TY - JOUR T1 - İstanbul-Kahire Arasında Bir Kitabın Basım Serüveni: İbn Manzûr’un Lisânü’l-‘Arab’ı AU - Aynur, Hatice PY - 2024 DA - June Y2 - 2024 JF - Toplumsal Tarih Akademi JO - TT Akademi PB - Tarih Vakfı WT - DergiPark SN - 2979-966X SP - 152 EP - 169 IS - 4 LA - tr AB - Başbakanlık Osmanlı Arşivi MF.MKT 80-64-1,2,3,4’te bulunan evrak için açılan kayıttaki anahtar kelimeler (Kahire Matbaası, Ragıb Paşa Kütübhanesi, Lisânü’l-Arab ve ödünç verme gibi), bu belge grubuna ilgi duymama vesile oldu. Bu kelimelerin temsil ettiği ilişkiler ağının anlaşılmasında bu dört belgenin yeterli olabileceğini düşündüm. Fakat konunun göründüğünden daha karmaşık olduğunu başka dosyalarda da aynı konuda belgelerin (Osmanlı Arşivi A.) MTZ. (05) 3-D-77-1,2,3,4,6,7 ve Osmanlı Arşivi MF.MKT 113-36-1,2) olmasıyla farkettim. Ayrıca, ekte bulunan belgelerden anlaşılacağı üzere sürecin bütün aşamalarını gösteren belgelerin hepsine şimdilik ulaşmak şimdilik mümkün olamadı ve mevcut kimi belgeler ise müsvedde durumdadır. Buna rağmen 26 Rebî‘ülâhir-14 Receb 1300 (6 Mart-21 Mayıs 1883) ile 17-19 Safer 1307 (13-15 Ekim 1889) tarihlerini içeren belgeler, bu tarihlerde İstanbul kütüphanelerinin işleyişi, kitap ödünç verme, Osmanlı-Mısır bürokrasisindeki iç içelik ve insani ilişkilere ışık tutmaktadır. Bu araştırma notu ise belgelerde geçen anahtar kavramlar ve kişiler ışığında belgelerin içeriğini anlamlandırmaya yönelik bir çalışmadır. KW - Bulak Matbaası KW - Kahire Matbaası KW - Lisanü'l-Arab KW - Ragıb Paşa Kütüphanesi KW - Kitap ödünç verme CR - Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). Sadaret, Mısır (A.) MTZ 05). CR - Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA). Maarif Nezareti Mektubî Kalemi (MF. MKT). CR - Erünsal, İsmail E. Osmanlılarda Kütüphaneler ve Kütüphanecilik: Tarihî Gelişimi ve Organizasyonu. 3. baskı. İstanbul: Timaş Yayınları, 2020. CR - İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. cilt 1. Bulak: Matba‘at el-Kübrâ el-Mîriyye, 1300 [1883]. CR - İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. cilt 20. Bulak: Dâr el-Tıbâ‘at el-Mîriyye, 1308 [1891]. CR - İhsanoğlu, Ekmeleddin. Mısır’da Türkler ve Kültürel Mirasları: Mehmed Ali Paşa’dan Günümüze Basılı Türk Kültürü Bibliyografyası ve Bir Değerlendirme. İstanbul: IRCICA, 2006. CR - Kanat, Sedat. “Sultan II. Abdülhamid Döneminde Mâbeyn-i Hümâyûn ve Görevleri”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2018. CR - Müstakimzâde. Tuhfe-i Hattâtîn. Yay. Haz. Mustafa Koç. İstanbul: Klasik, 2014. CR - Qutbuddin, Tahera. “Books on Arabic Philology and Literature: a Teaching Collection Focused on Religious Learning and The State Chancery”. Treasure of Knowledge: An Inventory of the Ottoman Palace Library (1502/3-1503/4). Yay. Haz. Gülru Necipoğlu, Cemal Kafadar vd. 607-634. Leiden, Boston: Brill, 2019. CR - Türek, Ahmet İhsan. “Râgıb Paşa Kütüphanesi Vakfiyesi”. Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi 1, 1, 1970: 65-78. CR - Çetin, Atilla. “Fâris eş-Şidyâk”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1995. 12: 168-170, https://islamansiklopedisi.org.tr/faris-es-sidyak Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024 CR - Çetin, Atilla. “Kıbrıslı Kâmil Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2022. 25: 391-393, https://islamansiklopedisi.org.tr/kibrisli-kamil-pasa Son Erişim Tarihi: 10 Nisan 2024 CR - Kılıç, Hulusi. “İbn Manzur”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1999. 20: 171-172, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibn-manzur Son Erişim Tarihi 12 Nisan 2024 CR - Kılıç, Hulusi. “Lisânü’l-‘Arab”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2003. 27:195-196, https://islamansiklopedisi.org.tr/lisanul-arab Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024 CR - Kılıç, Hulusi. “Tâcü’l-Luga”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2010. 2010), 39: 356-357, https://islamansiklopedisi.org.tr/tacul-luga Son Erişim Tarihi: 12 Nisan 2024 CR - Kütük, Rıfat. “Hayret, Mehmed Bahâeddîn Hayret Efendi, Adanalı Hoca Hayret Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS). https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hayret-mehmed-bahaeddin-hayret Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024 CR - Özcan, Tahsin. “Mustafâ Nûri Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 2020. 31: 342-343, https://islamansiklopedisi.org.tr/mustafa-nuri-pasa Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024 CR - Uçarol, Rifat. “Gazi Ahmed Muhtar Paşa”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV, 1996. 13: 445-448, https://islamansiklopedisi.org.tr/gazi-ahmed-muhtar-pasa Son Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2024 UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/ttakademi/issue//1483921 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3929734 ER -