TY - JOUR T1 - Ordu Kent Merkezindeki Açık-Yeşil Alanların Olası Deprem Afeti Durumunda Geçici Barınma İçin Kullanım Olanakları TT - Utilizing Open Green Spaces in Ordu City Center as Temporary Shelters During a Possible Earthquake Disaster AU - Güzel, Mesut AU - Yeşil, Murat PY - 2023 DA - December DO - 10.30785/mbud.1332927 JF - Journal of Architectural Sciences and Applications JO - MBUD PB - Süleyman Demirel University WT - DergiPark SN - 2548-0170 SP - 165 EP - 182 VL - 8 IS - Special Issue LA - tr AB - Çalışmada, Ordu kent merkezinde, AFAD tarafından belirlenmiş olan afet toplanma alanlarına ek olarak diğer açık-yeşil alanların olası bir deprem afeti durumunda geçici barınma için kullanılabilme olanaklarına odaklanılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle kent merkezini oluşturan 21 mahalle ölçeğinde AFAD toplanma alanlarının sayısı, mekânsal dağılımları ve toplam büyüklükleri elde edilmiştir. Ardından mahallelerin güncel nüfusları göz önüne alınarak, çadırlı ve konteynerli barınma tipleri ile geçici barınma birimi kurulum oranlarının farklı kombinasyonlarını içeren 12 farklı senaryo için toplanma alanlarının yeterlik düzeyleri ortaya konulmuştur. Çalışma kapsamında yalnızca geçici barınma kapasitesine odaklanılmış; yeme-içme, sağlık hizmetleri ve kültürel tesis alanları dışarıda tutulmuştur. En iyimser senaryoya göre kent merkezinde yaşayanların %32.5’ine yetecek düzeyde geçici barınma birimi kurulabilmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde, mevcut AFAD alanlarına ek olarak diğer açık-yeşil alanlarının da geçici barınma için kullanılabildiği durum değerlendirilmiştir. Bu durumda, 12 farklı senaryo içerisinden elde edilen en yüksek oran ise %47.3’tür. Ordu kent merkezindeki toplanma alanları geçici barınma için yeterli olmadığından, olası bir deprem afeti durumunda kullanılmak üzere alternatif toplanma alanlarının belirlenmesi gerekmektedir. KW - Doğal afet KW - deprem KW - geçici barınma KW - kentsel yeşil alan KW - Ordu kent merkezi N2 - The study focuses on the possibilities of using other open-green areas in addition to the disaster assembly areas designated by AFAD in Ordu city centre for temporary shelter in case of a possible earthquake disaster. In this direction, firstly, the number, spatial distribution and total size of AFAD assembly areas in 21 neighbourhoods of the city centre were obtained. Then, considering the current populations of the neighbourhoods, the adequacy levels of the assembly areas for 12 different scenarios including different combinations of tent and containerised shelter types and temporary shelter unit installation rates have been revealed. The study focussed only on temporary shelter capacity, excluding food, health services and cultural facilities. According to the most optimistic scenario, 32.5% of the inhabitants of the city centre can be provided with temporary shelter units. In the second part of the study, the situation where other open-green areas can be used for temporary shelter in addition to the existing AFAD areas is evaluated. In this case, the highest rate obtained from 12 different scenarios is 47.3%. Since the gathering areas in Ordu city centre are not sufficient for temporary shelter, alternative gathering areas should be determined to be used in case of a possible earthquake disaster. CR - AFAD (2023). Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları. Erişim Adresi (03.03.2023): https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/39521/xfiles/toplanma_alanlari.pdf CR - Aksoy, Y., Turan, A. Ç. ve Atalay, H. (2009). İstanbul Fatih ilçesi yeşil alan yeterliliğinin Marmara depremi öncesi ve sonrası değerleri kullanılarak incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 14(2), 137–150. Online ISSN: 2148-4155. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.17482/uujfe.30331 CR - Aman, D. D. (2019). Olası Marmara Depreminde Toplanma Alanları Yer Seçim Kriterlerinin Belirlenmesi: İstanbul Bağcılar Örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. CR - Aşıkkutlu, H. S., Aşık, Y., Yücedağ, C. ve Kaya, L. G. (2021). Olası deprem durumunda mahalle ölçeğinde Burdur kenti acil toplanma alanlarının yeterliliğinin saptanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 442–456. Online ISSN: 2149-1658. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.30798/makuiibf.835883 CR - Baumgardner, D., Varela, S., Escobedo, F. J., Chacalo, A. ve Ochoa, C. (2012). The role of a peri-urban forest on air quality improvement in the Mexico City megalopolis. Environmental Pollution, 163, 174–183. Online ISSN: 0269- 7491. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1016/j.envpol.2011.12.016 CR - Doğan, O. (2023). İş güvenliği uzmanlarının bakış açısıyla acil durum toplanma alan özelliklerinin AHP yöntemi ile değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 9(1), 112–124. Online ISSN: 2528-9640. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.21324/dacd.1174380 CR - Erdin, H. E., Zengin Çelik, H., Sılaydın Aydın, M. B., Özcan, N. S. ve Erdem, Ü. (2017). Afet yönetimi içerisinde kentsel mekân ihtiyacı ve kentsel arazi kullanımları. Z. T., Karaman, O., Sancakdar, S. İ., Kaya (Eds.), Disiplinlerarası Afet Yönetimi Çalışmaları Makale Kitabı içinde (s. 255-272). İzmir: Birleşik Matbaacılık. CR - Erkoç, T., Bardan, B. ve Hamzaçebi, G. (2000). Deprem Nedir? T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara. CR - Fagen, J. L., Sorensen, W. ve Anderson, P. B. (2011). Why not the university of new orleans? Social disorganization and sexual violence among internally displaced women of hurricane katrina. Journal of Community Health, 5, 721–727. Online ISSN: 0094-5145. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1007/s10900-011-9365-7 CR - Faivre, N., Sgobbi, A., Happaerts, S., Raynal, J. ve Schmidt, L. (2018). Translating the Sendai Framework into action: The EU approach to ecosystem-based disaster risk reduction. International Journal of Disaster Risk Reduction, 32, 4–10. Online ISSN: 2212-4209. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.12.015 CR - Fan, L., Xue, S. ve Liu, G. (2012). Patterns and its disaster shelter of urban green space: Empirical evidence from Jiaozuo city, China. African Journal of Agricultural Research, 7(7), 1184–1191. Online ISSN: 1991-637X. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.5897/AJAR11.1661 CR - Gerdan, S. ve Şen, A. (2019). Afet ve acil durumlar için belirlenmiş toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi: İzmit örneği. İdealkent, 10(28), 962–983. Online ISSN: 2602-2133. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.31198/idealkent.514077 CR - Gökgöz, B. İ., İlerisoy, Z. Y. ve Soyluk, A. (2020). Acil durum toplanma alanlarının AHP yöntemi ile değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 19, 935–945. Online ISSN: 2148-2683. Erişim Adresi (12.03.2023): https://doi.org/10.31590/ejosat.739544 CR - Güzel, M. ve Yeşil, P. (2021). Ordu ilindeki mahalle adlarının doğal ve kültürel peyzaj ögeleri bağlamında incelenmesi. ODÜSOBİAD, 11(3), 763–776. Online ISSN: 1309-9302. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.48146/odusobiad.912404 CR - Haçin, İ. (2014). 1939 Erzincan Büyük Depremi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30(88), 37–70. Online ISSN: 2667-5420. Erişim Adresi (22.09.2023): https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/44051/542701 CR - Hamada, S. ve Ohta, T. (2010). Seasonal variations in the cooling effect of urban green areas on surrounding urban areas. Urban Forestry & Urban Greening, 9(1), 15–24. Online ISSN: 1618-8667. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org /10.1016/j.ufug.2009.10.002 CR - Helvacıoğlu, İ. H. ve Ogawa, Y. (2008). Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri. JICA Türkiye Ofisi Yayınları, 368 s., Ankara. CR - Hosseini, K. A., Tarebari, S. A. ve Mirhakimi, S. A. (2022). A new index-based model for site selection of emergency shelters after an earthquake for Iran. International Journal of Disaster Risk Reduction, 77, 103110. Online ISSN: 2212-4209. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103110 CR - Işık, E., Büyüksaraç, A., Ekinci, Y. L., Aydın, M. C. ve Harirchian, E. (2020). The effect of site-specific design spectrum on earthquake-building parameters: A case study from the Marmara Region NW Turkey). Applied Sciences, 10(20), 7247. Online ISSN: 2076-3417. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.3390/app10207247 CR - İDMP (2003). İstanbul Deprem Master Planı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Plan ve İmar Dairesi, Zemin ve Deprem İnceleme Müdürlüğü, İstanbul. CR - Kalkan, M. (2022). Uşak kentinde belirlenen afet ve acil durum toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi. Resilience, 6(2), 269–285. Online ISSN: 2602-4667. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.32569/resilience.1195076 CR - Kızılay (2023). Kızılay. Erişim Adresi (02.03.2023): https://www.kizilaycadirtekstil.com.tr/urunlerimiz/cadir/afet- cadiri CR - Kong, F., Yin, H., James, P., Hutyra, L. R. ve He, H. S. (2014). Effects of spatial pattern of greenspace on urban cooling in a large metropolitan area of eastern China. Landscape and Urban Planning, 128, 35–47. Online ISSN: 0169-2046. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2014.04.018 CR - Korgavuş, B. ve Ersoy, M. (2015). Kadıköy İlçesi Kentsel Açık ve Yeşil Alanlarının Olası İstanbul Depreminde Yeterliliğinin İrdelenmesi. Uluslararası Burdur Deprem ve Çevre Sempozyumu, 7-9 Mayıs, Burdur, s. 398-408. CR - Li, Y., Liu, Y. ve Jiao, J. (2013). A GIS-based suitability analysis of Xiamen’s green space in park for earthquake disaster prevention and refuge. Urban Planning and Design Research, 1(1), 1–8. Online ISSN: 2183-7635. Erişim Adresi (10.03.2023): https://www.academia.edu/27933582/A_GIS_based_Suitability_Analysis_of_Xiamens_Green_Space_in_Par k_for_Earthquake_Disaster_Prevention_and_Refuge CR - Liu, W., Xu, H., Wu, J., Li, W. ve Hu, H. (2022). Measuring spatial accessibility to refuge green space after earthquakes: A case study of Nanjing, China. Plos One, 17(6), E0270035. Online ISSN: 1932-6203. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270035 CR - Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A. K. ve Karaveli, A. S. (2015). İzmir’deki Afet Sonrası Toplanma ve Acil Barınma Alanları Üzerine Bir Değerlendirme. 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14-16 Ekim, İzmir. CR - Masuda, N. (2014). Disaster refuge and relief urban park system in Japan. Landscape Architecture Front, 2(4), 52–61. Online ISSN: 2096-336X. Erişim Adresi (10.03.2023): https://journal.hep.com.cn/laf/EN/Y2014/V2/I4/52 CR - Okutan, A. E. ve Çavuş, G. (2012). Deprem sonrası ortaya çıkabilecek orman yangınları, peyzaj mimarlığı alanında alınabilecek pasif önlemler. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 8(1), 19–33. Online ISSN: 2148-7855. Erişim Adresi (10.03.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzceod/issue/4822/289323 CR - Onuma, A. ve Tsuge, T. (2018). Comparing green infrastructure as ecosystem-based disaster risk reduction with gray infrastructure in terms of costs and benefits under uncertainty: A theoretical approach. International Journal of Disaster Risk Reduction, 32, 22–28. Online ISSN: 2212-4209. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.01.025 CR - Özcan, N. S., Erdin, H. E. ve Zengin, H. (2013). Kentlerde Açık ve Yeşil Alan Sistemlerinin Afet Yönetimi Bağlamında Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): İzmir Örneği. TMMOB 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 11-13 Kasım, Ankara. CR - Özgür, T. ve Özgür, Ö. (2018). 6306 sayılı kanun çerçevesinde kentsel dönüşüm uygulamalarının mekânsal deneyimi: Ordu İli Örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(1), 211–227. Online ISSN: 1309-9302. Erişim Adresi (08.03.2023): https://dergipark.org.tr/en/pub/odusobiad/issue/36351/372770 CR - Öztürk, F. ve Kaya, G. K. (2020). Afet sonrası toplanma alanlarının PROMETHEE metodu ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(3), 1239–1252. Online ISSN: 2148-4155. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.17482/uumfd.697097 CR - QGIS Development Team (2023). QGIS Geographic Information System. Erişim Adresi (01.02.2023): http://qgis.org CR - Renaud, F. G., Sudmeier-Rieux, K., Estrella, M. ve Nehren, U. (2016). Ecosystem-Based Disaster Risk Reduction and Adaptation in Practice. Springer International Publishing, 598 s. CR - Rey, T., Le De, L., Leone, F. ve Gilbert, D. (2017). An integrative approach to understand vulnerability and resilience post-disaster: The 2015 cyclone pam in urban Vanuatu as case study. Disaster Prevention Management, 3, 259–275. Online ISSN: 2148-4155. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1108/DPM-07-2016-0137 CR - Saygılı, H. B. ve Akpınar, A. (2022). Aydın/Efeler kentsel yeşil alanlarının afet ve acil durum toplanma alanları açısından yeterliliğinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 305–311. Online ISSN: 2717-7084. Erişim Adresi (22.09.2023): https://doi.org/10.25308/aduziraat.1177091 CR - Sister, C., Wolch, J. ve Wilson, J. (2010). Got green? Addressing environmental justice in park provision. Geojournal, 75, 229–248. Online ISSN: 1572-9893. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1007/s10708-009- 9303-8 CR - Strohbach, M. W., Lerman, S. B. ve Warren, P. S. (2013). Are small greening areas enhancing bird diversity? Insights from community-driven greening projects in Boston. Landscape and Urban Planning, 114, 69–79. Online ISSN: 0169-2046. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2013.02.007 CR - Strömberg, D. (2007). Natural disasters, economic development, and humanitarian aid. Journal of Economic Perspectives, 21(3), 199–222. Online ISSN: 1944-7965. Erişim Adresi (10.03.2023): https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.21.3.199 CR - Sudmeier-Rieux, K., Arce-Mojica, T., Boehmer, H. J., Doswald, N., Emerton, L., Friess, D. A. ve Walz, Y. (2021). Scientific evidence for ecosystem-based disaster risk reduction. Nature Sustainability, 4(9), 803–810. Online ISSN: 2398-9629. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1038/s41893-021-00732-4 CR - Şahin, Ş. ve Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 43–63. Online ISSN: 2636-8390. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.35341/afet.498594 CR - Şirin, M. ve Ocak, F. (2020). Gümüşhane şehrinde afet ve acil durum toplanma alanlarının coğrafi bilgi sistemleri ortamında değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 85–106. Online ISSN: 2717-834X. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.17295/ataunidcd.790893 CR - Tarabanis, K. ve Tsionas, I. (1999). Using network analysis for emergency planning in case of earthquake. Transactions in GIS, 3(2), 187–197. Online ISSN: 1467-9671. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1111/1467- 9671.00015 CR - TÜİK (2023). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Adresi (12.03.2023): https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=adrese- dayali-nufus-kayit-sistemi-sonuclari-2022-49685 UR - https://doi.org/10.30785/mbud.1332927 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3287838 ER -