TY  - JOUR
T1  - BIST ŞİRKETLERİNİN TOPLAM PİYASA DEĞERLERİNİN GSYİH ÜZERİNDE ETKİSİ: TÜRKİYE İÇİN 1999-2022 DÖNEMİ NARDL VE NEDENSELLİK UYGULAMASI
TT  - The Effect of Total Market Values of Bıst Companies on Gdp: Nardl And Causality Test in 1999-2022 Period for Turkey
AU  - Şeker, Kudbeddin
PY  - 2023
DA  - May
DO  - 10.17753/sosekev.1225501
JF  - EKEV Akademi Dergisi
PB  - Erzurum Kültür Eğitim Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 1301-6229
SP  - 172
EP  - 190
IS  - 94
LA  - tr
AB  - Çeşitli alanlarda mal ve hizmet üreten BIST şirketleri ülke ekonomisine yön vermektedirler. Bu çalışmanın amacı BIST şirketlerinin toplam piyasa değerlerinin GSYİH üzerinde etkisini belirlemektir. Çalışmanın veri seti 1999-2022 dönemine ait (24 dönem) yıllık verilerden oluşmaktadır. BIST şirketlerinin toplam piyasa değerlerinin GSYİH üzerinde etkisini belirlemede simetrik ve asimetrik ilişkileri tespit edebilen NARDL (Nonlinear Autoregressive Distributed Lag) modeli kullanılmıştır. Kurulan modelde bağımlı değişken olarak Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ve bağımsız değişken olarak BIST şirketlerinin toplam piyasa değeri  (TPD) yer almaktadır. NARDL analiz sonuçlarına göre modelde uzun dönemde bir simetri ilişkinin, kısa dönemde de bir asimetrik ilişki bulunduğunu göstermektedir. Toda-Yamamoto Granger nedensellik testi sonuçları doğrultusunda yapılan Wald testlerine göre, TPD’ den GSYİH’ ye doğru %1 anlamlılık düzeyinde granger nedensellik olduğu, GSYİH’den TPD’ ye doğru Granger nedensellik olmadığı tespit edilmiştir. TPD’ den GSYİH’ ye doğru %1 anlamlılık düzeyinde Granger nedensellik arz öncüllü hipotezi destekleyici kanıtlar sunmaktadır.
KW  - Finansal gelişme
KW  - Ekonomik büyüme
KW  - NARDL modeli
KW  - Toda-Yamamoto Granger nedensellik testi
N2  - BIST companies that produce goods and services in various fields direct the country's economy. The aim of this study is to determine the effect of the total market values of BIST companies on GDP. The data set of the study consists of annual data for the 1999-2022 period (24 period). NARDL (Nonlinear Autoregressive Distributed Lag) model, which can detect symmetrical and asymmetrical relationships, was used to determine the effect of the total market values of BIST companies on GDP. In the established model, there is Gross Domestic Product (GDP) as the dependent variable and the total market value (TPD) of BIST companies as the independent variable. NARDL analysis results show that there is a symmetric relationship in the model in the long run and an asymmetric relationship in the short run. According to the Wald tests conducted in line with the results of the Toda-Yamamoto Granger causality test, it has been determined that there is Granger causality from TPD to GDP at 1% significance level, and there is no Granger causality from GDP to TPD. Granger causality from TPD to GDP at the 1% significance level provides supporting evidence for the supply antecedent hypothesis.
