TY  - JOUR
T1  - Bilinçli Farkındalık ile Kariyer Uyum Yetenekleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma
TT  - Examining the Relationship between Mindfulness and Career Adapt-abilities: A Study on Employees
AU  - Solmaztürk, Ahmet Barış
AU  - Çiftçi, Gamze Ebru
AU  - Gürer, Alper
PY  - 2024
DA  - June
Y2  - 2024
DO  - 10.25204/iktisad.1447278
JF  - İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi
JO  - İKTİSAD
PB  - H. Mustafa PAKSOY
WT  - DergiPark
SN  - 2564-7466
SP  - 389
EP  - 409
VL  - 9
IS  - 24
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı, çalışanların bilinçli farkındalık düzeyleri ile kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Alan araştırması için İç Anadolu Bölgesi’nde çalışanlar evren olarak belirlenmiş ve kolayda örnekleme yoluyla Ankara, Kırıkkale ve Çorum illerinden 401 katılımcıya ulaşılmıştır. Araştırma bulgularına göre, kaygı dışında bilinçli farkındalığın kariyer uyum yetenekleri ve alt boyutları üzerinde pozitif yönlü etkisi bulunmaktadır. Ayrıca cinsiyete göre bilinçli farkındalık düzeylerinin kadınlarda daha yüksek olduğu, yöneticilik görevi olanlarda bilinçli farkındalık ve merak düzeylerinin daha yüksek olduğu, kaygı düzeylerinin yaş aralığı yükseldikçe azalma eğilimi gösterdiği; kontrol ve merak düzeylerinin ise gelir düzeyi ile doğru orantılı olarak değiştiği tespit edilmiştir. Bilinçli farkındalık ve kariyer uyumu hem bireyler hem de örgütler açısından önemli olan kavramlar arasında yer almaktadır. Bunun ötesinde bireylerin yüksek farkındalık düzeylerine sahip olmaları ve kariyerleri ile uyum sağlayacak yetenekler geliştirmeleri makro anlamda ekonomik ve toplumsal gelişmeye de katkı sağlayacaktır.
KW  - Bilinçli farkındalık
KW  - Kariyer uyum yetenekleri
KW  - Çalışanlar
N2  - The aim of this study is to examine the relationship between employees' levels of mindfulness and their career adapt-abilities. For the field research, working population in Central Anatolia Region of Turkey was determined as the universe, and data were collected by reaching 401 individuals through convenience sampling method from cities Ankara, Kırıkkale and Çorum. According to the research findings, a positive effect is identified between mindfulness and career adapt-abilities and its sub-dimensions except for the concern. It is also observed that women exhibited higher levels of mindfulness, individuals in managerial roles exhibited higher levels of mindfulness and curiosity, concern levels tended to decrease with increasing age, control and curiosity levels increased directly proportional to income. Mindfulness and career adapt-abilities are important concepts for both individuals and organizations. Furthermore, individuals with a high level of mindfulness and developing career adapt-abilities will not only align with their careers but also contribute to economic and societal development on a macro level.
