@article{article_1480143, title={16. YÜZYILDA ANADOLU TÜRKMENLERİ SİYASİ REKABET İÇİN BİR ARAÇ MI: YAVUZ SULTAN SELİM VE ŞAH İSMAİL MÜCADELESİ ÖRNEĞİNDE}, journal={Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={15}, pages={89–109}, year={2025}, author={Sıcakyüz, Tuğçe and Demir, Ahmet}, keywords={Turkmens, Yavuz Sultan Selim, Shah Ismail, Shiite, Qizilbash.}, abstract={Anadolu’da sosyo-kültürel ve ekonomik tarihinin önemli aktörlerinden biri olan Türkmenler, büyük ölçüde konar-göçer yaşam biçimini hayat tarzı olarak benimsemişler, hareketli hayat tarzları ve zengin kültürel yapıları nedeniyle çoğu dönem siyasi otoritelerin ilgi odağı olmuşlardır. Zaman zaman bu otoriteler tarafından yönlendirilmişler ve hatta ikili rekabette onların siyasi bir vasıtası haline getirilmişlerdir. 16. yüzyılda Yavuz Sultan Selim’le 1501’de Şah İsmail arasında yaşanan rekabetteki konumları bu bağlamda değerlendirilebilir. Her iki siyasi güç, aralarında yaşanan rekabet çerçevesinde Türkmenlerden istifade etmişlerdir. Merkeziyetçi bir siyaset izleyen Yavuz Sultan Selim, bu siyasetini Türkmenler üzerinde de uygulamaya çalışmış ve onları toprağa, dolayısıyla vergiye bağlamaya gayret etmiştir. Safevi Hükümdarı Şah İsmail de daha esnek bir hayat teklifi ile Türkmenler üzerinde nüfuz elde ederek onları Osmanlı Devleti aleyhine kullanmaya çalışmıştır. Diğer taraftan Osmanlı Devleti İslam’ın Sünni yorumunu benimserken Şah İsmail ise İslam’ın Şii bir yorumu benimseyip Türkmenlerin sosyo-ekonomik ihtiyaçlarına çözüm önerileri üreterek bir başka nüfuz sahası oluşturmuştur. Yukarıdaki gelişmelerin doğal bir sonucu olarak Şiiliğe meyleden bazı Türkmenler, Şah İsmail tarafından Yavuz Sultan Selim’le rekabetinde bir araç haline getirilmiştir. Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail’in rekabetinin zirve noktası, Çaldıran Savaşı olmuştur. Bahsedilen rekabet, adı geçen savaşta Türkmen boylarının aktif faaliyetleri ile o dönem için son bulmuştur. Bu yazıda, siyasi iradeyi elinde tutan otoritelerin sosyal unsurlardan nasıl istifade ettiği konusu Türkmenler örneğinde ele alınmaya çalışılmıştır. Böylelikle Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail’in siyasi rekabetinde önemli bir vasıta olan Türkmenlerin siyasetin şekillenmesindeki rolleri ortaya konmuş olacaktır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında literatür incelemesi yapılmıştır. Veriler toplanırken Osmanlı kronikleri, arşiv kaynakları ve bunlara dayanan bilgilerin yer aldığı modern araştırmalardan yararlanılmıştır.}, number={1}, publisher={Kirikkale University}