TY  - JOUR
T1  - PETROL FİYATINDAKİ DALGALANMALARIN EKONOMİK KALKINMA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÜZERİNE PANEL VERİ ANALİZİ
TT  - IMPACT OF OIL PRICE FLUCTUATIONS ON ECONOMIC DEVELOPMENT: APANEL DATA ANALYSIS ON ARABIC COUNTRIES
AU  - Akdağ, İlham
PY  - 2024
DA  - March
Y2  - 2024
DO  - 10.61964/dade.1417263
JF  - Dicle Akademi Dergisi
JO  - DAD
PB  - İlim Sanat Marifet Derneği
WT  - DergiPark
SN  - 2757-9611
SP  - 45
EP  - 63
VL  - 4
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Petrol, günümüzde petrol ithal ve ihraç eden ülkeler için hala önemini korumakla birlikte petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar tüm ülkeleri yakından etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların petrol ihraç eden Arap ülkelerinin ekonomik kalkınması üzerindeki etkilerini panel veri analizi yöntemiyle araştırmaktır. Çalışmada 1999-2020 yılları dönemini kapsayan yıllık veriler kullanılarak petrol ihraç eden 12 Arap ülkesi (Bahreyn, Kuveyt, Ürdün, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Libya, Yemen, Mısır, Tunus) üzerinde araştırma yapılmıştır. Bu amaçla, öncelikle verilerin doğal logaritması alınarak panel durağanlık testi yapılmıştır. Sonrasında Panel Regresyon Tahmin Yöntemi (PDOLS) ve VAR Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi bulunmuş ve aynı zamanda kısa ve uzun dönemli ilişkiler tespit edilmiştir. Petrol fiyatının kişi başına düşen GSYİH, beklenen yaşam suresi ve okuma yazma oranın bir nedeni olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca çalışmadan elde edilen önemli bir sonuç ise petrol fiyatı ile ekonomik kalkınma arasındaki ilişkinin “kişi başı reel GSYİH” ile “petrol fiyatı” arasında olmasıdır. Yani petrol fiyatındaki dalgalanma, bu ülkelerde yaşayan insanların gelirlerini doğrudan etkilemektedir.
KW  - Petrol Fiyatları
KW  - Ekonomik Kalkınma
KW  - Panel Veri Analizi
KW  - Petrol İhraç Eden Ülkeler
N2  - Today,  although oil still maintains its importance for countries that import and export oil, fluctuations in oil prices closely affect all countries. This study aim is to investigate the effects of oil price fluctuations on the economic development of oil-exporting Arab countries with a panel data analysis method. In the study, research was conducted on 12 oil-exporting Arab countries (Bahrain, Kuwait, Jordan, Oman, Qatar, Saudi Arabia, United Arab Emirates, Iraq, Libya, Yemen, Egypt and Tunisia) using annual data including the period 1999-2020. For this purpose, firstly, the panel stationarity test was carried out by converting the natural logarithm of the data. Afterwards, the Panel Regression Estimation Method (PDOLS) and VAR Granger Causality Test were implemented. According to the analysis results, a cointegration relationship was found among the variables and short- and long-term relationships were also determined. It is concluded that the oil price is a reason for GDP per capita, life expectancy and literacy rate. In addition, an important result obtained from the study is that the relationship between oil price and economic development is on "real GDP per capita" and "oil price". In other words, the fluctuations in oil prices directly affects the incomes of people living in these countries.
CR  - Aktuğ, S., Dağ, M., & Star, H. R. (2019). The impact of oil price on economic growth: An investigation on Iraq economy. Research Studies Anatolia Journal, 2(6), 273-285. https://doi.org/10.33723/rs.580739
CR  - Alabdulwahab, S. (2021). The linkage between oil and non-oil gdp in Saudi Arabia. Economies, 9(202), 2-22.  https://doi.org/10.3390/economies9040202.
CR  - Al Rasasi, M. H., John H. Q., &  Bander K. A. (2019). Oil revenues and economic growth in Saudi Arabia. International Journal of Economics and Financial Research, 5(3), 49–55. https://doi.org/10.32861/ijefr.53.49.55
CR  - Alkhathlan, K. A. (2013). Contribution of oil in economic growth of Saudi Arabia, Applied Economics Letters, 20(4), 343-348. https://doi.org/10.1080/13504851.2012.70331020
CR  - Al-Sheikh, H., & Erbas, N. (2012). The oil curse and labour markets: The case of Saudi Arabia, (Working Paper No.697), Economic Research Forum. 1-27.
CR  - Arıkan, A. N. (2008). Amerika Birleşik Devletlerindeki mali kriz ve petrol fiyatlarındaki değişimler: Nedenleri ve sonuçları. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
CR  - Aydın F., & Şahin L. (2012). Küresel krizlerin petrol tüketimi ve petrol fiyatları üzerindeki etkileri, 2. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi.
CR  - Berument, M. H., Ceylan, N. B., & Doğan, N. (2010). The impact of oil price shocks on the economic growth of selected MENA countries. The Energy Journal, 31(1), 149-176. https://www.jstor.org/stable/41323274
CR  - Breusch, T., & Pagan, A. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239-253. https://doi.org/10.2307/2297111
CR  - British Petroleum (2022, Ocak 12). Energy Outlook 2022 Edition. https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/energy-outlook/bp-energy-outlook-2022.pdf
CR  - Charfeddine, L., & Barkat, K. (2020). Short and long-run asymmetric effect of oil prices and oil and gas revenues on the real GDP and economic diversification in oil-dependent economy. Energy Economics,  86(5), 1-15. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2020.104680
CR  - Demir, A. (1993). Enerji ve çevre ilişkileri. Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi,  48(1), 35-46.
