@article{article_1331480, title={Hanefî Mezhebinde Kurucu Fakîhlerin Hac Konularındaki İhtilâflarının Değerlendirilmesi}, journal={Kur’ân ve Sünnet Araştırmaları Dergisi}, volume={3}, pages={109–141}, year={2023}, author={Atan, Ömer Faruk}, keywords={Islamic Law, Ijtihad, Abu Hanifa, Abu Yusuf, Imam Muhammad, Pilgrimage}, abstract={Hicrî ikinci asra kadar dağınık bir halde olan ictihâdların gelişimi ve olgunluk seviyesine gelmesiyle mezheplerin kurumsallaşmıştır. Fıkhın tedvin edilmesiyle istinbât usûlleri gelişerek buna dair eserler kaleme alınmaya başlanmıştır. Belli bir metodoloji dahilinde şer‘î deliller dikkate alınarak fıkhî meselelerde yapılan ictihâdlarda ortak noktalar olmakla beraber, fukahâ birçok hususta ihtilâf etmiştir. Aynı usûlü takip etmeleri ve buna bağlı olarak birçok konuda konsensüs halinde oldukları için belli bir mezhebe intisap edilseler de bu fakîhlerin bazı hususlarda farklı düşündükleri görülmüştür. Bunda birçok faktör etki etmekle beraber yorum farkı, zaman ve ihtiyaçların değişimi, sosyolojik ve kültürel farklılıklar, meselelerin değerlendirmesinde ve çözümünde etkisi önemli olmuştur. Diğer mezheplere nispetle ictihâd zenginliği, daha çok olan Hanefî mezhebinin kurumsal kimliğine girdiği ilk zamanından beri ekolün öncüsü ve talebelerinin birçok konuda farklı düşünceye sahip olduğu müşahede edilmiştir. Mezhebin kurucusu kabul edilen Ebû Hanîfe ve en önemli iki talebesi Ebû Yûsuf ile İmam Muhammed’in aynı mevzudaki ihtilâfları nakledilmiş ve sonraki süreçte fıkhın gelişimine ve tekâmülüne etki etmiştir. Bu üç fakîh kendi aralarında ve/veya ikili gruplar halinde muhalefet etmiş, Ebû Hanîfe’nin bireysel fetvâları ve aynı meselede iki görüşü nakledilmekle beraber, ilkin ortaya koyduğu düşüncesinden vazgeçtiği de görülmüştür. Çalışmamızda, Ebû Hanîfe başta olmak üzere öğrencileri Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’in hac konularıyla ilgili ihtilâf ettikleri konular sıralanacak ve ictihâdlarına dayanak olan deliller değerlendirilecektir. Ayrıca mezhepte kabul edilen genel görüş ve fetvâya esas olan ictihâd(lar), belirtilecektir.}, number={2}, publisher={Yaşam Boyu Eğitimi Destekleme Derneği}