CR  - Adjasi, C. K., & Biekpe, N. B. (2006). Stock market development and economic growth: The case of selected African countries. African Development Review, 18(1), 144-161.               https://doi.org/10.1111/j.1467-8268.2006.00136.x
CR  - Ak, M.Z., Altıntaş, N., & Şimşek, A. S. (2016). Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisinin nedensellik analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 151-160. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2152120
CR  - Ake, B., & Jin, D. (2010). The role of stock market development in economic growth: evidence from some Euronext countries. International Journal of Financial Research, 1(1), 14-20. https://doi.org/10.5430/ijfr.v1n1p14
CR  - Ake, B., & Ognaligui, R. (2010). Financial stock market and economic growth in developing countries: The case of Douala Stock Exchange in Cameroon. International Journal of Business and Management, 5(5). https://doi.org/10.5539/ijbm.v5n5p82
CR  - Akpolat, A. G. (2016). Does Turkish Stock Market contrıbute to Turkey’s long-run growth: an analysıs wıth structural breaks. Journal of Applied Research in Finance and Economics, 2(3), 1-13.
CR  - Akpolat, A. G. (2022). The asymmetric effects of real variables on real housing prices: a nonlinear ARDL analysis for Turkey. International Journal of Housing Markets and Analysis, (ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/IJHMA-09-2022-0143
CR  - Altıntaş, H., & Ayrıçay, Y. (2010). Türkiye’de finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisinin sınır testi yaklaşımıyla analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 71-98. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423869500.pdf
CR  - Altıntaş, H., & Tombak, F. (2011). Türkiye’de hisse senedi fiyatları ve makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi: 1987-2008. Anadolu Üniversitesi Ekonomi Kongresi II, 1, 21.
CR  - Altıntaş, H. (2016). Petrol fiyatlarinin gida fiyatlarina asimetrik etkisi: Türkiye için nardl modeli uygulamasi. Journal of Management and Economics Research, 14(4), 1-24. http://dx.doi.org/10.11611/yead.234720
CR  - Aslan, Ö., & Küçükaksoy, İ. (2006). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisi üzerine ekonometrik bir uygulama. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (4), 25-38. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/94964
CR  - Asteriou, D., & Spanos, K. (2019). The relationship between financial development and economic growth during the recent crisis: Evidence from the EU. Finance Research Letters, 28, 238-245. https://doi.org/10.1016/j.frl.2018.05.011
CR  - Atay, E. (2020). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1961-2015). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 305-326. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1205077
CR  - Atje, R., & Jovanovic, B. (1993). Stock market and development. European Economic Review 37, 623–640.
CR  - Bist, J. P. (2018). Financial development and economic growth: Evidence from a panel of 16 African and non-African low-income countries. Cogent Economics & Finance, 6(1), 1449780. https://doi.org/10.1080/23322039.2018.1449780
CR  - Caporale, G. M., Howells, P., & Soliman, A. M. (2005). Endogenous growth models and stock market development: evidence from four countries. Review of Development Economics, 9(2), 166-176. https://doi.org/10.1111/j.1467-9361.2005.00270.x
CR  - Caporale, G.M.,  Howells, P. G., &  Soliman, A. M. (2004). Stock market development and economic growth: the causal linkage. Journal of Economic Development, 29(1), 33-50. http://www.jed.or.kr/full-text/29-1/02_J665_.PDF
CR  - Demirgüç-Kunt, A. (2006). Finance and economic development: Policy choices for developing countries. World Bank Policy Research Working Paper, (3955). https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/8415/wps3955.pdf;sequence=1
CR  - Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of American Statistical Association, 74, 427-431. https://doi.org/10.1080/01621459.1979.10482531
CR  - Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root.  Econometrica, 49, 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
