TY  - JOUR
T1  - Farklı Tahıl Çeşitlerinden Endüstriyel Olarak Üretilmiş Bozaların  Antioksidan Aktivite Değerleri ve Besin Element İçeriklerinin Belirlenmesi
TT  - Determination of Antioxidant Activity and Nutrient Element Contents of Industrially Produced Boza from Different Varieties of Grain
AU  - Erim Köse, Yağmur
AU  - Atabay, Songül
PY  - 2024
DA  - April
DO  - 10.53433/yyufbed.1244695
JF  - Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
JO  - YYUFBED
PB  - Van Yuzuncu Yıl University
WT  - DergiPark
SN  - 1300-5413
SP  - 200
EP  - 211
VL  - 29
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışmada sekiz farklı tahıl tanesi veya tahıl karışımı kullanılarak (buğday, mısır, darı, buğday+mısır, buğday+darı, msır+darı, buğday+mısır+darı ve çimlendirilmiş tahıl karışımı) endüstriyel olarak üretilmiş ticari boza örneklerinin toplam fenolik madde konsantrasyonu Folin-Ciocalteu yöntemine göre belirlenirken, serbest radikal süpürme etkisi DPPH ve ABTS•+ yöntemleri kullanılarak tespit edilmiştir. Ayrıca boza örneklerinde makro ve mikro element (Na, P, Mg, Ca, K, Fe, Mn, Zn) içerikleri ICP-OES yöntemi ile belirlenmiştir. Örneklerde kullanılan hammadde farklılığının örneklerin antioksidan aktivite ve besin element içeriği üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuş (p
KW  - Antioksidan aktivite
KW  - Boza
KW  - Çimlendirilmiş tahıl
KW  - Makro-mikro element
N2  - In this study, while the total phenolic concentration of eight commercial boza samples produced from different grains and grain mixtures (wheat, maize, millet, wheat+maize, wheat+millet, maize+millet, wheat+maize+millet and germinated grain mixture) was determined according to the Folin-Ciocalteu method, the free radical scavenging activity was determined using DPPH and ABTS•+ methods. In addition, macro and micro element (Na, P, Mg, Ca, K, Fe, Mn, Zn) contents of boza samples were determined by the ICP-OES method. The effects of the difference in raw materials used in the boza samples on the antioxidant activity and nutrient element contents were found to be statistically significant (p
CR  - Açıkgözoğlu, A. B. (2008). Antioksidanca zengin nar ve vişne konsantreleri kullanılarak hazırlanan meyveli yogurtların bazı özelliklerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
CR  - Aka, S., Konan, G., Fokou, G., Dje, K. M., & Bonfoh, B. (2014). Review on African traditional cereal beverages. American Journal of Research Communication, 2(5), 103-153.
CR  - Akkoç, N., Ghamat, A., & Akçelik, M. (2011). Optimisation of bacteriocin production of Lactococcus lactis subsp. lactis MA23, a strain isolated from Boza. International Journal of Dairy Technology, 64, 425-432. doi:10.1111/j.1471-0307.2011.00671.x
CR  - Akpınar-Bayızıt, A., Ersan-Yılmaz, L., & Özcan, T. (2010). Determination of boza’s organic acid composition as it is affected by raw material and fermentation. International Journal of Food Properties, 3, 648-656. doi:10.1080/10942911003604194
CR  - Altay, F., Karbancıoglu-Güler, F., Daskaya-Dikmen, C., & Heperkan, D. (2013). A review on traditional Turkish fermented non-alcoholic beverages: microbiota, fermentation process and quality characteristics. International Journal of Food Microbiology, 167, 44-56. doi:10.1016/j.ijfoodmicro.2013.06.016
CR  - Anonim. (1995). TS 3606 "Gıdalarda Metal İyonlarının Tayini". Türk Standartları Enstitüsü Bakanlıklar, Ankara.
CR  - Arslan, S. (2011). Probiyotik boza üretimi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi), Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, Türkiye.
CR  - Asghar, F., Ali, S., Goraya, A., Javaid, I., & Hussain, Z. (2017). A review on the role of fermented foods as health promoters.  International Journal of Scientific Research in Science and Technology, 3, 141-148.
