TY  - JOUR
T1  - دراسة بنية الأسلوب والعاطفة في قصة "ممو زين" لمحمد سعيد رمضان البوطي
TT  - Avahîsazîya Şêwaz û Hestan li Çîroka “Mem Û Zîn”a El-Botî
AU  - Morad, Hasan
PY  - 2024
DA  - June
Y2  - 2024
DO  - 10.55118/kurdiyat.1457501
JF  - Kurdiyat
JO  - Kurdiyat
PB  - Van Yuzuncu Yıl University
WT  - DergiPark
SN  - 2717-8315
SP  - 77
EP  - 94
IS  - 9
LA  - ar
AB  - قدمت هذه الدراسة عرضاً لبنية الأسلوب والعاطفة في قصة "ممو زين" لمحمد سعيد رمضان لبوطي. والهدف منها هو بيان ما تمتاز به القصة الإسلامية من الأساليب والعواطف الجياشة المختلفة وأثرها في جمالية القصة من خلال هذه القصة، واتبعت في ذلك المنهج الوصفي التحليلي، والمقصد من مفهوم البنية ذلك التركيب الذي تم تنظيمه من عدة حروف وهيئات وبُني عليها أصل الكلمة، وله شكله الخاص ووحدته الذاتية التي تتوقف على غيرها، وتتعيّن، عبر مشاركتها لغيرها من العبارات. أما كاتب القصة "البوطي"، فهو عالم متمكن في مختلف العلوم الشرعية بشتى اختصاصاتها، ومطلّع على العلوم الحديثة الكونية والفلسفية بالإضافة لذلك فهو أديب وكاتب حكيم ظهرت ابداعاته الأدبية فيما كتبه من قصص وروايات، وعلى رأسها قصة" ممو زين"؛ وهي قصة حب نشأت بين شاب وفتاة بدأت بنظرة ثم تحولت إلى علاقة حب جنوني وفصل بينهما صاحب الفتنة والقطيعة فوقع الافتراق بين الحبيبين مما أدى إلى البعد؛ فارتفع عشقهما إلى الله تعالى فماتا على هذه الصورة من البراءة. وقد استخدم الكاتب عدة أساليب لغوية في هذه القصة كأسلوب التشخيص بتحويل شيء معنوي إلى شيء مادي ملموس أو العكس من خلال تشخيص الصورة التعبيرية للشخصيات أو لشيء ما. وأسلوب السرد في الوصف من خلال وصف حالة المجتمع التي تعيش فيه شخصيات القصة، ووصف الأحداث الاجتماعية فيها من خلال وصف المعاناة التي عاناها كلا العاشقين نتيجة خلفية البنية الاجتماعية من عادات وتقاليد وعقائد دينية، وكان ضحيتها احتراق حبيبين عاشقين بنار الحب. وقد رافقت أحداث هذه القصة مجموعة من العواطف التي تنشأ لدى الانسان إحساس بها كعاطفة القلق والخوف، والغضب، والحب الصادق، والإيمان بالله، والاكتئاب، والشوق والحنين، وامتزاج بعضها مع بعض. وتوصلت الدراسة إلى أن الأسلوب والعاطفة من أهم الفنون التي تتجمل بها القصة وتظهر فيها براعة الكاتب في سرده لأحداث القصة، كما أنها أكدت أن البوطي رحمه الله يمتاز بمقدرة علمية وأدبية من خلال أسلوبه البديع في هذه القصة، وغيرها من النتائج التي سترد في نهاية هذه الدراسة.