CR  - Filer, R. K., Hanousek, J., & Campos, N. F. (2000). Do stock markets promote economic growth? CERGE-EI Working Paper Series, (151). https://www.cerge-ei.cz/pdf/wp/Wp151.pdf
CR  - Gökdeniz, İ., Erdoğan, M., & Kalyüncü, K. (2003). Finansal piyasaların ekonomik büyümeye etkisi ve Türkiye örneği (1989-2002). Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 101-117. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/2982/
CR  - Granger, C. W., & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of econometrics, 2(2), 111-120. https://doi.org/10.1016/0304-4076(74)90034-7
CR  - Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 424-438. https://doi.org/10.2307/1912791
CR  - Gurley, J. G., & Shaw. E. S. (1955). Financial aspects of economic development. The American Economic Review 45(4), 515-538. https://www.jstor.org/stable/pdf/1811632
CR  - Guru, B. K., & Yadav, I. S. (2019). Financial development and economic growth: panel evidence from BRICS. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 24(47), 113-126. https://doi.org/10.1108/JEFAS-12-2017-0125
CR  - Güneş, S. (2013). Finansal gelişmişlik ve büyüme arasındaki nedensellik testi: Türkiye örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 73-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/doujournal/issue/66668/1043094
CR  - Gürsoy, C. T., & Müslümov, A. (1999). Stock markets and economic growth: a Causality test. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(2), 124-131. https://dergipark.org.tr/tr/pub/doujournal/issue/66643/1042808
CR  - Har, W. M., Ee, C. S., & Tan, C. T. (2008). Stock market and economic growth in Malaysia: Casuality test. Asian Social Science, 4(4), 86-92.  https://doi.org/10.5539/ass.v4n4p86
CR  - Helhel, Y. (2017). E7 ülkelerinde finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasında nedensellik analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (628), 9-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fpeyd/issue/48015/607276
CR  - Ishioro, B. O. (2013). Stock market development and economic growth: Evidence from Zimbabwe. Ekonomska misao i praksa, (2), 343-360. https://hrcak.srce.hr/112603
CR  - Kar, M., & Ağır, H. (2006). Menkul kıymet piyasaları, finansal kalkınma ve ekonomik büyüme: Türkiye örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 56(1), 13-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifm/issue/801/8721
CR  - Karaca, O. (2012). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme: Türkiye için bir nedensellik analizi. Journal of BRSA Banking & Financial Markets, 6(2), 85-101. https://dergipark.org.tr/tr/pub/joeep/issue/60720/955139
CR  - Karamelikli, H., & Kesgingöz, H. (2017). Finansal gelişme bileşenlerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 6(1), 683-701. https://dergipark.org.tr/en/pub/itobiad/issue/27443/304378
CR  - Kaya, A. (2014). Menkul kıymet piyasaları ekonomik büyümenin bir dinamiği midir? Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere yönelik panel veri analizi. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 28(4), 285-307. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2715/36061
CR  - Kazaz, F., & Demireli, E. (2022). Türkiye’de gösterge borsa endeksi’nin (Bist 100) makroekonomik büyümeye etkisi: Midas analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(2), 824-839. https://doi.org/10.21547/jss.970442
CR  - Kuş, N., & Bölükoğlu, A. (2022). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği. Fiscaoeconomia, 6(2), 362-401. https://doi.org/10.25295/fsecon.1062138
CR  - Levine, R. (1990). Stock markets, growth, and policy (Vol. 374). World Bank. https://ideas.repec.org/p/wbk/wbrwps/484.html
CR  - McKinnon, R., I. (1973). Money and Capital in Economic Development. Brookings Institution Press, Washington, DC. https://www.brookings.edu/book/money-and-capital-in-economic-development/
CR  - Meçik, O., & Koyuncu, T. (2020). Türkiye'de göç ve ekonomik büyüme ilişkisi: Toda-Yamamoto nedensellik testi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 9(3), 2618-2635. https://doi.org/10.15869/itobiad.748770
CR  - Mohtadi, H., & Agarwal, S. (2001). Stock market development and economic growth: Evidence from developing countries. On line] Available at: http//www. uwm. edu/mohadi/PA-4-01. pdf.