CR  - Aktepe, İ. ve Tolan, Ö. (2020). Bilinçli farkındalık: Güncel bir gözden geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12(4), 534-561. https://doi.org/10.18863/pgy.692250
CR  - Andrews, M., Kacmar, M. ve Kacmar, C. (2014). The mediational effect of regulatory focus on the relationships between mindfulness and job satisfaction and turnover intentions. Career Development International, 19(5), 494–507. https://doi.org/10.1108/CDI-02-2014-0018
CR  - Arch, J. J. ve Craske, M. G. (2006). Mechanisms of mindfulness: emotion regulation following a focused breathing induction. Behaviour research and therapy, 44(12), 1849-1858. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.12.007
CR  - Arslan, I. (2018). Bilinçli farkındalık, depresyon ve algılanan stres arasındaki ilişki. Birey ve Toplum Dergisi, 8(16), 13-86. https://doi.org/10.20493/birtop.477445
CR  - Astin, J. A. (1997). Stress reduction through mindfulness meditation: effects on psychological symptomatology, sense of control, and spiritual experiences. Psychotherapy and Psychosomatics, 66(2), 97-106. https://doi.org/10.1159/000289116
CR  - Aydoğmuş, C. (2023). Bilinçli farkındalık ile örgütsel çıktılar (iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti) ilişkisi: duygusal zekânın aracı rolü, Bmij, 11(1), 31-47. https://doi.org/10.15295/bmij.v11i1.2148
CR  - Bajaj, B., Robins, R. W. ve Pande, N. (2016). Mediating role of self-esteem on the relationship between mindfulness, anxiety, and depression. Personality and Individual Differences, 96, 127-131. https://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2016.02.085
CR  - Başoda, A. ve Gümüş Dönmez, F. (2022). Bilinçli farkındalık, mesleki bağlılık ve ruminatif düşünme ilişkisi: turizm rehberliği öğrencilerine yönelik bir araştırma. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(3), 1141-1158. https://www.joghat.org/uploads/2022-vol-5-issue-3-full-text-191.pdf
CR  - Brown, K. W. ve Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(1), 822–848. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.4.822
CR  - Brown, K. W., Kasser, T., Ryan, R. M., Linley, P. A. ve Orzech, K. (2009). When what one has is enough: mindfulness, financial desire discrepancy, and subjective well-being. Journal of Research in Personality, 43(5), 727-736. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2009.07.002
CR  - Brown, K. W., Ryan, R. M. ve Creswell, J. D. (2007). Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological inquiry, 18(4), 211-237. https://doi.org/10.1080/10478400701598298
CR  - Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: basic concepts, applications, and programming. Routledge.
CR  - Cinel, M. O. ve Oğan, E. (2021). İş hayatında duygusal zekâ ve kariyer uyum yeteneği arasındaki ilişki. Alanya Akademik Bakış, 5(1), 369-391. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.697236
CR  - Creed, P. A., Fallon, T. ve Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of vocational behavior, 74(2), 219-229. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2008.12.004
CR  - Creswell, J. D. (2017). Mindfulness interventions. Annual review of psychology, 68, 491-516. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-042716-051139
CR  - Çatak, P. D. (2012). The turkish version of mindful attention awareness scale: preliminary findings. Mindfulness 3, 1-9. https://doi.org/10.1007/s12671-011-0072-3
CR  - Dekeyser, M., Raes, F., Leijssen, M., Leysen, S. ve Dewulf, D. (2008). Mindfulness skills and interpersonal behaviour. Personality and individual differences, 44(5), 1235-1245. https://doi:10.1016/j.paid.2007.11.018
CR  - Demir, V. ve Gündoğan, N. (2018). Bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının üniversite öğrencilerinin duygu düzenleme güçlüklerini azaltmadaki etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 46-66. https://doi.org/10.12984/egeefd.332844
CR  - Durusoy, G. (2019). Üniversite öğrencilerinde sosyal kaygı, bilinçli farkındalık ve üst bilişlerin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü [OECD]. (2021). Average annual hours actually worked per worker. https://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=ANHRS
CR  - Germer, C. (2004). What is mindfulness?. The Insight Journal, 04(Fall), 24-29.  https://www.drtheresalavoie.com/sto rage/app/media/insight-germermindfulness.pdf
CR  - Good, D. J., Lyddy, C. J., Glomb, T. M., Bono, J. E., Brown, K. W., Duffy, M. K., Baer, R. A., Brewer, J. A. ve Lazar, S. W. (2016). Contemplating mindfulness at work: an integrative review. Journal of Management, 42(1), 114-142. https://doi.org/10.1177/0149206315617003
CR  - Gunasekara A. ve Zheng, C. S. (2018). Examining the effect of different facets of mindfulness on work engagement. Employee Relations, 41(1), 193-208. http://dx.doi.org/10.1108/ER-09-2017-0220
CR  - Güler, K. ve Usluca, M. (2021). Yetişkin bireylerde bilinçli farkındalık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 372-383. https://doi.org/10.47525/ulasbid.868875
CR  - Güngör, N., Soyer, A., Kurtipek, S. ve Soyer, F. (2022). Kariyer stresinin yordanmasında bilinçli farkındalığın rolü. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(3), 306-314. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2768676
CR  - Hair, J., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2010) Multivariate data analysis (7. Baskı). Pearson Educational International.
