TY - JOUR T1 - Avrupa Birliği Yapay Zekâ Yasası: 2018-2024 Avrupa Komisyonu Tekliflerinde Demokrasinin Yeri TT - European Union Artificial Intelligence Law: The Role of Democracy in the 2018-2024 European Commission Proposals AU - Yolcu, Tuğba AU - Gülbahar, Yasemin PY - 2025 DA - June Y2 - 2024 DO - 10.32450/aacd.1482706 JF - Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi JO - ARES PB - Ankara University WT - DergiPark SN - 1303-2518 SP - 195 EP - 231 VL - 24 IS - 1 LA - tr AB - Yapay zekânın gelişmeye başlaması ile birlikte farklı alanlarda kullanımı, yapay zekâ ya yönelik tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Özellikle insanları gerçekçi derecede taklit edebilme yeteneği ile birlikte, yapay zekâ eğlence aracı olmaktan öteye geçmiştir. Bir taraftan ulusal siyaset diğer taraftan uluslararası siyasette kullanımı yapay zekânın kaos yaratabilme potansiyelini de ortaya çıkarmıştır. Yapay zekâya yönelik olarak bu durumun ortaya çıkarılması ve bu konu üzerine çalışmalar yapması Avrupa Birliği’ni (AB) bu konuda lider konuma getirmiştir. AB Yapay Zekâ Yasası için 2018 yılından bu yana çalışmalar yürütmüş ve bu çalışmaları öncelikle AB vatandaşlarının yararına kullanılacak şekilde yapay zekânın gelişmesini desteklemiştir. Fakat yapay zekânın “insan haklarına” verdiği tehditler sebebi ile var olan yapay zekâ uygulamalarının kötü niyetli kullanımını engellemek ve gelişecek olan yapay zekâ uygulamalarının “insan haklarına” zarar vermesini önlemek adına AB Yapay Zekâ Yasası ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, 2018-2024 yılları arasında yasa ile ilgili Avrupa Komisyonu’nun Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyinden gelen geri bildirimler üzerine oluşturduğu teklifler incelenmiştir. Bu incelemede Hammersley ve Atkinson'un (2007) etnografik belge inceleme yaklaşımından faydalanılmıştır. Bu teklifler “demokrasi”, “seçimler”, “etik” anahtar kavramları taratılarak incelenmeye alınmıştır. Bu sayede AB’nin yasa oluşturma sürecinde yapay zekâ ve demokrasi ilişkisini nasıl yorumladığı açıklanmaya çalışılacaktır. KW - Avrupa Birliği KW - Avrupa Komisyonu KW - Demokrasi KW - Yapay Zeka N2 - As artificial intelligence has continued to develop, its applications across various fields have sparked discussions. Particularly notable is its capacity to realistically mimic human behavior, elevating it beyond mere entertainment. Its integration into national and international politics has underscored both its potential and its capacity to sow chaos. In response, the European Union (EU) has assumed a leading role, having identified the importance of regulating AI and actively pursued legislation on the matter. Since 2018, the EU has been actively engaged in formulating the EU Artificial Intelligence Law. Initially, the focus was on fostering the development of AI for the benefit of EU citizens. However, as concerns grew regarding the threat AI poses to human rights, the EU Artificial Intelligence Law (2024) was introduced to mitigate the risks associated with existing AI applications and those yet to emerge. This study examines the evolution of the European Commission's proposals for this law between 2018 and 2024, incorporating feedback from the European Parliament and the European Council. Employing Hammersley and Atkinson's (2007) ethnographic document analysis approach, this study delves into the key concepts of "democracy," "elections," and "ethics" within these proposals. Through this lens, it explores the intricate relationship between artificial intelligence and democracy within the EU's legislative process. CR - “Big Data And Election Prediction: Analysing Online Information Seeking During The European Parliament elections” Erişim adresi: https://www.oii.ox.ac.uk/research/projects/big-data-and-election-prediction/#about CR - Adam, Michael and Hocquard, Clotilde, “Artificial İntelligence, Democracy And Elections”, European Parliamentary Research Service, 2023, Erişim adresi: https://www.europarl.europa.eu/regdata/etudes/brıe/2023/751478/eprs_brı(2023)751478_en.pdf CR - Arklan, Ümit, “Sosyal Medyanın Siyasal Amaçlı Kullanımı: Ağ Kuşağının Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4/2, 2016, 618-657. CR - Attard-Frost, B., De los Ríos, A. & Walters, D.R. The Ethics of AI Business Practices: A Review of 47 AI Ethics Guidelines”. AI Ethics 3, 2023, 389–406, https://doi.org/10.1007/s43681-022-00156-6 CR - Avrupa Konseyi, 2017. Erişim Adresi: http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14-2017-INIT/en/pdf CR - Avrupa Parlamentosu, “Artificial İntelligence, Democracy And Elections”. 2023, Erişim Adresi: https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/EPRS_BRI(2023)751478 CR - Avrupa Parlamentosu, “EU Guidelines On Ethics İn Artificial İntelligence: Context And İmplementation”. 2019, Erişim Adresi: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2019/640163/EPRS_BRI(2019)640163_EN.pdf CR - Becker, Ted, “Teledemocracy”. Encyclopedia Of Digital Government, Editors Ari-Veikko Anttiroiko, Matti Malkia, 2007,1519-1523. CR - Berk, Mustafa Evren, “Dijital Çağın Yeni Tehlikesi “Deepfake”, Opus International Journal Of Society Researches, 16/28, 2020, 1508-1523. CR - Cancela-Outeda, Celso, “The EU's AI act: A Framework for Collaborative Governance”, Internet of Things, Volume 27, 2024, https://doi.org/10.1016/j.iot.2024.101291 CR - Carlsson, Vanja & Rönnblom, Malin, From Politics To Ethics: Transformations İn EU Policies On Digital Technology”, Technology İn Society, 71, 2022, https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2022.102145 CR - Casanovas, Pompeu, Louis de Koker, and Mustafa Hashmi, “Law, Socio-Legal Governance, the Internet of Things, and Industry 4.0: A Middle-Out/Inside-Out Approach” J MDPI, 5/1, 2022, 64-91, https://doi.org/10.3390/j5010005. CR - Chamatkar, Aruna J. “Artificial Intelligence and Data Mining”. IOSR Journal of Computer Science (IOSR-JCE), 2014, pp. 53-57. https://www.iosrjournals.org/iosr-jce/papers/ICAET-2014/volume-3/12.pdf CR - Choudhury, Nupur, “World Wide Web and Its Journey from Web 1.0 to Web 4.0”, International Journal of Computer Science and Information Technologies, 5, 2014, 8096-8100. CR - Coleman, Stephen, “E-Democracy: The History And Future Of An İdea”, The Oxford Handbook Of Information And Communication Technologies, Editors Robin Mansell; Chrisanthi Vgerou; Danny Quah And Roger Silverstone. Oxford: Oxford University Press, 2009, 362–382 Doi: 10.1093/Oxfordhb/9780199548798.003.0015 CR - Coşkun, Fatma & Gülleroğlu, Hamide Deniz, “Yapay zekânın Tarih İçindeki Gelişimi ve Eğitimde Kullanılması”, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 54(3), 2021, 947-966. https://doi.org/10.30964/auebfd.916220 CR - Çağlar, Nedret ve Köklü, Pelin Havva. “Yeni Medyanın Siyasal İletişim Aracı Olarak Kullanımı: Siyasal Partilerin Resmi Web Sitelerine Yönelik Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5/1, 2017, 148-73, Doi: 10.19145/gumuscomm.277833 CR - Dahl, Robert, Demokrasi Üzerine, Çev. Betül Kadıoğlu, Ankara: Phoenix Yayınevi, 2021 CR - Daşlı, Yılmaz, “Use Of Social Media As A Tool For Political Communication in The Field Of Politics”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9/1, 2019, 243-251. CR - Demir, Fevzi, “Demokrasilerde Hükümet Sistemleri ve Başkanlık Hükümeti Rejimi”, EGİAD, İzmir, 1998. Erişim adresi: https://www.egiad.org.tr/wp-content/uploads/arastirma-raporlari/demokrasilerde-hukumet-sistemleri.pdf CR - Diakopoulos, Nicholos ve Johnson, Deborah, “Anticipating And Addressing The Ethical İmplications Of Deepfakes İn The Context Of Elections”, New Media & Society, 23/7, 2072-2098, https://Doi.Org/10.1177/1461444820925811 CR - E-Estonia, “Estonian Company Sentinel Fighting The War Of AI-S”, 2023, Erişim adresi: https://e-estonia.com/estonian-company-sentinel-fighting-the-war-of-ai-s/. CR - E-Estonia, “Fighting Fake News With Blockchain”, 2023, Erişim adresi: https://e-estonia.com/fighting-fake-news-with-blockchain/ CR - Elitaş, Türker, “Dijital Manipülasyon ‘Deepfake’ Teknolojisi Ve Olmayanın İnandırıcılığı”, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(49), 2022, 113-128. CR - Ersöz, Betül, “Yeni Nesil Web Paradigması-Web 4.0”, Bilgisayar Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi , 1/2 , 2020, 58-65. CR - European Commission, “About EC”. 