https://www.academia.edu/24902731/Impact_of_Stock_Market_Development_on_Economic_Growth_Evidence_from_Lower_Middle_Income_Countries
CR  - Müslümov, A., & Aras, G. (2002). Sermaye piyasası gelişmesi ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: OECD ülkeleri örneği. İktisat İşletme ve Finans, 17(198), 90-100.  https://dx.doi.org/10.3848/iif.2002.198.8000
CR  - Naceur, S. B., & Ghazouani, S. (2007). Stock markets, banks, and economic growth: Empirical evidence from the MENA region. Research in International Business and Finance, 21(2), 297-315. https://EconPapers.repec.org/RePEc:eee:riibaf:v:21:y:2007:i:2:p:297-315
CR  - Nur, T. (2021). Finansal açıklık, finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(3), 627-645. https://doi.org/10.30784/epfad.823635
CR  - Öztürk, F. (2016). Türkiye’de hisse senedi fiyatları ve GSYİH arasındaki ilişkinin analizi. Uluslararası yönetim iktisat ve işletme dergisi, 12(12), 86-94. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54621/745022
CR  - Öztürk, İ. (2008). Financial development and economic growth: Evidence from Turkey. Applied Econometrics and International Development, 8(1), 85-98. https://ideas.repec.org/a/eaa/aeinde/v8y2008i1_7.html
CR  - Pan, L., & Mishra, V. (2018). Stock market development and economic growth: Empirical evidence from China. Economic Modelling, 68, 661-673. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2017.07.005
CR  - Patrick, H. T. (1966). Financial development and economic growth in underdeveloped countries. Economic Development and Cultural Change, 14(2), 174-189. http://dx.doi.org/10.1086/450153
CR  - Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of applied econometrics, 16(3), 289-326. https://doi.org/10.1002/jae.616
CR  - Phillips, P. C. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regressions. Biometrica, 75, 335- 346. https://doi.org/10.2307/2336182
CR  - Rousseau, P. L., & Wachtel, P. (2000). Equity markets and growth: Cross-country evidence on timing and outcomes, 1980–1995. Journal of Banking & Finance, 24(12), 1933-1957. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378-4266(99)00123-5
CR  - Sağlam, Y., & Sönmez, F. E. (2017). Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Avrupa geçiş ekonomileri örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 121-140. https://doi.org/10.17153/oguiibf.298769
CR  - Schumpeter, J. A. (1911). The Theory of Economic Development. Harvard Univ. Press, Cambridge, MA. https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674879904
CR  - Schumpeter, J. A. (1912). The Theory of Economic Development, Tenth printing 2004, Transaction Publishers, New Brunswick, New Jersey. https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674879904
CR  - Shaw, E. S. (1973). Financial Deepening in Economic Development. Oxford Univ. https://doi.org/10.2307/2978421
CR  - Shin, Y., Yu, B., & Greenwood-Nimmo, M. (2014). Modelling asymmetric cointegration and dynamic multipliers in a nonlinear ARDL framework. In Festschrift in honor of Peter Schmidt, Springer, New York, NY, 281-314. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4899-8008-3_9
CR  - Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of econometrics, 66(1), 225-250. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01616-8
CR  - Tunalı, H., & Tuncer, E. (2015). Türkiye’de sermaye piyasası gelişimi ile ekonomik büyüme ilişkisi. Journal of the Faculty of Economics/Iktisat Fakültesi Mecmuasi, 65(2). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/330197
CR  - Ünal, S. (2022). Finansal piyasaların Türkiye’nin ekonomik büyümesindeki rolü. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 14(27), 500-511. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1150481
CR  - Van Nieuwerburgh, S., Buelens, F., & Cuyvers, L. (2006). Stock market development and economic growth in Belgium. Explorations in Economic History, 43(1), 13-38. https://doi.org/10.1016/j.eeh.2005.06.002
CR  - Yücel, F. (2009). Temel bileşenler yöntemiyle Türk sermaye piyasası gelişiminin ekonomik büyüme üzerine etkilerinin bir analizi. Sosyo Ekonomi, 1, 78-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21069/226845
UR  - https://doi.org/10.17753/sosekev.1225501
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2857778
ER  -