@article{article_1402173, title={Büyükşehir Belediyeli İllerde Nüfusun Yaş ve Cinsiyet Yapısı}, journal={Dünya Coğrafyası ve Kalkınma Perspektifi Dergisi}, pages={59–80}, year={2023}, DOI={10.58606/jwgdp.1402173}, author={Çakır, İlknur and Koday, Zeki}, keywords={Population, Metropolitan Municipality, Administrative Geography}, abstract={Türkiye büyükşehir belediye modeliyle ilk kez 1984 yılında yayınlanan 3030 sayılı kanunla tanışmış ve büyükşehir belediye statüsü kazanan ilk iller İstanbul, Ankara ve İzmir olmuştur. İlerleyen süreçte büyükşehir belediyeli illere de yenileri eklenmiştir. Bu kapsamda, 1986 yılında Adana; 1987 yılında Bursa, Gaziantep ve Konya; 1988 yılında Kayseri; 1993 yılında Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Mersin, İzmit, Samsun illeri; 2000 yılında Adapazarı (Sakarya); 2012 yılında Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van illeri ve son olarak 2013 yılında Ordu ili büyükşehir belediye statüsü kazanan iller olmuştur. Çalışmadaki en önemli veri kaynağı Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) elde edilen yaş gruplarına ve cinsiyete göre belirlenmiş olan nüfus verileridir. Çalışmada yararlanılan kadın ve erkek nüfusuna ait veriler ile geniş ve dar aralıklı gruplandırılmış nüfus verileri, nicel veri toplama tekniklerinden ikincil veriler (istatistiksel veriler) kapsamında değerlendirilen verilerdir. 1985-2000 yılları arasındaki nüfus verileri Genel Nüfus Sayım Sonuçları sisteminden, 2007 yılı ve sonrasına ait veriler ise Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nden elde edilmiştir. Elde edilen veriler Excel programı aracılığıyla tablolara dönüştürülüp cinsiyet oranları hesaplanmış, belirlenmiş yıllara ait nüfus piramitleri oluşturulmuş ve yorumlanmıştır. Bu veriler değerlendirildiğinde büyükşehir belediyeli illerdeki toplam nüfus miktarının arttığı ve cinsiyet oranlarında illere ve yıllara göre değişiklikler olduğu görülmüştür. Aynı şekilde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımına baktığımızda ise 1985’ten 2022’ye kadar olan dönemde çocuk nüfus oranının azaldığı, yetişkin nüfus ile yaşlı nüfus oranının ise artmaya devam ettiği ve dolayısıyla büyükşehir belediyeli illerdeki nüfusun araştırılan yıllar itibariyle yaşlandığı söylenebilir.}, number={4}, publisher={Ataturk University}