CR  - Bae, S. H., & Suh, H. J. (2007). Antioxidant activities of five different mulberry cultivars in Korea. LWT-Food Science and Technology, 40, 955-962. doi:10.1016/j.lwt.2006.06.007
CR  - Balkan, D. N. (2011). Keçiboynuzlu bozanın bazı kalitatif özelliklerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, Türkiye.
CR  - Barut, H., Aykanat, S., & Selim, E. (2017). Azot ve kükürt beslenmesinin buğday tanesine çinko ve demir taşınmasındaki rolü. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 4, 96-102. doi:10.19159/tutad.300725
CR  - Berktaş, İ. (2011). Bozanın farklı hammaddeler kullanılarak üretilmesinin fenolik içeriğine ve kalitesine etkisi. (Yüksek lisans tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
CR  - Borcaklı, M., Öztürk, T., & Yeşilada, E. (2018). Cereal source and microbial consortia of the starter culture influence the chemical composition and physicochemical characteristics of boza. Turkish Journal Of Agriculture and Forestry, 42, 412-422. doi:10.3906/tar-1802-3
CR  - Brand-Williams, W., Cuvelier, M. E., & Berset, C. (1995). Use of a free radical method to evaluate antioxidant activity. LWT-Food Science and Technology, 28, 25-30. doi:10.1016/S0023-6438(95)80008-5
CR  - Ciesarová, Z., Mikušová, L., Magala, M., Kohajdová, Z., & Karovičová, J. (2017). Nonwheat cereal-fermented-derived products. In Fermented Foods in Health and Disease Prevention, 417-432. doi:10.1016/B978-0-12-802309-9.00017-0
CR  - Çakır, E. (2011). Farklı baharat kullanımının depolama süresince bozanın fizikokimyasal mikrobiyolojik ve duyusal özellikleri Üzerine Etkisi, (Yüksek lisans tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, Türkiye.
CR  - Çelik, İ., Isik, F., & Yilmaz, Y. (2016). Effect of roasted yellow chickpea (leblebi) flour addition on chemical, rheological and sensory properties of boza. Journal of Food Processing and Preservation, 40, 1400-1406. doi:10.1111/jfpp.12725
CR  - Da Silva, F. F. P., Biscola, V., LeBlanc, J. G., & de Melo Franco, B. D. G. (2016). Effect of indigenous lactic acid bacteria isolated from goat milk and cheeses on folate and riboflavin content of fermented goat milk. LWT-Food Science and Technology, 71, 155-161. doi:10.1016/j.lwt.2016.03.033
CR  - Debebe, A., Chandravanshi, B. S., & Abshiro, M. R. (2016). Total contents of phenolics, flavonoids, tannins and antioxidant capacity of selected traditional Ethiopian alcoholic beverages. Bulletin of the Chemical Society of Ethiopia, 30, 27-37. doi:10.4314/bcse.v30i1.3
CR  - Dimidi, E., Cox, S. R., Rossi, M., & Whelan, K. (2019). Fermented foods: definitions and characteristics, impact on the gut microbiota and effects on gastrointestinal health and disease. Nutrients, 11, 1806. doi:10.3390/nu11081806
CR  - Doğan, M., & Tekiner, G. H. (2020). Extracellular phytase activities of lactic acid bacteria in sourdough mix prepared from traditionally produced boza as starter culture. Food and Health, 6, 117-127. doi:10.3153/FH20013
CR  - Domínguez-Arispuro, D. M., Cuevas-Rodríguez, E. O., Milán-Carrillo, J., León-López, L., Gutiérrez-Dorado, R., & Reyes-Moreno, C. (2017). Optimal germination condition impacts on the antioxidant activity and phenolic acids profile in pigmented desi chickpea (Cicer arietinum L.) seeds. Journal of Food Science and Technology, 2, 638-647. doi:10.1007/s13197-017-2973-1
CR  - Dudonné, S., Vitrac, X., Coutiere, P., Woillez, M., & Mérillon, J. M. (2009). Comparative study of antioxidant properties and total phenolic content of 30 plant extracts of industrial interest using DPPH, ABTS, FRAP, SOD, and ORAC assays. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 57, 1768-1774. doi:10.1021/jf803011r
CR  - Düler, H. B. (2002). Kış gecelerinin hatırlı dostu boza. Sky life Aylık THY Dergisi. Şubat: 62-66.
