@article{article_1383214, title={Diyanet İşleri Başkanlığınca Yayımlanan Hutbeleri Konu Edinen Lisansüstü Çalışmalar Üzerine Bir İnceleme}, journal={Ahi Evran İslami İlimler Fakültesi Dergisi}, pages={1–20}, year={2023}, author={Çelebi, Kadir}, keywords={Sermon, Mosque, General Religious Education, Presidency of Religious Affairs}, abstract={Türkiye’de yaygın din eğitim kurumlarından biri olan Diyanet İşleri Başkanlığı, teşkilat bünyesindeki farklı birimler aracılığıyla faaliyetlerini sürdürmektedir. Özellikle cami merkezli din eğitimi faaliyetleri daha çok kişiye ulaşmaktadır. Camilerde çeşitli şekillerde yürütülen yaygın din eğitimi faaliyetlerinden biri de Cuma ve bayram namazlarında irad olunan hutbelerdir. Cuma ve bayram namazlarında yaklaşık 17 ile 20 milyon arası insana ulaşan hutbeler, dinî bilgilerin halka sunulmasında önemli bir araçtır. Türkiye genelinde 89.302 camide cuma ve bayram namazı kılınmaktadır ve bu camilerde hutbe irad edilmektedir. Hutbeler üzerinden ulaşılan bu kitlenin yanısıra gerek sosyal medya gerekse diğer yayın organları üzerinden farklı dil seçenekleri ile yayımlanan cuma ve bayram hutbeleri de çok daha fazla kişiye ulaşma imkânı sunmaktadır. Bu bağlamda hutbelerin halkı bilinçlendirme ve muhatapları üzerinde bırakacağı muhtemel etki açısından son derece önemli olduğu aşikardır. Hutbelerin sunduğu bu potansiyele binaen hutbelerle ilgili süreçlerin birçok açıdan derinlemesine incelenmesi gerekmektedir. Hutbelerin içerik ve dil bakımdan uyumu, hutbelerde kullanılan kaynakların niteliği, hutbe konularının muhatapların ihtiyaçlarına cevap verip veremediği, hutbe metinlerini hazırlayan kişilerin yeterlikleri, hutbelerin sosyolojik etkileri, birlikte yaşama kültürüne katkısı gibi durumlarla ilgili çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda yapılan mevcut çalışmaların seyrini belirlemek ve muhtemel çalışmalar için mevcut durumun ortaya konması gerekmektedir. Bu çalışma ile hutbeleri konu edinen lisansüstü tezlerin betimsel analizi yapılmıştır. Bu kapsamda hutbelerle ilgili çalışmaların konu yönelimleri, kullanılan yöntem, çalışmaların gerçekleştirildiği bölüm ve yıl gibi bilgiler üzerinden durum analizi yapılmıştır. İncelemeler sonucu çalışmaların ağırlıklı olarak temel islam bilimleri alanında yapıldığı ve bunların çoğunluğunun ise hadis bilim dalında gerçekleştirildiği görülmüştür. Özellikle din eğitimi alanında çok sınırlı sayıda çalışmanın olduğu, sosyoloji, uluslararası ilişkiler, kamu yönetimi gibi alanlarda sınırlı sayıda çalışmanın yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca tespit edilen 37 çalışmanın sadece 3 tanesinin doktora düzeyi çalışma olması dikkat çekmektedir.}, number={1}, publisher={Kirsehir Ahi Evran University}