TY  - JOUR
T1  - Doğu Karadeniz Yöresinde Üretilen Bazı Çayların Mineral Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi
TT  - Evaluation of Mineral Nutrition status of Some Tea Produced in Eastern Black Sea Region
AU  - Yıldız, Nesrin
AU  - Alkayın, Mehmet
PY  - 2023
DA  - April
DO  - 10.31590/ejosat.1247234
JF  - Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi
JO  - EJOSAT
PB  - Osman SAĞDIÇ
WT  - DergiPark
SN  - 2148-2683
SP  - 162
EP  - 170
IS  - 50
LA  - tr
AB  - Çay (Camellia sinensis) ülkemizde ve dünyada en popüler içeceklerden biridir. Bu araştırmanın amacı; Doğu Karadeniz bölgesinde yaygın olarak üretilen bazı çay marka ve çeşitlerinin, makro-mikro besin içeriğinin belirlenmesidir. Bu amaçla, 54 farklı siyah çay örneği toplanmıştır. Toplam azot ve Toplam besin elementi içerikleri nitrik-perklorik asitle yaş yakma sonucu edilen çözeltide belirlenmiştir.Doğu Karadeniz yöresinde yaygın olarak tüketilen ve ülke çapında pazarlanan 54 çay örneğinin makro besin elementi analiz sonuçlarında; N içeriği %58 az, %42 yeterli;  P % 4 az, %96 yeterli;  K %7 az, %89 yeterli % 4 fazla; Ca % 2 az, %96 yeterli, %2 fazla; Mg %20 az, %80 yeterli düzeyde olduğu tespit edilmiştirMikro element analiz sonuçlarının besin elementi içeriği bakımından;  Fe içeriği %2 az %5 yeterli, %93 fazla;  Cu %91 az, %9 yeterli, Mn %2 az, %96 yeterli; B %62 az, %36 yeterli, %2 fazla;  Zn %15 az, %78 yeterli, %7 fazla olduğu tespit edilmiştir. Besin elementi kapsamlarının ( özellikle N ve B )  ideal düzeye gelip gelmediği düzenli toprak ve bitki analizleri ile kontrol ettikten sonra gübreleme ( toprağa / yaprağa) yapılmalıdır.
KW  - Çay
KW  - mineral içerik
KW  - bitki analizi
KW  - kritik değer
N2  - Tea (Camellia sinensis) is one of the most popular beverages all over the World. The aim of this research was to determine content of macro-micro nutrients of tea leafs consumed widely in the Eastern Black Sea region and marketed to our country. For this purpose, 54 different marked of black tea which commonly consumed in Eastern Black Sea region were collected from local markets . Mineral nutrient contents of tea leafs of mineral contents were determined in laboratuary conditions.In the macro nutrient analysis results of 54 tea samples, which are widely consumed in the Eastern Black Sea region and marketed throughout the country ; N content 58% low, 42% sufficient; P 4% low, 96% sufficient; K 7% low, 89% sufficient, 4% more; Ca 2% low, 96% sufficient, 2% more; Mg was found to be 20% low and 80% sufficient  . In the  content of micro element analysis results of 54 tea samples ; Fe content 2% low, 5% sufficient, 93% more; Cu 91% low, 9% sufficient, Mn 2% low, 96% sufficient; B 62% low, 36% sufficient, 2% more; It was determined that Zn was 15% low, 78% sufficient, 7% more. After checking with regular soil and plant analyzes whether the nutrient content (especially N and B) is at the ideal level, fertilizer (soil / leaf) should be applied.
CR  - Adepoju, O.T. and Oyewole, E.O. (2008) Nutritional Importance and Micronutrient Potentials of Two Non-Convectional Indigenous Green Leafy Vegetables from Nigeria. Agricultural Journal, 3, 362-365.
CR  - Adrogue, H.J. and Madias, N.E. (2007) Sodium and Potassium in the Pathogenesis of Hypertension. The New England Journal of Medicine, 356, 1966-1978. https://doi.org/10.1056/NEJMra064486
CR  - Anonim, (2019). Çay Kanunu (3092 Sayılı). 19.12.1984 tarihli ve 18610 sayılı Resmi Gazete. Erişim: 01.02.2019, 14:00.
CR  - Anonim, (2023). http://museum.ichikawaen.co.jp/health/mineral.php.(Erişim, 07.04.2023)
CR  - AOAC, (1990). Association of Official Analytical Chemists-International, In: Helrich, K (Ed.), Official Methods of Analysis of the Association of Official Analytical Chemists. Washington, DC.
CR  - Balcı, M. Taşkın, M. B. Kaya, E. C. Soba, M. R. Özer, P. Kabaoğlu, A. Turan, M. A. ve Taban, S. (2016). Doğu Karadeniz bölgesinde çay tarımı yapılan toprakların ve çay bitkisinin demir, bakır, çinko ve mangan durumları. Toprak ve Su Dergisi, 5:2, 65-74.
