TY  - JOUR
T1  - Arap dilinde İ‘râb olgusu: Hazırlık sınıfı öğrencileri üzerinde uygulamalı bir çalışma
TT  - الحركات الإعرابية عند الناطقين بغير العربية "دراسة نظرية وتطبيقية على طلاب السنة التحضيرية"
AU  - Arslan, Merve
PY  - 2025
DA  - March
DO  - 10.48146/odusobiad.1280257
JF  - Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
JO  - ODÜSOBİAD
PB  - Ordu University
WT  - DergiPark
SN  - 1309-9302
SP  - 1
EP  - 13
VL  - 15
IS  - 1
LA  - tr
AB  - İ‘râb hakkında konuşmak, doğru bir dil becerisinden bahsetmek ve uygulamalı dilbilgisinde bir çalışma yapmak anlamına gelmektedir. İ‘râb, bedeviler ve özel bir dil yapısına sahip olan kimseler hakkında söz söylemek demektir. Bu dilin çocukluğu ya da ihtiyarlığı yoktur. Ayrıca Arap dili genişliği ve yeni anlamlara uygun kelime türetme kabiliyeti ile diğer dillerden ayrılmaktadır. İ‘râb, Arapçayı diğer dillerden ayıran önemli bir özelliğidir. İ‘râb, harekelerde meydana getirdiği seslerle ve çeşitli edatların harflerin şekilleri üzerinde meydana getirdiği değişikliklerle mümkün olabilecek en geniş işitsel alana ulaşmaya yardımcı olmasıyla Arapçanın özgünlüğüne ve kurallarına işaret eder. Dilin, yaşam içerisinde kazanılan bir olgu olması nedeniyle kimi insanlar, gramer ve nahiv kurallarının önemsiz olduğunu düşünürler. Dolayısıyla onlara göre önemli olan ezberlemektir. Böylece zaman içerisinde bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde gramer ve nahiv kurallarına ulaşılacaktır. Bu çalışmanın öncelikli amacı hazırlık sınıfı öğrencilerinin nahiv korkusu bariyerlerini kırarak onlara Arapçayı kolaylaştırmak ve sevmelerini sağlamaktır. Bununla kalemin hata yapması, dilin kayması ve kalbin heyecanı engellenecektir. Kuşku yok ki Arap dili öğrencilerine Arapça eğitiminde en zorlandıkları dersin hangisi olduğu sorulacak olursa nahiv cevabını vereceklerdir. İkinci olarak bir yandan i‘râb tanıtılırken diğer yandan da i‘râb nahiv ilişkisi, i‘râb dil ilişkisi, harekelerin ve i‘râbın işlevselliği, harekesiz bir dilin nasıl olması gerektiği hususlarının zihinlerde açığa kavuşturulmasıyla Arapçanın cümle yapısının öğrenilmesini sağlamak, böylece doğru cümle kurulabilmesini ve kelimelerin son harekelerinin doğru telaffuz edilebilmesini sağlamaktır. Uygulamalı bölümde ise öğrencilerin anket tarzı sorulara verdikleri cevaplar ve ezberledikleri metinler üzerinde i‘râb uygulamaları ortaya konulmuştur. Arapça i‘râb seviyeleri ise: Başlangıç, orta ve ileri şeklinde tasnif edilmiştir. Bu çalışma öğrencilerde kaygı uyandıran ve i‘râb öğretimini kelimelerin son harflerindeki harekelerin telaffuz edilmesi kuralına bağlayan klasik yöntem ve usul hakkında yeni bir çerçeve sunmaktadır.
KW  - işlev
KW  - - sözdizimi
KW  - - dil
KW  - hareketler (fonolojik)
KW  - - Arapça olmayanlar
N2  - الحديث عن الإعراب، هو الحديث عن ملكة لسانية صحيحة، وهو دراسة في علم اللغة التطبيقي، والحديث عن اللغة هو الحديث عن تدوين لغة البدو وأصحاب السليقة اللغوية الخاصة، هذه اللغة التي لا طفولة لها ولا شيخوخة،كما أنها تتميز بسعة آفاقها وقابليتها للمواءمة والتطور مع كل ما هو جديد، والإعراب صفة تميز اللغة العربية عن باقي اللغات، فهذا الصوت الذي تفيده الحركات يساعد في الوصول إلى أكبر مجال سمعي متلون بحسب أدوات التشكيل مع الحروف، وبما أن اللغة مكتسبة كأي عادة في الحياة يرى البعض أن القواعد والإعراب لا أهمية لها فالحفظ هو الأهم، لكن مع الوقت سيصل