TY  - JOUR
T1  - Kamu Kurumlarında Örgütsel Muhalefet ve İşe Yabancılaşma Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
TT  - Determination of the Relationship between Organisational Dissent and Alienation from Work in Public Institutions
AU  - Yılmaz Kılıçkaya, Fatma
PY  - 2024
DA  - June
Y2  - 2024
DO  - 10.25204/iktisad.1412220
JF  - İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi
JO  - İKTİSAD
PB  - H. Mustafa PAKSOY
WT  - DergiPark
SN  - 2564-7466
SP  - 338
EP  - 353
VL  - 9
IS  - 24
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, kamu sektöründeki mevcut çalışanların örgütsel muhalefet ile işe yabancılaşma algıları arasındaki potansiyel ilişkiyi araştırmayı amaçlamaktadır. Çalışma, özellikle böyle bir ilişkinin var olup olmadığını ortaya koymayı, işe yabancılaşmayı etkileyen örgütsel muhalefetin boyutlarını belirlemeyi ve işe yabancılaşma davranışının demografik faktörler arasında önemli ölçüde farklılık gösterip göstermediğini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Veriler Erzincan ilinde kamu sektöründe aktif olarak çalışan 307 çalışandan anket yoluyla toplanmıştır. Toplanan veriler istatistiksel yazılım paketleri SPSS 24 ve AMOS 17 kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlara göre, dikey muhalefet ile işe yabancılaşma arasında anlamlı bir negatif ilişki olduğu ortaya konmuşken yatay muhalefet ile işe yabancılaşma arasında anlamlı bir pozitif ilişkinin varlığı belirlenmiştir. Ayrıca, fark analizlerine göre işe yabancılaşmanın cinsiyet, medeni durum ve yaşa göre önemli ölçüde değiştiği ortaya konmuştur. Tukey testi sonuçları, erkek çalışanlar, evli çalışanlar ve orta yaşlı çalışanlar arasında daha yüksek düzeyde işe yabancılaşma olduğunu göstermektedir. Ancak eğitim düzeyi ve çalışma saatlerine göre işe yabancılaşmada anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Örgütsel muhalefet kamu kurumlarında en iyi şekilde yönetilerek yatay muhalefet davranışları dikey muhalefet davranışlarına döndürülerek işe yabancılaşmanın önüne geçilebilmektedir.
KW  - Örgütsel muhalefet
KW  - işe yabancılaşma
KW  - kamu sektörü
N2  - This study aims to investigate the potential relationship between organisational dissent and job alienation perceptions of current employees in the public sector. In particular, the study aims to determine whether such a relationship exists, to identify the dimensions of organisational opposition that affect job alienation, and to assess whether job alienation behaviour differs significantly across demographic factors. Data were collected from 307 employees actively working in the public sector in Erzincan province through a questionnaire. The collected data were analysed using statistical software packages SPSS 24 and AMOS 17. According to the results, there is a significant negative relationship between vertical dissent and alienation, while there is a significant positive relationship between horizontal dissent and alienation. In addition, according to the difference analyses, it was revealed that job alienation varied significantly according to gender, marital status and age. Tukey test results show that there is a higher level of alienation among male employees, married employees and middle-aged employees. However, no significant difference was observed in job alienation according to educational level and working hours. Organisational opposition can be managed in the best way in public institutions; alienation from work can be prevented by turning horizontal opposition behaviours into vertical opposition behaviours.
CR  - Agarwal, S. (1993). Influence of formalization on role stress, organizational commitment, and work alienation of salespersons: A cross-national comparative study. Journal of International Business Studies, 24(4), 715-739. https://doi.org/10.1057/palgrave.jibs.8490252
CR  - Aiken, M. ve Hage, J. (1966). Organizational alienation: A comparative analysis. American Sociological Review, 31(4), 497-507. https://doi.org/10.2307/2090773
CR  - Avtgis, T. A., Maddox, C. T., Taylor, E. ve Patterson, B. R. (2007). The influence of employee burnout syndrome on the expression of organizational dissent. Communication Research Reports, 24(2), 97-102. https://doi.org/10.1080/08824090701304725
CR  - Aydın, E. ve Özeren, E. (2019). Akademide işe yabancılaşma olgusu: Araştırma görevlileri üzerine nitel bir alan çalışması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (BOR özel sayısı), 159-178. https://doi.org/10.18092/ulikidince.518296
CR  - Banai, M., Reisel, W. D. ve Probst, T. M. (2004). A managerial and personal control model: Predictions of work alienation and organizational commitment in Hungary. Journal of International Management, 10, 375-392. https://doi.org/10.1016/j.intman.2004.05.002
CR  - Beğenirbaş, M. (2015). Psikolojik sermayenin çalışanların duygu gösterimleri ve işe yabancılaşmalarına etkileri: Sağlık sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 249-263.