CR  - Chu, D. C. and Juneja & L. R. (1997). General chemical composition of green tea and its infusion. In: Yamamoto, T., Juneja, L.R., Chu, D.C. and Kim, M., Eds., Chemistry and Applications of Green Tea, CRC Press, Boca Raton, 13-22.
CR  - Çaykur, (2017). 2017 Yılı Çay Sektör Raporu.  http://www.caykur.gov.tr Erişim tarihi ve saati 10.11.2018, 21:15
CR  - Geleijnse, J.M., Kok, F.J. and Grobbee, D.E. (2003) Blood Pressure Response to Changes in Sodium and Potassium Intake: A Metaregression Analysis of Randomised Trials. Journal of Human Hypertension, 17, 471-480.https://doi.org/10.1038/sj.jhh.1001575
CR  - Horuz, A., Korkmaz, A., 2006. Farklı Sürgün Dönemlerinde Hasat Edilen Çayın Verimi, Azot İçeriği ve Mineral Madde Kompozisyonu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı:21, Cilt:1, Sayfa: 49-54, 2006, Samsun.
CR  - Kacar, B. Przemeck, E. Özgümüş, A. Turan, C. Katkat, A. V. ve Kayıkçıoğlu, İ. (1979). Türkiye’de çay tarımı yapılan toprakalrın ve çay bitkisinin mikro element gereksinimleri üzerinde bir araştırma. S. 1-67. TÜBİTAK, TOAG-321.Ankara
CR  - Kacar, B. (1987). Çayın biyokimyası ve işleme teknolojisi. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay-Kur Yayınları, No:6 S:1-71.Ankara.
CR  - Kacar, B. (2010). Çay bitkisi, biyokimyası, gübrelemesi ve işleme teknolojisi. Nobel Yayınları, Yayın No: 1549, Sayfa 17-26, Ankara.
CR  - Kacar, B. ve İnal, A. (2008). Bitki analizleri, Cilt 1., Nobel yayını, 892 s, Ankara.
CR  - Mackay.D  and Blumberg. J.B. (2002). The Role of Tea in Human Health:  Journal of the American College of 
Nutrition. 21(1):1-13 DOI: 10.1080/07315724.2002.10719187 ·
CR  - Olivier J, Symington EA,Jonker CZ, Rampedi IT, VanEeden TS. Comparison ofthe mineral compositionof leaves and infusions oftraditional and herbal teas.S Afr J Sci. 2012;108(1/2),Art. 623, 7 pages. http://dx.doi.org/10.4102/sajs.v108i1/2.623
CR  - Özdemir, F. Topuz, A. & Erbaş, M. (1999). Ortodoks ve Çaykur yöntemleri ile üretilen farklı sınıf siyah çayların mineral içerikleri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23(supp4), 809-815.
CR  - Özkutlu, F. Akkaya, Ö. H, Ete, Ö. Şahin, Ö. & Korkmaz, K. (2015). Rize ilindeki bazı çay bahçelerinin toprak ve yaprak analizi ile besin element düzeylerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 19(2), 94-103.
CR  - Özkutlu, F. Akkakaya, Ö. H. Ete, Ö. & Akgün, M. (2016). Bazı çay bahçelerinin B(bor) beslenmesi ve toprak özellikleriyle ilişkilerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1).
CR  - Salahinejad. M and F. Aflaki. 2010. Toxic and Essential Mineral Elements Content of Black Tea Leaves and Their Tea Infusions Consumed in Iran Biol Trace Elem Res (2010) 134:109–117 DOI 10.1007/s12011-009-8449-z
CR  - Reuter, D. J. and Robinson, J. B. (1997). Plant analysis. An interpretation manual. 2nd Edition, CSIRO Publishing, Melbourne.
CR  - Taşkın, M. B. Balcı, M. Soba, M. R. Kaya, E. C. Özer, P. Tanyel, G. Kabaoğlu, A. Turan, M. A. Taban, S. (2015). Doğu Karadeniz Bölgesinde çay tarımı yapılan toprakların ve çay bitkisinin azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve kükürt durumları. Topraksu Dergisi, 4(2), 30-40.
CR  - Uzuner, P., Bilgin A., 2015. Doğu Karadeniz Sahil Yolu Boyunca Camellia Sinensis Var. Sinensis (L.) Kuntze (Çay)’ de Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Rize.
CR  - Üstün, Ç. & Demirci, N. (2013). Çay bitkisinin (Camellia sinensis L.) tarihsel gelişimi ve tıbbi açıdan değerlendirilmesi. II. Rize Kalkınma Sempozyumu, Bildiri Özetleri Kitabı, Sayfa 175-186, 3-4 Mayıs 2013. Rize.
UR  - https://doi.org/10.31590/ejosat.1247234
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2937123
ER  -