CR  - Gelinas, P., & McKinnon, C. M. (2006). Effects of wheat variety, farming site, and bread-baking on total phenolics. International Journal of Food Science and Technology, 41, 329-332. doi:10.1111/j.1365-2621.2005.01057.x
CR  - Gotcheva, V., Pandiella, S. S., Angelov, A., Roshkova, Z. G., & Webb, C. (2000). Microflora identification of the Bulgarian cereal-based fermented beverage boza. Process Biochemistry, 36(1-2), 127-130. doi:10.1016/S0032-9592(00)00192-8
CR  - Handique, P., Deka, A. K., & Deka, D. C. (2020). Antioxidant properties and phenolic contents of traditional rice-based alcoholic beverages of Assam, India. National Academy Science Letters, 43, 501-503. doi:10.1007/s40009-020-00903-5
CR  - İgüs, E. (2016). Balkanlar'dan Anadolu'ya boza ve türleri ile Türkiye’deki Balkan kökenli bozacılar. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 101-111.
CR  - Kabak, B., & Dobson, A. D. W. (2011). An introduction to the traditional fermented foods and beverages of Turkey. Critical Review of Food Science Nutrition, 51, 248-260. doi:10.1080/10408390903569640
CR  - Karademir, E., Yalçın, S. K., & Yalçın, E. (2018). Effect of fermentation process on nutritional properties and bioactive compounds of cereal and legume-based foods.  Journal of Food, 43, 63-173. doi:10.15237/gida.335154
CR  - Kılınçer, F. N., & Demir, M. K. (2019). Çimlendirilmiş bazı tahıl ve baklagillerin fiziksel ve kimyasal özellikleri. Gıda, 44, 419-429. doi:10.15237/gida.GD19019
CR  - Kırca, A., & Özkan, M. (2007). Değişik Amaçlı Bazı Test ve Analiz Yöntemleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları, 34.
CR  - Kim, M. J., Kwak, H. S., & Kim, S. S. (2018). Effects of germination on protein, γ-aminobutyric acid, phenolic acids, and antioxidant capacity in wheat. Molecules, 9, 2244-2257. doi:10.3390/molecules23092244
CR  - Karovičová, Z. K. J., & Kohajdova, J. (2007). Fermentation of cereals for specific purpose. Journal of Food and Nutrition Research, 46(2), 51-57.
CR  - Kumari, A., Pandey, A., Raj, A., Gupta, A., Roy, A., Attri, B., ..., & Joshı, V. (2016). Cereal Based Indegenous Non-alcoholic Beverages. In V.K. Joshi (Ed.), Indigenous Fermented Foods of South Asia (pp. 353-429). CRC Press.
CR  - Li, W., Wei, C., White, P. J., & Beta, T. (2007). High-Amylose corn exhibits better antioxidant activity than typical and waxy genotypes. Journal of Agriculture of Food Chemistry, 55, 291–298. doi:10.1021/jf0622432
CR  - Marshall, E., & Mejia, D. (2011). Traditional Fermented food and Beverages for Improved Livelihoods. FAO Diversification Booklet, (21).
CR  - Marjanović, A., Đeđibegović, J., Brčaninović, M., Omeragić, E., Čaklovica, F., Dobrača, A., & Šober, M. (2015). Antioxidant potential of selected traditional plant-based beverages in Bosnia and Herzegovina. Bulletin of the Chemists and Technologists of Bosnia and Herzegovina, 45, 2013-2016.
CR  - Masuda, M., Ide, M., Utsumi, H., Niiro, T., Shimamura, Y., & Murata, M. (2012). Production potency of folate, vitamin b12, and thiamine by lactic acid bacteria isolated from Japanese pickles. Bioscience, Biotechnology and Biochemistry, 76, 2061-2067. doi:10.1271/bbb.120414
CR  - Meral, R. (2016). Isıl işlemin fenolik bileşenler üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21, 55-67.
CR  - Meriç, A. (2010). Trakya bölgesinde üretilen bozaların bazı fizikokimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri üzerine çalışma. (Yüksek lisans tezi), Namık Kemal Üniverstesi, Tekirdağ, Türkiye.
CR  - Mukhametzyanova, A. D., Akhmetova, A. I., & Sharipova, M. R. (2012). Microorganisms as phytase producers. Microbiology, 81, 267-275. doi:10.1134/S0026261712030095
CR  - Önçel, S. (2015). Türk Mutfağı ve geleceğine ilişkin değerlendirmeler. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3, 33-44.