CR  - Demiral, M., Bal, H., & Akça, E. E. (2016). Petrol gelirleri ve ekonomik büyüme: seçilmiş petrol zengini gelişmekte olan ülkeler üzerine bir panel veri analizi, Sosyoekonomi, 24(27), 85-102. https://doi.org/10.17233/se.01775
CR  - Dreger, C., & Rahmani, T.  (2014). The impact of oil revenues on the iranian economy and the gulf states (Discussion Papers, No: 8079). IZA Institute of Labor Economics. https://www.iza.org/publications/dp/8079/the-impact-of-oil-revenues-on-the-iranian-economy-and-the-gulf-states
CR  - Ekodialog.com (2023, Ekim 10). Az gelişmiş ülkelerde okuryazarlık oranı. https://www.ekodialog.com/az-gelismis-ulkeler/azgelismis-ulkelerde-okuryazar-orani.html/
CR  - Elmi, Z. M., & Jahadi, M. (2011). Oil price shocks and economic growth: Evidence from OPEC and OECD. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(6), 627-635.
CR  - Emami, K., & Adibpour, M. (2012). Oil income shocks and economic growth in Iran. Economic Modelling,  29(5), 1774-1779. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2012.05.035
CR  - Ercevit, A., Çetin, M., & Yücel, A. G. (2018). Türki cumhuriyetlerinde sağlık harcamalarının belirleyicileri: Bir panel veri analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 318-334. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.407522
CR  - Gökçe, C. (2014). Önemli bir enerji girdisi olan petrolün ekonomik kalkınma sürecindeki rolü.  Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 143-153. https://doi.org/10.5578/jeas.7253
CR  - Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37, 424-438. https://doi.org/10.2307/1912791
CR  - Hamdi, H., & Sbia, R. (2013). Dynamic relationship between oil revenues, government spending and economic growth in an oil-dependent economy. Economic Modelling, [spescial issue] (35), 118–125. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2013.06.043
CR  - Hamilton, J. D. (2012). Oil prices, exhaustible resources, and economic growth (No. w17759). National Bureau of Economic Research.
CR  - Hoffman, R. (2012). Estimates of oil price elasticity. International Association for Energy Economics.19(1) 19-23.
CR  - Jabbour, M. G. (2018). The impact of oil prices on the economies of selected countries in the Mena region. https://www.jstor.org/stable/41323274
CR  - Kamaci, A., & Göktaş, S. (2020). Petrol fiyatları ile ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,  11(22), 547-556. https://doi.org/10.47129/bartiniibf.797897
CR  - Karagöl, E., Erbaykal, B., & Ertuğrul H. M. (2007). Türkiye’de ekonomik büyüme ile elektrik tüketimi ilişkisi: sınır testi yaklaşımı. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 72-80.
CR  - Kerim H. U., & Ferej, M. M. (2020). Analysis of the impact of oil price fluctuations on the general budget for the period 1990-2018 in Iraq. Journal of the University of Garmian,  6(4), 193-206.
CR  - Moshiri, S. (2015). Asymmetric effect of oil-price shocks on economic growth of oil-exporting countries: The role of instution. OPEC Energy Review.  39(2), 222-246. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2006763
CR  - Moshiri, S. (2015). Asymmetric effects of oil price shocks in oil‐exporting countries: the role of institutions. OPEC Energy Review, 39(2), 222-246.  https://doi.org/10.1111/opec.12050
CR  - Nuhu, A. B. (2017). The impact of oil price instability on economic growth:a case of Nigeria. [Unpublished Master Thesis]. Ear East University.
CR  - Öztürk, S., & Saygın, S. (2017). 1973 petrol krizinin ekonomiye etkileri ve stagflasyon olgusu. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 1-12.
CR  - Pedroni P (2001). Purchasing power parity tests in cointegrated panels. Revue of Economics and Statistics. (83), 727-731. https://doi.org/10.1162/003465301753237803
CR  - Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cros section dependence in panels. (Discussion Paper No. 1240). IZA Institute of Labor Economics. https://docs.iza.org/dp1240.pdf
CR  - Pesaran, H. M., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, (142), 50-93. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010
CR  - Sayed, M. A. (2016). The impact of oil prices on the economic growth and development in the MENA countries.[Unpublished PhD Thesis]. Cairo University.
CR  - Sizer, L. (2023). Petrol fiyatları ile reel döviz kuru arasındaki ilişki: Fourier adl eşbütünleşme analizi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 185-198. https://doi.org/10.33399/biibfad.1365608
CR  - Taşman, C., E., (1949). Petrolün tarihi, MTA Dergisi, 39, 9-13.  https://dergi.mta.gov.tr/issue/show/39.html
CR  - Tıraş, H. H., & Özbek, S. (2020). OECD ülkelerinde doğuşta yaşam beklentisinin belirleyicilerinin ekonometrik analizi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2893–2923. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i3.1542
CR  - Victoria, A. & Yoshino, N. (2010). Impact of world oil prices on an energy exporting economy including monetary policy. (Working Paper Series No: 828). Asian Development Bank Institute. https://www.adb.org/sites/default/files/publication/411171/adbi-wp828.pdf
CR  - Yıldırım, C., & Dağdemir, Ö. (2018). Türkiye’de ekonomik büyüme ve elektrik tüketimi ilişkisi. Sakarya İktisat Dergisi, 7(4), 57-76.
CR  - Yücesan, M., & Yağış, O. (2020). Ekonomik özgürlüğe etki eden faktörler: Yükselen piyasa ekonomileri için panel veri analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 691-711. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.606047
UR  - https://doi.org/10.61964/dade.1417263
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3650159
ER  -