CR  - Beldek, E. G. (2017). Örgütsel özdeşleşmenin, örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet ile ilişkisi: Görgül bir araştırma. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 2(1), 16-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/odad/issue/28629/305845
CR  - Chiaburu, D. S., Thundiyil, T. ve Wang, J. (2014). Alienation and its correlates: A meta-analysis. European Management Journal, 32(1), 24-36. https://doi.org/10.1016/j.emj.2013.06.003
CR  - Çivilidağ, A. ve Durmaz, Ş. (2022). Rol çatışması-rol belirsizliği ve iş yerinde psikolojik taciz, mesleki benlik saygısı ve işe yabancılaşma olgularının araştırma görevlileri üzerinde incelenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 12(1), 1-20. https://doi.org/10.13114/MJH.2022.571
CR  - Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 198-218. https://doi.org/10.17755/esosder.45359
CR  - Demir, M., Ayas, S., ve Yıldız, B. (2018). Örgütsel sinizm ve işe yabancılaşma ilişkisi: Beş yıldızlı otel çalışanları üzerine bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 231-254. https://hdl.handle.net/20.500.11857/2186
CR  - Demirel, A. G., Ötken, A. B. ve Kunday, Ö. (2012). Mobbing and work alienation: Support from colleagues as a moderator. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 1-28. https://doi.org/10.17065/huniibf.103699
CR  - Dooley, R. S. ve Fryxell, G. E. (1999). Attaining decision quality and commitment from dissent: The moderating effects of loyalty and competence in strategic decision-making teams. Academy of Management Journal, 42(4), 389-402. https://doi.org/10.5465/257010
CR  - Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. ve Sanisoğlu, Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 33(1), 210-223. https://doi.org/10.5336/medsci.2011-26747
CR  - Fedi, A., Pucci, L., Tartaglia, S. ve Rollero, C. (2016). Correlates of work-alienation and positive job attitudes in high- and low-status workers. Career Development International, 21(7), 713-725. https://doi.org/10.1108/CDI-03-2016-0027
CR  - Garner, J. T., Kinsky, E. S., Duta, A. C. ve Danker, J. (2012). Deviating from the script: A content analysis of organizational dissent as portrayed on primetime television. Communication Quarterly, 60(5), 608-623. https://doi.org/10.1080/01463373.2012.725001
CR  - Goodboy, A. K., Chory, R. M. ve Dunleavy, K. N. (2008). Organizational dissent as a function of organizational justice. Communication Research Reports, 25(4), 255-265. https://doi.org/10.1080/08824090802440113
CR  - Graham, J. W. (1983). Principled organizational dissent. Northwestern University.
CR  - Greenberg, E. S. ve Grunberg, L. (1995). Work alienation and problem alcohol behavior. Journal of Health and Social Behavior, 36(1), 83-102. https://doi.org/10.2307/2137289
CR  - Hastings, S. O. ve Payne, H. J. (2013). Expressions of dissent in email: Qualitative insights into uses and meanings of organizational dissent. Journal of Business Communication, 50(3), 309-331. https://doi.org/10.1177/0021943613487071
CR  - Hirschfeld, R. R., Feild, H. S. ve Bedeian, A. G. (2000). Work alienation as an individual-difference construct for predicting workplace adjustment: A test in two. Journal of Applied Social Psychology, 30(9), 1880-1902. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2000.tb02473.x
CR  - Hirschfeld, R. ve Field, H. (2000). Work centrality and work alienation: Distinct aspects of a general commitment to work. Journal of Organizational Behavior, 21(7), 789-800. https://doi.org/10.1002/1099-1379(200011)21:7 <789::AID-JOB59>3.0.CO;2-W
CR  - Infante, D. A. ve Gorden, W. I. (1987). Superior and subordinate communication profiles: Implications for independent-mindedness and upward effectiveness. Communication Studies, 38(2), 73-80. https://doi.org/10.1080/10510978709368232
CR  - İşçan, Ö. F. ve Moç, T. (2018). Çalışanların presenteizm (işte sözde var olma) davranışlarının işe yabancılaşmalarına etkisi: Bir kamu kurumu örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 379-402. https://doi:10.20491/isarder.2018.479
CR  - Kadı, A. ve Beytekin, O. F. (2015). Okul kültürü ve örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkinin meslekî değerler aracılığıyla araştırılması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 71-97.