CR  - Özpınar, A. (2012). Kefir ve bozanın in vitro antioksidan aktivitelerinin araştırılması. (Yüksek lisans tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
CR  - Pala, A. (2012). Farklı yöntemlerle kurutularak elde edilen boza tozunun hamur reolojik ve ekmek kalitesi üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli, Türkiye.
CR  - Pallin, A., Agback, P., Jonsson, H., & Roos, S. (2016). Evaluation of growth, metabolism and production of potentially bioactive components during fermentation of barley with Lactobacillus reuteri. Food Microbiology, 57, 159-171. doi:10.1016/j.fm.2016.02.011
CR  - Randhir, R., Kwon, Y., & Shetty, K. (2008). Effect of thermal processing on phenolics, antioxidant activity and health-relevant functionality of select grain sprouts and seedlings. Innovative Food Science and Emerging Technologies, 9, 355-364. doi:10.1016/j.ifset.2007.10.004
CR  - Rico, D., Peñas, E., García, M. D. C., Martínez-Villaluenga, C., Rai, D. K., Birsan, R. I., Frias, J., & Martín-Diana, A. B. (2020). Sprouted barley flour as a nutritious and functional ingredient. Foods, 9, 296. doi:10.3390/foods9030296
CR  - Salovaara, H. (2004). Lactic acid bacteria in cereal-based products. Lactic Acid Bacteria: Microbiology And Functional Aspects, 3, 431-452.
CR  - Saulnier, D. M., Kolida, S., & Gibson, G. R. (2009). Microbiology of the human intestinal tract and approaches for its dietary modulation. Current Pharmaceutical Design, 15, 1403-1414. doi:10.2174/138161209788168128
CR  - Sosulski, F., Krzysztof, K., & Lawrence, H. (1982). Free, esterified, and insoluble-bound phenolic acids. 3. Composition of phenolic acids in cereal and potato flour. Journal Agriculture of Food Chemistry, 30, 337-340. doi:10.1021/jf00110a030
CR  - SPSS. (2013). IBM SPSS Statistics 20.0 for Windows. Armonk, NY.
CR  - Tamer, C. E. (2004). Meyveli ve meyve aromalı boza üretiminin araştırılması. (Doktora tezi), Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, Türkiye.
CR  - Todorov, S. D., & Dicks, L. M. T. (2006). Screening for bacteriocin-producing lactic acid bacteria from boza, a traditional cereal beverage from Bulgaria comparison of the bacteriocins. Process Biochemistry, 41, 11-19. doi:10.1016/j.procbio.2005.01.026
CR  - TSE (2002). Boza Standardı. T.S. 9778. Türk Standartları Enstitüsü, Necatibey Cad.112, Ankara. 6 s.
CR  - Ullah, I., Ali, M., & Farooqi, A. (2010). Chemical and nutritional properties of some maize (Zea mays L.) varieties grown in NWFP, Pakistan. Pakistan Journal of Nutrition, 9, 1113-1117.
CR  - Weidner, S., Paprocka, J., & Łukaszewicz, D. (1996). Changes in free, esterified and glycosidic phenolic acids in cereal grains during the after-ripening. Seed Science and Technology, 24,107-114.
CR  - Yücel, U., & Köse, E. (2002). İzmir'de üretilen bozaların kimyasal bileşimi üzerine bir araştırma. Gıda, 27, 395-398.
CR  - Zhou, Z., Robards, K., Helliwell, S., & Blanchard, C. (2004). The distribution of phenolic acids in rice, Food Chemistry, 87, 401-406. doi:10.1016/j.foodchem.2003.12.015
CR  - Zielinski, H., Kozlowska, H., & Lewczuk, B. (2001). Bioactive compounds in the cereal grains before and after hydrothermal processing. Innovative Food Science and Emerging Technologies, 2, 159-169. doi:10.1016/S1466-8564(01)00040-6
CR  - Zorba, M., Hancioglu, Ö., Genc, M., Karapinar, M., & Ova, G. (2003). The use of starter cultures in the fermentation of boza, a traditional Turkish beverage. Process Biochemistry, 38, 1405-1411. doi:10.1016/S0032-9592(03)00033-5
UR  - https://doi.org/10.53433/yyufbed.1244695
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2926623
ER  -