الدارس لمرحلة الحاجة للقواعد والإعراب، وتهدف الدراسة إلى كسر حاجز الخوف من الإعراب عند طلاب الصف التحضيري كي نبسطه ويحبه الطالب، لمنع القلم من الخطأ واللسان من الزلل، والقلب من الخوف، فما أن تسألهم عن أصعب دروس العربية يقولون النحو وإن سالتهم عن الإعراب لم ينطقوا ببنت شفة، وثانيا الوصول للغة الفصحى التركيب الصحيح للجملة والنطق السليم لأواخر الكلمات، من خلال تعريف الإعراب وتوضيح العلاقة بين النحو والإعراب من جهة، والعلاقة بين الإعراب واللغة من جهة أخرى، والحركات ووظائف الإعراب وكيف تكون اللغة بدون حركات، وفي القسم التطبيقي أظهرت نتائج تطبيق الطلاب لحركات الإعرابية على نصوص محفوظة ومن خلال أسئلة تحمل صفة استبيان، الإعراب في المستويات اللغوية: مبتدئ متوسط متقدم، وتهدف إلى إطار جديد لتدريس الإعراب منهج وطريقة تساعد على خلق هاجس لدى الطلاب يربط القواعد بالنطق بحركة الحرف الأخير من الكلمات.الكلمات المفتاحية: -لغة -نحو - إعراب -حركات (الفونولوجية) -الناطقين بغير العربية.مقدمة:وقد كثرت الدّراسات والتّوصيات لتلافي الكثير أو القليل من هذا الضّعف، ولسنا بصدد الحديث عنها، وإنّما نريد الإشارة إلى الطّريق الأصحّ لإتقان اللّغة العربيّة؛ ألا وهو كثرة الحفظ من القرآن الكريم، والأحاديث الشّريفة، والأدب الرفيع الجميل منذ الصّغر، ثمّ الممارسة العمليّة والتّحدّث باللّغة الفصيحة باستمرار مع الأهل والأقران في المنـزل والمدرسة.      وقد بيّن هذه المسألة خير تبيين من العلماء (ابن خلدون 808/1406) العالم المؤرّخ المشهور في (مقدّمته) بأن اللغة ملكة وأن الوسيلة إلى إتقانها هي الحفظ لما تحويه العربية من قرآن وحديث وشعر وكلام مولد .
CR  - Abbâs el-‘Akkâd. Eştâtü müctemeʿat  fîʿl-lügati veʿl-edeb. Mısır: Müessesetiʿl- Hindâvî .2014.
CR  - Abbâs Hasan. en-Nahvu’l vâfî mea rabtihi bi’l-esâlîbi’r-rafîati ve’l-hayâti’l- lügaviyyeti’ l-mütecedide. Kâhire: Dâru’l-Meârif, 5. Basım, 1975.
CR  - Ahmed ʿAlî . “Makâletu’l-karâini fi taʿlimi kavâʿidi’l-lugati’l-ʿArabiyye ve’l-iʿrâb.” Mecelletu Rûm Îlî li’l-buhûsi’l-İslâmiyye, 22. Sayı, 1019.
CR  - Ahmed Medkûr. Tedrîsi Funûni’l-lugati’l-ʿArabiyye. Mısır: Dâru’ş–Şevâf, 1. Basım 1991.
CR  - Ahmed Suleymân Yâkût. Zâhiratu’l -iʿrâbi fî’n-nahvi’l-ʿArabî. Riyâd, Câmiʿatu’l-Melik Suûd, 1994.
CR  - Bergstrâsser Gotthelf. et-Tetavvuru’n- nahvî  li’l-lugati’l-ʿArabıyye. thk. Ramazân Abdu’t-Tevvâb, Kahıre: Mektebetü’l-Hâncî, 1. Basım, 1929.
CR  - Fazlüllâh Nûr Alî. “el-İ‘râb ve eseruhu fî’l-ma‘na”.Mecelletüʿl-ʿUlûmüʿl-Insâniyye veʿl-iktisâdiyye, Câmatu’s- Sûdân li’l-‘ulûm ve’t-teknolojiyye. 1. Sayı, 2012.
CR  - Firdevs Nazir Bit. “Hasâisüʿl-lügatiʿl-ʿArabiyye ve mümeyyizâtühâ.Dirâsâtun Islâmiye” Mecelletüʿd-Dâʿî Daruʿl-ʿulûm, Diyobend, 37/12, 2012.
CR  - İbn Cinnî, Ebu’l-Feth ʿOsmân b. Cinnî el-Mevsılî el-Bağdâdî. Sırrusınâʿati’l-iʿrâb . thk.Hasan el-Hindâvî. Dımaşk: Daru’l -Kalem, 2. Basım, 1993.
CR  - İbn Fâris, Ebu’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî. es-Sâhibî fî fıkhi’l-luğa. 1. Basım, 1997.
CR  - İbn Haldûn, Abdurrahman b. Muhammed b. Muhammed el-Hadramî, Mukaddimetu İbn Haldûn. Lübnân: Mektebetu Alî Mevlâ, 1858.
CR  - İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Mukerrem b. Alî Cemâluddîn b. Manzûr, Lisânu’l-ʿArab. Beyrut: Dâru Ṣâdır, 3. Basım, 2010.
CR  - İbn Serrâc, Ebû Bekr Muhammed b. es-Serî en-Nahvî. el-Usûlu fî’n-nahv. thk. Abdülhuseyın el-Fitlî. Bağdat: Metbaʿatu’l-Aʿzamî, 1. Basım, 1974.
UR  - https://doi.org/10.48146/odusobiad.1280257
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3072419
ER  -