CR  - Hayes, S. C. ve Wilson, K. G. (2003). Mindfulness: Method and process. Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2), 161-165. https://psycnet.apa.org/doi/10.1093/clipsy.bpg018
CR  - Hill, C. L. ve Updegraff, J. A. (2012). Mindfulness and its relationship to emotional regulation. Emotion, 12(1), 81-90. https://doi.org/10.1037/a0026355
CR  - Hülsheger, U.R., Alberts, H. J., Feinholdt, A. ve Lang, J. W. (2013). Benefits of mindfulness at work: the role of mindfulness in emotion regulation, emotional exhaustion, and job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 98(2), 1-16. https://doi.org/10.1037/a0031313
CR  - Jankowski, T. ve Holas, P. (2014). Metacognitive model of mindfulness, Consciousness and Cognition, 28, 64-80. https://doi.org/10.1016/j.concog.2014.06.005
CR  - Jensen, C.G., Vangkilde, S., Frokjaer, V. ve Hasselbalch, S.G. (2012). Mindfulness training affects attention– or is it attentional effort?. Journal of Experimental Psychology: General, 141(1), 106-123. https://doi.org/10.1037/a0024931
CR  - Johnson, K. R., Park, S. ve Chaudhuri, S. (2020). Mindfulness training in the workplace: exploring its scope and outcomes. European Journal of Training and Development, 44(4/5), 341-354. https://doi.org/10.1108/EJTD-09-2019-0156
CR  - Joo, B., Park, S. ve Oh, J. R. (2013). The effects of learning goal orientation, developmental needs awareness and self-directed learning on career satisfaction in the Korean public sector. Human Resource Development International, 16(3), 313-329. http://dx.doi.org/10.1080/13678868.2013.782993
CR  - Kanten, S. (2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 191-205. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbe/issue/23175/247533
CR  - Karabacak, A. ve Demir, M. (2017). Özerklik, bağlanma stilleri, bilinçli farkındalık ve duygu düzenleme arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 271-291. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/320790
CR  - Keskin, E., Yayla, Ö. ve Aktaş, F. (2020). Duygusal zeka, kariyer uyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler: turizm sektörü çalışanları üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2985-2995. https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/1194
CR  - Kısmetoğlu, G. (2019). 15-18 yaş arası ergenlerde duygu düzenleme ve bilinçli farkındalık becerilerinin kaygı düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
CR  - King, E. ve Haar, J. M. (2017). Mindfulness and job performance: a study of australian leaders. Asia Pacific Journal of Human Resources, 55(3), 298-319. https://doi:10.1111/1744-7941.12143
CR  - Kong, F., Wang, X. ve Zhao, J. (2014). Dispositional mindfulness and life satisfaction: the role of core self-evaluations. Personality and Individual Differences, 56, 165-169. https://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2013.09.002
CR  - Lau, M. A., Bishop, S. R., Segal, Z. V., Buis, T., Anderson, N. D., Carlson, L., Shapiro, S., Carmody, J., Abbey, S. ve Devins, G. (2006). The Toronto mindfulness scale: Development and validation. Journal of clinical Psychology, 62(12), 1445-1467. https://doi.org/10.1002/jclp.20326
CR  - Lavallee, D. (2006). Career awareness, career planning, and career transition needs among sports coaches. Journal of Career Development, 33(1), 66-79. https://doi.org/10.1177/0894845306289550
CR  - Liehr, P. ve Diaz, N. (2010). A pilot study examining the effect of mindfulness on depression and anxiety for minority children. Arch Psychiatr Nurs, 24(1), 69-71. https://doi.org/10.1016/j.apnu.2009.10.001
CR  - Lönnberg, G., Jonas, W., Unternaehrer, E., Bränström, R., Nissen, E. ve Niemi, M. (2020). Effects of a mindfulness based childbirth and parenting program on pregnant women's perceived stress and risk of perinatal depression–results from a randomized controlled trial. Journol of Affect Disord, 262 (March),133-142. https://doi.org/10.1016/j.jad.2019.10.048
CR  - Ludwig, D. S. ve Kabat-Zinn, J. (2008). Mindfulness in medicine. Jama, 300(11), 1350-1352. https://doi.org/10.1001/jama.300.11.1350
CR  - Maggiori, C., Rossier, J. ve Savickas, M. L. (2017). Career adapt-abilities scale–short form (CAAS-SF) construction and validation. Journal of career assessment, 25(2), 312-325. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/1069072714565856