2024, Erişim adresi: https://commission.europa.eu/about-european-commission/what-european-commission-does_en#:~:text=The%20Commission%20helps%20to%20shape,international%20development%20and%20delivering%20aid. CR - European Commission, “A European Approach To Excellence And Trust”, 2020, Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX%3A52020DC0065 CR - European Commission, “Communıcatıon From The Commıssıon To The European Parlıament, The European Councıl, The Councıl, The European Economıc And Socıal Commıttee And The Commıttee Of The Regıons Coordinated Plan On Artificial Intelligence,” 2018, Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52018DC0795 CR - European Commission, “Communication From The Commission To The European Parliament, The European Council, The Council, The European Economic And Social Committee And The Committee Of The Regions”, 2018, Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0237 CR - European Commission, “Communication From The Commission To The European Parliament, The European Council, The Council, The European Economic And Social Committee And The Committee Of The Regions”, 2019, Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX%3A52019DC0168 CR - European Commission, “Europe fit for the Digital Age: Commission proposes new rules and actions for excellence and trust in Artificial Intelligence”, (2021). Erişim adresi: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_21_1682 CR - European Commission, “Regulation Of The European Parliament And Of The Council European Parliament, “Artificial Intelligence Act”, 2024, Erişim adresi: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2024-0138_EN.pdf CR - European Union, “Types Of İnstitutions And Bodies”. t.y. Erişim Adresi: https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/types-institutions-and-bodies_en CR - Evans, Chris, “It’s the Autonomy, Stupid: Political Data-Mining and Voter Privacy in the Information Age”, 13 Minn. J.L. Sci. & Tech, 2012, 867 CR - Gil de Zúñiga, Homero, Manuel Goyanes, and Timilehin Durotoye. 2023. “A Scholarly Definition of Artificial Intelligence (AI): Advancing AI as a Conceptual Framework in Communication Research.” Political Communication, 41 (2): 317–34. doi:10.1080/10584609.2023.2290497. CR - Görentaş, M. ve Hamza Çiftçi. “Avrupa Birliği Yapay Zekâ Yasası Çerçevesinde Yargılamada Yapay Zekâ Kullanımının Değerlendirilmesi”, İzmir Barosu Dergisi , vol.89, no.1, 2024,177-203. CR - Guzman, Andrea L. & Lewis, Seth. C. “Artificial İntelligence And Communication: A Human–Machine Communication research agenda”. New Media & Society, 22(1), 2020, 70-86. https://doi.org/10.1177/1461444819858691 CR - Güngör, Süleyman,. “Siyasetin @ Hali: Dijital Çağda Siyasal Katılım”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , Kayfor 15 Özel Sayısı , 2017, 2259-2273. CR - Haenlein, Michael., & Kaplan, Andreas, “A Brief History of Artificial Intelligence: On the Past, Present, and Future of Artificial Intelligence”. California Management Review, 61(4), 2019, 5-14. https://doi.org/10.1177/0008125619864925 CR - Hagendorff, T. “The Ethics of AI Ethics: An Evaluation of Guidelines”. Minds & Machines 30,, 2020, 99–120 https://doi.org/10.1007/s11023-020-09517-8 CR - Hammersley, Martyn ve Atkinson, Paul, Ethnography Principles in Practice, Third Edition. London-New York: Routledge, 2007. CR - Hanschitz, Georg, “Digitalization Of Politics And Elections”, Handbook of Cyber-Development, Cyber-Democracy, and Cyber-Defense. Editors Carayannis, Elias, Campbell, David F. J., Efthymiopoulos, Marios Panagiotis, Springer, Cham, 