@article{article_1360993, title={Yeni Bir Halkbilimi Türü Olarak “Yalan”}, journal={Turcology Research}, pages={367–376}, year={2023}, DOI={10.5152/JTRI.2023.23258}, author={Sezgin, Ramazan}, keywords={Folklore, Formulatic Expressions, Genre, Lie, Narrative}, abstract={Yalan, halk arasında yaygın bir şekilde kullanılan sözlü kültür ürünüdür. Günlük hayat içerisinde, zor durumda kalındığında, tepki almamak, olayları geçiştirmek, gerçeğin ortaya çıkmasıyla oluşacak sorunlara engel olmak, iyimser görünmek, üzmemek veya mutlu etmek gibi çeşitli amaçlarla bireyler tarafından sıkça kullanılmaktadır. Bu anlamda günlük hayatın vazgeçilmezleri arasında bulunmaktadır. Bununla birlikte yalana çeşitli halk inançlarında, geleneklerde, düzenlenen ritüellerde, anlatılar bünyesinde ve kültürün farklı alanlarında başvurulmaktadır. Bahse konu olan durumlar dahi halk kültürü içerisinde yalanın ne denli yaygın şekilde kullanıldığını gösterir niteliktedir. Yalan sözleri olarak değerlendirilen kalıplaşmış veya halk arasında sıklıkla kullanılan yalanlar ise konunun diğer tarafını oluşturmaktadır. Halk arasında belirli meslek gruplarına, toplumsal statülere ve çeşitli bağlamlara özel ve o alanda yaygınlaşan yalanlar yer almaktadır. Dolayısıyla söylenen kimi yalanlar, bireyin toplum içerisindeki yerini ve rolünü belli eder niteliktedir. Ayrıca belirli bir toplum veya yöre halkı arasında sıklıkla söylenen yalanlar derlenip incelenerek bölge halkı hakkında çeşitli bilgilere ulaşma imkânı mevcuttur. Yalanın kullanım amaçları ve alanları, bağlamları, işlevleri, kullananların toplum içerisindeki rolleri vb. düşünüldüğünde halk bilgisi içerisindeki yeri yadsınamayacaktır. Bahse konu olan hususlar ve bu hususlar gibi diğer bazı konular yalanın halkbilimi türü olup olamayacağını akla getirmektedir. Bu çalışmada yalanın halkbilimi türü olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği incelenecektir. Türler konusunda net bir çalışma bulunamamış, bu konudaki tartışmalar çeşitli şekillerde olmakla birlikte halkbilimi türleri açısından müstakil bir çalışmayla karşılaşılmamıştır. Ayrıca türler üzerine hazırlanan çalışmaların geneli itibariyle anlatılardan (mit, masal, efsane vb.) bahsettiği görülmüştür. Bunlara karşın mevcut çalışmalardan faydalanarak yalanın halkbilimi türü olup olmadığı incelenmiş, hangi açılardan halkbilimiyle ilişk ilend irile bilec eği saptanmış ve halk kültüründeki yeri hakkında bilgi verilmiştir. Çeşitli yönleriyle halkbilimi ile ilişkilendirilebilen ve yakın bir bağı bulunan yalanın, yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda halkbilimi türlerinden birisi olarak kabul edilmesi önerilir.}, number={78}, publisher={Ataturk University}