CR  - Kassing, J. W. (1997). Articulating, antagonizing, and displacing: A model of employee dissent. Communication Studies, 48(4), 311-332. https://doi.org/10.1080/10510979709368510
CR  - Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 12(2), 183-229. https://doi.org/10.1177/0893318998122002
CR  - Kassing, J. W. (2000). Exploring the relationship between workplace freedom of speech, organizational identification, and employee dissent. Communication Research Reports, 17(4), 387-396. https://doi.org/10.1080/08824090009388787
CR  - Kassing, J. W. (2011). Stressing out about dissent: examining the relationship between coping strategies and dissent expression. Communication Research Reports, 28(1), 225-234. https://doi.org/10.1080/08824096.2011.586075
CR  - Kassing, J. W. ve Armstrong, T. (2002). Someone’s going to hear about this: examining the association between dissent-triggering events and employees’ dissent expression. Management Communication Quarterly, 16(1), 39-65. https://doi.org/10.1177/0893318902161002
CR  - Kassing, J. W. ve Avtgis, T. A. (1999). Examining the relationship between organizational dissent and aggressive communication. Management Communication Quarterly, 13(1), 100-115. https://doi.org/10.1177/0893318999131004
CR  - Kassing, J. W. ve McDowell, Z. J. (2008). Disagreeing about What's Fair: Exploring the relationship between perceptions of justice and employee dissent. Communication Research Reports, 25(1), 34-43. https://doi.org/10.1080/08824090701831784
CR  - Kavak, O. ve Kaygın, E. (2018). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 33-51. https://www.ibaness.org/bnejss/2018_04_01/05_Kavak_and_Kaygin.pdf
CR  - Kaya, U. ve Serçeoğlu, N. (2013). Duygu işçilerinde işe yabancılaşma: Hizmet sektöründe bir araştırma. Çalışma ve Toplum, 1(36), 311-346. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ct/issue/71793/1155220
CR  - Kesen, M. ve Pabuçcu, H. (2016). Örgütsel muhalefet ve işe yabancılaşmanın duygusal tükenmişliğe etkisinin anfıs model ile incelenmesi. Journal of International Social Research, 9(42), 1552-1563. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/the-investigation-of-the-effect-of-organizational-dissent-and-work-alienationon-emotional-burnout-via-anfis-model.pdf
CR  - Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). Guilford Press.
CR  - Kornbluh, H. (1984). Work place democracy and quality of work life: Problems and prospects. AAPSS Annals, 473, 88-95. https://doi.org/10.1177/0002716284473001009
CR  - Köz, E. N. ve Seçilmiş, C. (2021). Yabancılaşma ve öncüllerinin örgütsel bağlılığa etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 727-748. https://doi.org/10.17494/ogusbd.1042298
CR  - Landier, A., Sraer, D. ve Thesmar, D. (2009). Optimal dissent in organizations. Review of Economic Studies, 76(2), 761-794. https://doi.org/10.1111/j.1467-937X.2009.00544.x
CR  - Mohan, K. C. ve Prasad, P. N. (2014). Work alienation among the employees in IT sector. PARIPEX- Indian Journal of Research, 3(5), 140-142.
