TY - JOUR T1 - الوصف في قــــصيدة القوس للشاعر الشماخ بن ضرار AU - Alnhaar, Ahmed Saleh AU - Tolan, Muhammet Bilal PY - 2024 DA - March Y2 - 2024 DO - 10.29000/rumelide.1455590 JF - RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi JO - RumeliDE PB - Yakup YILMAZ WT - DergiPark SN - 2148-7782 SP - 1051 EP - 1066 IS - Ö14 LA - ar AB - الشّماخ بن ضرار الذبياني من أحد الشعراء المخضرمين، أعطته بيئته البدوية بُعدًا في الوصف وجمالا في اللفظ فقد وصف الصحراء والأطلال والرحلات والمرأة وحمار الوحش والقوس والناقة وأيضا مدح وهجا وافتخر وتغزّل ونطق الحكمة في بعض شعره. استهلَّ الشّمّاخ قصيدته التي درست في هذا البحث بمقدّمة طلليّة كما هي عادة الشعراء الجاهليّين، كما إنه وصف بها القوس ب24 بيتا من أصل 56 بيتا وهذا يدل أن القصيدة إنما كتب بهدف وصف القوس بالدرجة الأولى ثم وصفه لحمار الوحش، فالقوس هي مادة تلك القصة المُحزنة التي أُفعمت بمعانٍ وحِكم، وقد تعدت عند الشمَّاخ حقيقة القوس المادية، فإن القوس التي هي رمز القوة والطراد وآلة الصيد والموت، أصبحت في استعمال الشمّاخ وسيلة للحزن والحسرة، ورمزًا للفقدان والأسى، وعلامة على الوفاء والولاء. فالقوس تُشبه الحبيبة الحيّة في نقائها وطهارتها، وتحاكي الصديق الوفي كما ظهر في مطلع القصيدة وقد اعتمدت الدراسة المنهج الوصفي التحليلي وعالجت شعر الشّماخ وسلطت الضوء بشكل خاص على قصيدة القوس وقد بدأت الدراسة بتمهيد شمل لمحة عن العصر الجاهلي والعصر الإسلامي اللذين عاش بهما الشاعر ثم تناول التعريف بالشاعر وحياته وشعره والأغراض الشعرية عنده وسمات شعره ثم دُرِست قصيدة الشاعر الثامنة من الديوان والتي وصف بها حمار الوحش والقوس ثم أتت خاتمة تبين النتائج التي توصلت إليها الدراسة. KW - الوصف KW - الشماخ بن ضرار KW - قصيدة القوس KW - القوس KW - حمار الوحش CR - el-Askalânî, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Hacer. (1995). El-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. CR - el-Bağdâdî, Abdulkadir b. Ömer. (t.y.). Hizânetu’l-edeb, thk. Abdusselâm Harun. Kahire: Mektebetu’l-hâncî. CR - el-Cumahî, İbn-i Sellâm. (t.y.). Tabakâtu fuhûli’ş-şu‘arâ. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. CR - Dayf, Şevkî. (1991). Târîhu’l-edebi’l-Arabî el-asru’l-câhilî. Kahire: Dâru’l-meârif. CR - Dayf, Şevkî. (t.y.). Târîhu’l-edebi’l-Arabî el-asru’l-İslâmî. Kahire: Dâru’l-meârif. CR - Enîs, İbrâhim. (1965). Mûsika’ş-şi‘r. Kahire: Mektebetu Angelo Mısriyye. CR - el-Fâhûrî, Hannâ. (1986). El-Câmî‘ fî târîhi’l-edebi’l-Arabiyyi’l-kadîm. Beyrut: Dâru’l-ceyl. CR - İbn-i Fâris, Ahmed b. Zekeriya el-Kazvînî. (1979). Mekâyîsu’l-luga, thk. Abdusselâm Harun. Beyrut: Dâru’l-fikr. CR - İbni Kuteybe, Ebû Ahmed Abdullah. (1982). Eş-Şi‘r ve’ş-şu‘arâ, thk. Ahmed Muhammed şakir. Kahire: Dâru’l-meârif. CR - el-İsfehânî, Ebu’l-Ferec Ali b. el-Huseyn. (2002). Kitâbu’l-eğânî. Beyrut: Dâru Sâdır. CR - el-Merzûkî, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed b. El-Hasen. (1991). Şerhu Dîvâni’l-hamâse li’ş-şâir ebî Temmâm. Beyrut: Dâru’l-ceyl. CR - es-Sâiğ, Abdu’l-ilah. (1987). Es-Sûretu’l-fenniyye mi‘yâran nakdiyyen. Bağdad: Dâru’ş-şuûni’s-sekâfiyye. CR - eş-Şemmâh b. Dırar. (1968). Dîvânu’ş-şâir Eş-Şemmâh b. Dırar ez-Zubyânî, thk. Selâhuddîn el-Hâdî. Kahire: Dâru’l-meârif. CR - et-Tirmânînî, Abdusselam. (1988). Ehdâsu’t-târîhi’l-İslâmî bi tertîbi’s-sinîn. Dımaşk: Mektebetu dâri talas. CR - ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah. (t.y.). el-Fâik fî garîbi’l-hadîs ve’l-eser. Lübnan: Dâru’l-marife. UR - https://doi.org/10.29000/rumelide.1455590 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3807013 ER -