CR  - Monteiro, S. ve Padhy, M. (2020). Improving Work Performance: Examining the Role of Mindfulness and Perceived Control of Internal States in Work Engagement. International Journal of Behavioral Sciences, 14(1), 27-33. https://doi.org/10.30491/ijbs.2020.203525.1145
CR  - Öksüz, Y. ve Yiğit, Ş. (2020). Öğretmenlerin öğretimde bilinçli farkındalık ile mesleki doyum düzeyleri ilişkisi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 38-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubad/issue/54697/705701
CR  - Önder, F. C. ve Utkan, Ç. (2018). Bilinçli farkındalık ve algılanan stres ilişkisinde ruminasyon ve olumsuz duygu düzenlemenin aracı rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1004-1019. https://doi.org/10.17860/mersinefd.444876
CR  - Rapgay, L. ve Bystrisky, A. (2009). Classical mindfulness: An introduction to its theory and practice for clinical application. Annals of the New York Academy of Sciences, 1172(1), 148-162. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2009.04405.x
CR  - Raza, B., Ali, M., Naseem, K., Moeed, A., Ahmed, J. ve Hamid, M. (2018). Impact of trait mindfulness on job satisfaction and turnover intentions: Mediating role of work–family balance and moderating role of work–family conflict. Cogent Business & Management, 5(1), 1-20. https://doi:10.1080/23311975.2018.1542943
CR  - Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An integrative construct for life‐span, life‐space theory. The career development quarterly, 45(3), 247-259. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1997.tb00469.x
CR  - Savickas, M. L. (2013). Career construction theory and practice. S. D. Brown ve R. W. Lent (Ed.), Career development and counseling: Putting theory and research to work (2.Baskı) içinde (s. 144-180), John Wiley and Sons. https://www.hzu.edu.in/uploads/2020/9/Career%20Development%20and%20Counseling_%20Putting%20Theory%20and%20Research%20to%20Work.pdf
CR  - Savickas, M. L. ve Porfeli, E. J. (2012). Career adapt-abilities Scale: construction,reliability and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80(3), 661-673, https://doi.org/10.1016/j.jvb.2012.01.011
CR  - Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences (4. Baskı). Lawrance Erlbaum Association Publishers.
CR  - Şahin, A. (2019). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık ile yaşam doyumu ve iyi oluş arasındaki ilişkiler. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 151-176. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/790543
CR  - Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). Pearson Education.
CR  - Taş, M. A. ve Alparslan, A. M. (2020). Kültürel değerler, psikolojik sermaye ve kariyer uyum yeteneği ilişkisine dair bir saha araştırması. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 417-440. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1083526
CR  - Temiz, T. N. ve Çiftçi, G. E. (2023). İş yaşamında bilinçli farkındalık. B. Hırlak (Ed.). Örgütsel Davranışta Kavramlar ve Araştırmalar-II içinde (s.195-227), Özgür yayınları.
CR  - Tolentino, L. R., Garcia, P. R. J. M., Lu, V. N., Restubog, S. L. D., Bordia, P. ve Plewa, C. (2014). Career adaptation: the relation of adaptability to goal orientation, proactive personality, and career optimism. Journal of Vocational Behavior, 84(1), 39-48. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2013.11.004
CR  - Tolentino, L. R., Garcia, P. R. J. M., Restubog, S. L. D., Bordia, P. ve Tang, R. L. (2013). Validation of the career adapt-abilities scale and an examination of a model of career adaptation in the philippine context. Journal of Vocational Behavior, 83(3), 410-418. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2013.06.013
CR  - Tsang, S. C., Mok, E. S., Lam, S. C. ve Lee, J. K. (2012). The benefit of mindfulness-based stress reduction to patients with terminal cancer. Journal of Clinical Nursing, 21(17-18), 2690-2696. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2012.04111.x
CR  - Williams, M., Teasdale, J., Segal, Z., ve Kabat-Zinn, J. (2020). İyi hissetme sanatı, kronik mutsuzlukla baş etme rehberi. Z. H. Haktanır (Çev.). Diyojen Yayıncılık.
CR  - Yıkılmaz, M. ve Güdül, M. D. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşamda anlam, bilinçli farkındalık, algılanan sosyoekonomik düzey ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 297-315. https://doi.org/10.12984/eed.09530
UR  - https://doi.org/10.25204/iktisad.1447278
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3773198
ER  -