KW  - الأسلوب
KW  - العاطفة
KW  - قصة
KW  - ممو زين
KW  - البوطي
N2  - Ev xebat, avahîsazîya şêwaz û hestan di çîroka “Mem û Zînê” ya Mihemed Seîd Remezan el-Botî pêşkêş dike. Armanca xebatê danasîna şêwaz û hestên bi coş a ku çîroka Îslamî pê tê cîyawazkirin û herwisa destnîşankirina karîgerîya wan a li ser ciwankarîya vê çîrokê ya wekî numûne ji bo çîroka îslamî. Vê vekolînê rêbaza wesfî û analitik bi kar anîye. Ji têgeha avahîsazîyê mebest ew terkîba rêkêxistî ye ku binyatê peyvê li ser hinek herf û forman ava dike û ew xwedî formeke taybet û yekgirtineke navxweyî ye ku bi vê çendê ve bi yên din ve tê girêdan û bi rêka pişikdarîya wê ya di çendîn rist û derbirînan ve tê dîyarkirin. Nivîskarê çîrokê el-Botî jî di hemî zanistên şer‘î yên muxtelîf û di hemî îxtîsasên wan yên cûrbicûr da zanayekî jêhatî û pispor bû. Ew di zanistên nû yên gerdûnî û felsefî da jî zanayekî serwext bû. Ji bilî van, ew kesekî edîb û nivîskar ê jîr bû. Di heman demê de edebzan û jîr bû. Desthelîya wî ya edebî di çîrok û romanên wî nivîsî da, taybetî di çîroka “Mem û Zînê” da dîyar dibe. Ew çîrokeke evînî ye ku di navbera xortekî û keçekê da bi awirekê ve dest pê kirîye û paşê ew evin bûye vîneke dîn û sewda. Lê kesekî fitnekar kefte di navbera wan da û bû sebebê ji hev dûrkeftina wan. Paşê ji hev dûrketina evîndaran rengê evîna wan guhorî û evîna wan bû eşqeke îlahî û herdu bi pakî û masûm gîyanên xwe ji dest dan. Nivîskar di vê çîrokê da çend şêwazên zimanî bi kar anîne, wekî şêwaza kesayetîpêdanê ya bi guhorîna tiştên manewî ji bo tiştên madî û fîzîkî, yan jî berevajî vê gelek caran kartêkerên çîrokê yan her tiştekî din bi şêweya wêneyên derbirînê (te’bîrî) ve dane naskirin. Şêwaza vegêranê ji ber wesifkirina rewşa civakê ya karêkterên çîrokê tê da jîyayî, şêwazeke teswîrker e û herwisa bi rêka vegêrana bela û derdeserîyên ji encama paşxaneya civakî, ‘urf û ‘edetên klasîkî û bîr û bawerên ayînî bi serê herdu evîndaran da hatî, wesifkirina rûdanên civakî hatîye kirin. Rûdanên vê çîrokê digel komeke hest û coşên insanî yên wekî dudilî, tirs, kerb, vîna ji dil, bawerîya bi Xwedê, bêzarî, şewq û hesretê ve hevalîyê dike. Vekolîn gehiştîye wê encamê ku şêwaz û lîrîzm giringtirîn hunerên ciwankirina çîrokê ye û herwisa di vegêrana rûdanên çîrokê yên di vê berhemê da desthelî û şarezayîya nivîskarî berçav dibe. Baş dîyar dibe ku Xwedê jê razî Botî xwedîyê şîyanên ‘ilmî û edebî bûye û ev çende di şêwaza wî ya nestele ya di vegêrana çîrokê da dîyar dibe û encamên din dê li dawîya vekolînê bêne pêşkêşkirin.
CR  - Abdurrezzâk (1412). el-Hüznu ve'l-İktiâb Alâ Davil-Kitâb  ve's-Sünne, Câmi‘etü'l-Melik Su‘ûd Bi'r-Riyâd.
CR  - Azzâm, M. (2003). Tahlilü’l-Hitâbi’l-Edebiyyi ‘alâ Dav’i’l-Menâhici’n-Nakdiyyeti’l-Hadîse, Dirâse fî’n-Nakd. Dımaşk: Metbû‘âtü Dâri’l-İttihâdi’l-Kutubi’l-Arabî.
CR  - Benveniste, E. (1986). el-Bünyetu fi’l-Lisâniyyât. Çev. Hanûn b. Mübârek, Fas: Mecelletu Dirâsâti Edebiyye ve Lisâniyye, 2. Basım.
CR  - Bûtî, Muhammed Saîd Ramazan. (1982). Hâzihi Müşkilâtuhum. Dımaşk: Matba‘atü’l-Fıkr, 1. Basım, 1990.
CR  - Bûtî, Muhammed Saîd Ramazan. (1982). Mukaddimetu Mem û Zîn. Dımaşk: Matba‘atü’l-Fıkr, 1. Basım.
CR  - el-Bedî, Muhammed Semir N. (1985). Mucemü’l-Mustalahâti’n-Nahviyye ve’s-Sarfiyye, Müessesetü’r-Risâle, Lübnan: Mektebetü’r-Risale, 1. Basım.
CR  - el-Fercânî, Cem‘etü’l-Arabî. (2016). Üsesü’n-Nezeriyye el-Bünyeviyye  fî’l-Lugati’l-Arabiyye, Kısmü’l-Lugati’l-Arabiyye ve Âdâbuhâ, Kulliyetü’l-Âdâb, Câmi‘etü’z-Zâviyye, Mecelletü’l-Câmi‘e, sayı/8 Cild/1.
CR  - el-Hemedâni, Fehd b. Muhammed. (1430). Silsiletu Mehârâtin Mudîetin Hâssen fî İdâreti'l-Gadab, Ürdün: el-Mektebetü’s-sekâfî, 1. Basım.
CR  - el-Hüseyin, O. (2016). Muhammed Saîd Ramazân el-Bûtî ve Âsâruhü'l-Edebiyye, Teza Masterê, Van.
