@article{article_1460600, title={İhanet Travmasının Psikodinamikleri ve Terapötik Yaklaşımlar}, journal={Türk Eğitim Değerlendirmeleri Dergisi}, volume={4}, pages={55–70}, year={2023}, author={Bayram, Servet}, keywords={Betrayal trauma, psychodynamics, therapeutic approaches}, abstract={Fiziksel bir zarara maruz kalma veya buna tanık olma durumlarında hissedilen çaresizlik, dehşet ve korku, sıkıntıdan farklı olarak travma diye tanımlanmaktadır (Krupnik, 2019). Psikiyatri ve psikolojide karakteristik özelliklerine bağlı olarak değişik travmanın türleri (Brooks vd., 2019) ve gelişim süreçlerine bağlı etkileri belirtilmiştir Lebois vd., 2022). Bu travmalardan biri de ihanet travmasıdır (Wills vd., 2022). Ülkemizde çok fazla incelenmemiş olan ihanet travmasının psikodinamik özellikleri ve bunlara yönelik psikoterapi yaklaşımları hakkında bilgi verilmesinin alan uzmanı ve uzman adayları için yararlı olacağı düşünülmektedir. İhanet Travması Teorisine (Betrayal Trauma Theory; BTT) göre, bir kişinin korunması, ihtiyaçlarının karşılanması ve hayatta kalması için güvendiği, sevdiği kişi veya kurumlar o kişinin güvenini, inancını veya huzurunu ihlal ettiğinde bu tür bir travma ortaya çıkmaktadır (Freyd, 1991). Diğer travma türlerinde olduğu gibi ihanet travmasının da kendi içinde çeşitli türleri bulunmaktadır. Bunlar: a) çocuklarda cinsel istismar, b) kurumsal ihanet (akademik ve askeri kurumlarda, hukuki yaptırımlarda ve sağlık sisteminde) ve c) romantik ihanet ve aldatma olarak adlandırılabilir (Schimmenti, 2018). Kişinin yaşadığı istismar, aldatma veya kurumsal ihanet travma türüne, olayın yoğunluğuna veya mağdurun kişilik yapısına bağlı olarak, travma sonrası ortaya çıkacak tepkiler kişiden kişiye farklılık göstermektedir (Freyd, 2017). Çocukluk istismarındaki bağlanma etkisi ile eşler arasındaki aldatma durumundaki bağlanma etkilerinin hasarı ile ortaya çıkan travma etkileri farklı olabilir. Nitekim sadakatsizlik travmasında, öfke, kuşku ve suçluluk duyguları yanında öz de- ğer kaybı da olabilmektedir. Eşin aldatma eylemini kiminle ve hangi ortamda yaptığı, çocuk sahibi olamama veya olma durumu, ihanet travması yaşayan veya yaşatan kişinin küçükken istismara uğrayıp uğramadığı, travma yanında değişik türden bağımlılıkların veya kişilik bozukluklarının varlığı gibi birçok duruma bağlı olarak travmanın etkileri değişmektedir. Bu çalışmada adı geçen travma türlerine yönelik en çok uygulanan terapötik kuramsal yaklaşımlara örnek olarak kabul edilen (1) bilişsel davranışçı, (2) psikoanalitik ve (3) farkındalık yaklaşımları (Briere ve Scott, 2014, s. 87) sunulmuştur. Birbirinden oldukça farklı olan bu psikoterapi yöntemlerinin her birinin temel kuramsal yaklaşımlarının neler olduğu kısaca özetlenmiştir. Sonuç olarak tüm travmaya psikoterapi tedavilerinde yer alan bazı ortak temel değerlerin var olduğu belirtilmiştir. Bu değerler terapötik içsel işleme sürecinde yer alan saygı, olumlu tutum, şefkat ve umut gibi temel insani değerleri kapsamaktadır. Bu şekilde acı çeken insanların korunması mümkün olabilmektedir. Hangi türden olursa olsun tüm terapötik yöntemlerde bulunan ortak temel tedavi ilkeleri olarak şunlar sayılabilir: (a) güvenlik sağlama ve güvenceye al; (b) istikrar sağla ve güvenceye al, (c) olumlu ve tutarlı bir terapötik ilişki sürdür, (d)terapiyi danışana uygun sürdür, (e) toplumsal cinsiyet konularını dikkate al, (f) sosyokültürel konuların farkında olarak hassas ol, (g) karşı aktivasyonu izle ve kontrol et, (h) etik ve bakım standartlarına uygun çalış (Briere ve Scott, 2014). Travmaya yönelik tüm terapötik yaklaşımlarda bu temel ilkelerin kullanılması sürecin sağlığı açısından önemlidir. Aynı şekilde travma sonrası olumlu büyümenin gerçekleştirilmesi için bireyin zorlu yaşam deneyiminde olumlu psikolojik değişimi kendi içinde yaşaması gerekir. Bunu sağlayan değişkenler olarak koşulsuz sevgi ve kabul ile öz şefkatin gerçekleştirilmesi yadsınamaz. İhanet travmasına maruz kalanların da kendisini ön yargısız bir şekilde rasyonalist bir açıdan değerlendirebilmesi gerekir. Bunun da ancak profesyonel bir uzmanın mesleki etik standartlarında uygun gördüğü psikoterapi desteği ile gerçekleştirilebileceği bilinmelidir.}, number={4}, publisher={Istanbul Medipol University}