2017, Https://Doi.Org/10.1007/978-3-319-06091-0_3-1 CR - Karakuş, Melis, “Gelenekselden Dijitale Propaganda Araçlarının Dönüşümü”, Selçuk İletişim, 14 (1), 2021, 462-491, Doi: 10.18094/Josc.776626 CR - Khan Mohammad Asim ve Ahmad. Sharik. “An Emergence of AI in Data Mining and KDD: ANN its Strength & Weakness”, International Journal of Recent Technology and Engineering (IJRTE) 9(1), 2020, 2277-3878, CR - Laurent Gillieron Keystone, “Swiss Political Parties Agree To Limit Use Of AI Ahead Of Elections”, 2023, Erişim adresi: https://Www.Swissinfo.Ch/Eng/Politics/Swiss-Political-Parties-Agree-To-Limit-Use-Of-Ai-Ahead-Of-Elections/48837110 CR - Laying Down, “Harmonized Rules On Artificial Intelligence (Artificial Intelligence Act) And Amending Certain Union Legislative Acts”, 2021, Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52021PC0206 CR - Nacak, Osman, “Temsili Demokrasinin Sorun Alanları ve Çözüm Noktasında Yeni Bir Model: Katılımcı Demokrasi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 2014, 194-214. CR - Naughton, John, “The Evolution of the Internet: From Military Experiment to General Purpose Technology”, Journal of Cyber Policy, 1/1, 2016, 5–28, Doı: 10.1080/23738871.2016.1157619 CR - Özbay, Özkan, “Veri Madenciliği Kavramı Ve Eğitimde Veri Madenciliği Uygulamaları”. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 2015, 262-72. CR - Öztemel, Ercan, “Yapay Zekâ ve İnsanlığın Geleceği”, TürkiyeBilimlerAkademisi, 2020, Erişim Adresi: https://tuba.gov.tr/files/yayinlar/bilim-ve-dusun/TUBA-978-605-2249-48-2_Ch9.pdf CR - Pawelec, Maria. “Deepfakes and Democracy (Theory): How Synthetic Audio-Visual Media for Disinformation and Hate Speech Threaten Core Democratic Functions.” Digital society : ethics, socio-legal and governance of digital technology, 1(19),2022 doi:10.1007/s44206-022-00010-6 CR - Ramos, Gabriela, “Yapay Zekâ ve Demokrasi Etiği: Unesco Tavsiyelerinin Çıkarımları”, 2022, Erişim Adresi: http://turkishpolicy.com/article/1091/ethics-of-ai-and-democracy-unesco-recommendations- insights CR - Ray, Andrew, “Disinformation, Deepfakes and Democracies: The Need for Legislative Reform.” University of New South Wales Law Journal, 2021, 44(3):983 CR - Roussi, Antoaneta, “European Election At Risk From AI, Says EU’s Cyber Agency”, Politico, 2023. Erişim adresi: https://Www.Politico.Eu/Article/European-Union-Election-Risk-Artificial-İntelligence-İnterference-Cybersecurity-Agency-Enisa/ CR - Sentinel, “About Sentinel”, 2023, Erişim adresi: https://thesentinel.ai/about.html CR - Sheikh, Haroon, Prins, Corien, Schrijvers, Erik. “Artificial Intelligence: Definition and Background”. In: Mission AI. Research for Policy. Springer, Cham, 2023. https://doi.org/10.1007/978-3-031-21448-6_2 CR - Siau, Keng and Weiyu Wang, “Artificial Intelligence (AI) Ethics”, Journal of Database Management, (2)31, 2020,74-87. https://doi.org/10.4018/jdm.2020040105 CR - Tecuci, Gheorghe, “Artificial intelligence”, WIREs Computational Statistics, (2), 4 , 2011, 168-180. https://doi.org/10.1002/wics.200 CR - Ünver, Akın, “İleri Teknolojiler, Enformasyon Manipülasyonu ve Dezenformasyon”, EDAM Yayınları, 2023, Erişim adresi: https://www.edam.org.tr/siber-politikalar-ve-dijital-demokrasi/the-role-of-technology-new-methods-of-information-manipulation-and-disinformation CR - Vardarlıer, Pelin ve Zafer, Cem, “Social Media And Crisis Management: The Case Study Of Cambridge Analytica” Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18/Özel Sayı, 2020, 31-44, https://Doi.Org/10.18026/Cbayarsos.491147 CR - Vedel, Thierry, “The Idea of Electronic Democracy: Origins, Visions and Questions”, Parliamentary Affairs, 59/2, 2006, 226–235, https://doi.org/10.1093/pa/gsl005 CR - Yıldırımer, Asena, “Enformasyon Çağında Gözetim Toplumu: Facebook Cambridge Analytica Skandalı”, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 6/2, 2022, 104-112. UR - https://doi.org/10.32450/aacd.1482706 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3924292 ER -