CR  - Mottaz, C. J. (1981). Some determinants of work alienation. Sociological Quarterly, 22(4), 515-529. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1981.tb00678.x
CR  - Muttar, A., Abo Keir, M. Y., Mahdi, O. R. ve Nassar, I. A. (2019). Antecedents and consequences of work alienation – A critical review. Journal of Statistics Applications & Probability, 8(3), 279-288. https://digitalcommons.aaru.edu.jo/cgi/viewcontent.cgi?article=1386&context=jsap
CR  - Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara İli Örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168), 113-128. https://eb.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1188
CR  - Özer, Ö., Uğurluoğlu, Ö., Saygılı, M ve Sonğur, C. (2019). The impact of work alienation on organizational health: A field study in the health sector. International Journal of Healthcare Management, 12(1), 18–24. https://doi.org/10.1080/20479700.2017.1312804
CR  - Özer, S. ve Güllüce, A. Ç. (2019). Örgütsel sinizm ve işe yabancılaşma ilişkisi ve etkisi: TRB1 bölgesi otel iş görenleri üzerinde bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 37-48. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.408477
CR  - Redding, W. C. (1985). Rocking boats, blowing whistles, and teaching speech communication. Communication Education, 34(3), 245-258. https://doi.org/10.1080/03634528509378613
CR  - Sağlam Arı, G. ve Çına Bal, E. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 131-148. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13688/165664
CR  - Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American sociological review, 783-791. https://doi.org/10.2307/2088565
CR  - Shahinpoor, N. ve Matt, B. F. (2007). The power of one: Dissent and organizational life. Journal of Business Ethics, 74, 37-48. https://doi.org/10.1007/s10551-006-9218-y
CR  - Sprague, J. ve Ruud, G. L. (1988). Boat-rocking in the high-technology culture. American Behavioral Scientist, 32(2), 169-193. https://doi.org/10.1177/0002764288032002009
CR  - Şantaş, G., Işık, O. ve Demir, A. (2016). The effect of loneliness at work; work stress on work alienation and work alienation on employees’ performance in Turkish health care institution. South Asian Journal of Management Sciences, 10(2), 30-38. http://sajms.iurc.edu.pk/paper.php?id=Fall2016V10N2P3
CR  - Şimşek, M. Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2008). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Ankara: Gazi Kitabevi.
CR  - Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T. ve Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 569-587. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1722368
CR  - Tatar, B. ve Erdil, O. (2017). Delineating the impact of organizational dissent in job ınsecurity and turnover intention. The 7th International Conference on Leadership, Technology, Innovation and Business Management içinde (s. 50 – 60), Muğla, Türkiye. https://dx.doi.org/10.15405/epsbs.2019.01.02.43
CR  - Tavakol, M. ve Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53–55. https://doi.org/10.5116%2Fijme.4dfb.8dfd
CR  - Tokmak, İ. (2014). Duygusal emek ile işe yabancılaşma ilişkisinde psikolojik sermayenin düzenleyici etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(3), 134-156. https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/190
CR  - Tokmak, M. (2020). Algılanan örgütsel desteğin çalışanların işe yabancılaşması ve işten ayrılma niyetine etkisi üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 429-439. https://doi.org/10.18506/anemon.613817
CR  - Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
CR  - Uysal, H. T. ve Kılıçkaya-Yılmaz, F. (2023). Loneliness in workplace: The dilemma of identification with the organization. Pacific Business Review (International), 15(9), 16-39. http://www.pbr.co.in/2023/2023_month/March/2.pdf
CR  - Valadbigi, A. ve Ghobadi, S. (2011). The study of the elements of work alienation: A case study of the urmia white cment factory, western Azarbayjan province, Iran. Asian Social Science, 7(6), 206-220. https://doi.org/10.5539/ass.v7n6p206
CR  - Waldron, V. R. ve Kassing, J. W. (Eds.). (2010). Managing risk in communication encounters: Strategies for the workplace. Sage.
CR  - Yadav, G. K. ve Nagle, Y. K. (2012). Work alienation and occupational stress. Social Science International, 28(2), 333-344. https://www.proquest.com/scholarly-journals/work-alienation-occupational-stress/docview/1095604484/se-2
CR  - Yılmaz, F. (2019). Organizational support and the role of organizational trust in employee empowerment. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 968-980. https://doi.org/10.35826/ijoess.2599
CR  - Yılmaz, F. (2020). Pozitif psikolojik sermayenin demografik değişkenler açısından değerlendirilmesi. International Journal of Management and Administration, 4(7), 71-83. https://doi.org/10.29064/ijma.672890
CR  - Zaini, R. M., Elmes, M. B., Pavlov, O. V. ve Saeed, K. (2017). Organizational dissent dynamics: A conceptual framework. Management Communication Quarterly, 31(2), 258-277. https://doi.org/10.1177/0893318916671216
UR  - https://doi.org/10.25204/iktisad.1412220
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3630150
ER  -