CR  - el-Kazvînî, Ahmed b. Zekeriyyâ b. Fâris. (1979). Mu‘cemü Mekâyîsi’l-Luga. thk. Abdüsselam Muhammed Harun. Dımaşk: Matba‘atü Dâri’l-Fıkr.
CR  - el-Kefevî, Ebü’l-Bekâ, Eyyûb Mûsâ. (Bê tarîx). el-Külliyât Mu‘cemü’l-Mustalahât ve’l-Furûki’l Lugaviyye, thk. Adnan b. Derviş – Muhammed b. Mısrî, Beyrût: Mektebetü’r-Risâle.
CR  - el-Mürşidî, Yûsuf A. (2010). Vesâilü’d-Da‘veti’l-İslâmiyye fî ‘Asri’n-Nebiyy ve Eseruhâ fî’l-‘Asri’l-Hadir, el-Mensûre: Külliyetü Usûli’d-Dîni ve’d-Da‘ve, 1. Basım.
CR  - el-Vafî, Sühayl Muhammed. (15.2.2024). Şeyh Saîd Ramazan el-Bûti'nin Yazılarında Edebi Bir Yolculuk, Erişim tarihi: https://www.nidaulhind.com/2016/12/saeed-ramazan-boothi.html.
CR  - es-Sa'dî, M. (1987). el-Medhalü'l-Lugavî fî Nakdi'ş-Şi‘ri, Kırâetü Bünyeviyye, Mısır: Dârü'l-Ma‘rife li'n-Neşr.
CR  - eş-Şâyib, A. (1964). Usûlu’n-Nakdi’l-Edebî,  Mısır: Dârü’l-Hedâreti’l-Mısriyye.
CR  - et-Tayyib, D. (2001). Mebâdi'l-Lisâniyyâti'l-Bünyeviyye Dirâset Tahliliyye İstemûlûciyye, Cezâyir: Dârü'l-Kasabe li’t-Tevzî‘, 1. Basım.
CR  - ez-Zübeydî, Muhammed b. A. (2007). Tâcü’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs, thk. Heyet tarafından, Beyrût: Matba‘atü’l-Kutubi'l-İlmiyye, 1. Basım.
CR  - Filiz, M. Ş. (2017). Xwendineke Berawirdî Ya Problema Xerabîyê Di Mem û Zîna Ehmedê Xanî û Othelloya Shakespeare De. The Journal of Mesopotamian Studies, 2(1), 69-87.
CR  - Garaudy, R. (1985). el-Bünyeviyyetu Felsefeti Mevti’l-İnsân,  trc. Georges Tarabishi, Lübnan: Dâru’t-Talî‘a, 3. Basım.
CR  - Hicâzî, Semîr Saîd. (2001). Kâmûsu Mustalahâti'n-Nakdi'l-Edebi'l-Meâsire, Mısır: Dârü'l-Afâki'l-Arabiyye, 1.Basım.
CR  - İbn Manzûr, Cemâlüddin Muhammed b. Mükerrem A. (1414). Lisânü’l-Arab, Lübnan: Mektebetü Sâdr, 3. Basım.
CR  - İbrâhim, M. (Bê Tarîx), el-Mü‘cemü’l-Vasît, Mısır: Dâru’d-Dave.
CR  - Kandîl, F. (2002). Fennu Kitâbeti'l-Kıssa, Mısır: Müntedâ Sûri'l-Ezbekiyye, el-Heyetü'l-‘Âmmetü'l-Kusûru's-Sekâfe.
CR  - Lehîne, A. (2001). es-Sirâ‘u Beyne'n-Nefsi ve'l-‘Akl, Ürdün: Dârü'l-Mektebi's-Sekâfî.
CR  - Murad, S. (2018). Fıkhî Akılda İlmi Metot (Ramazan el-Bûtî Örneği), Van Yüzüncü Yıl. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Van, Sayı: 42.
CR  - Musâ, M. (Bê tarîx). el-‘Âtifetü’l-Îmâniyye ve Ehemmiyetuhâ fi’l-A‘mâli’l-İslâmiyye, Cidde: Dârü’l-Endelüsi’l-Hadrâ.
CR  - Mühaybil, Ö. (1993). el-Bünyeviyye fi Fikri’l-Felsefî, Cezayir: Dîvanü’l-Matbûâti’l-Câmi‘iyye, 2. Basım.
CR  - Sâdık, Â. (1994). Ma‘ne'l-Hübbi, Cidde: Mektebetü Kunûzi Mine'l-Me‘rife.
CR  - Zayed (1988). Esâsiyyât fi Lugati'l-Arabiyye, Mektebetü'l-Fecr, 1. Basım.
UR  - https://doi.org/10.55118/kurdiyat.1457501
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3815650
ER  -