@article{article_1471050, title={Türkiye Türkçesi Ağızlarında Vasıta ve Çıkma Hâli Eklerinin Nöbetleşmesi Üzerine}, journal={Dil Araştırmaları}, volume={18}, pages={277–292}, year={2024}, DOI={10.54316/dilarastirmalari.1471050}, author={Ünal, Muhammed Sami}, keywords={ablative case, instrumental case, the substitutions of cases suffix}, abstract={Türkiye Türkçesi ağızlarında hâl ekleri, kendi görevlerinin yanında bir başka hâl eki ile nöbetleşerek birbirlerinin görevlerini icra etme noktasında geniş kullanım alanı bulabilirler. Bu görev değişiklikleri Türkçenin çok eski dönemlerinden itibaren örneklenebilmektedir. Türkçenin tarihî dönemlerinde ekin ihtiyaç duyulan anlam genişliğine ulaşamadığı durumlarda ve kimi fiillerin anlam olarak üzerine alabildiği tamlayıcı özelliklerinin günümüze göre farklı olduğu durumlarda görülebilen bu olay, günümüzde ağızlarda iki ekin birbiriyle karşılıklı değişimiyle sistematik ve tek işlevde eklerin birinin tercih edilmesiyle yarı sistematik biçimde görülebilmektedir. İki hâl eki arasındaki görev değişimi bugün ağızlarda birçok farklı temelle açıklanmaktadır. Dil bilgisel bir hata olarak görülmenin yanında fiil ile tamlayıcı ilişkisi boyutuyla ve vurgu temeliyle değerlendirilebildiği gibi birçoğu ses olayı olarak görülebilmektedir. Özellikle vasıta hâl eki ile çıkma hâli ekinin Türkiye Türkçesi Ağızlarındaki nöbetleşmesi sık görülebilen bir durum olsa da belirtme ve yönelme arasındaki nöbetleşmeye göre nadir kabul edilebilir. İki ekin bu görev değişikliğine imkân vermesi şekil ve anlam olarak birtakım temellerle izah edilebilir bir durumdadır. Eklerin gelişim seyri içerisinde bugünkü ağızlarda cümleye kazandırdığı anlamdan hareketle bakıldığında Türkiye Türkçesi Ağızlarında biri diğerinin alamorfu gibi algılanabilen bu iki ekin ağızlardaki kullanımlarına bakarak iki ek arasındaki irtibat üzerine ses ve anlam temelli birtakım çıkarımlarda bulunulacaktır.}, number={35}, publisher={Bengü Yayıncılık}