TY  - JOUR
T1  - KÜRT MUHALEFET PARTİSİ OLARAK HÜR DAVA PARTİSİ’NİN (HÜDA PAR) KÜRT MESELESİNE YAKLAŞIMI
TT  - THE APPROACH OF THE FREE CAUSE PARTY (HUDA PAR) TO THE KURDISH ISSUE AS A KURDISH OPPOSITION PARTY
AU  - Işık, Muhittin
PY  - 2024
DA  - November
Y2  - 2024
DO  - 10.53092/duiibfd.1494740
JF  - Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
PB  - Dicle University
WT  - DergiPark
SN  - 1309-4602
SP  - 1098
EP  - 1124
VL  - 14
IS  - 28
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, 2012 yılının sonlarında kurulan Hür Dava Partisi’nin Kürt meselesine yönelik tutumunu ana hatlarıyla ele almayı amaçlamıştır. Kürt meselesini konu edinen çalışmalar irdelendiğinde spesifik olarak Hür Dava Partisi’nin bu meseleye ilişkin yaklaşımını ortaya koyan herhangi bir akademik çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada söylem analizi ve arşiv araştırması tekniği aracılığıyla öncelikle Kürt meselesinin kavramsal çerçevesi ve tarihsel gelişimi sunulmuş, sonrasında ise Hür Dava Partisi’nin ideolojisi ve Kürt meselesine bakışı analiz edilmiştir. Hür Dava Partisi kurulduğu tarihten günümüze kadar Kürt meselesini hemen hemen her platformda gündeme getirmiş, meselenin çözümüne dair görüşlerini ileri sürmüştür. Hür Dava Partisi Parti programı ve Parti temsilcilerinin söylemleri analiz edildiğinde, Kürt meselesinin ancak İslâmî referanslarla silahsız, şiddetsiz bir yaklaşımla, barış ortamı içerisinde ve Kürt coğrafyasındaki bütün bileşenlerin talepleri dikkate alınarak kalıcı çözüme kavuşturulabileceğinin ileri sürüldüğü anlaşılmaktadır. Bu çalışmanın temel argümanı, Kürt kimliğiyle bütünleşmiş, muhafazakâr bir parti olarak Hür Dava Partisi’nin Kürt meselesine farklı bir perspektifle yaklaştığı önermesine dayandırılmıştır.
KW  - Kürtler
KW  - Kürt Meselesi
KW  - HÜDA PAR
KW  - Muhalefet.
N2  - This study aims to outline the attitude of the Free Cause Party, which was established in late 2012, towards the Kurdish issue. When the studies on the Kurdish issue are examined, there is no academic study that specifically reveals the Free Cause Party’s approach to this issue. In this study, firstly, the conceptual framework and the historical development of the Kurdish issue are presented through discourse analysis and archival research technique, and then the ideology of the Free Cause Party and its view on the Kurdish issue are analyzed. Since its establishment, the Free Cause Party has brought the Kurdish issue to the agenda on almost every platform and put forward its views on the solution of the issue. When the Free Cause Party program and the discourses of the Party representatives are analyzed, it is understood that it is argued that the Kurdish issue can only be resolved permanently with an unarmed, non-violent approach with İslamic references, in a peaceful environment and taking into account the demands of all components in the Kurdish geography. The main argument of this study is based on the proposition that the Free Cause Party, as a conservative party integrated with the Kurdish identity, approaches the Kurdish issue from a diffirent perspective.
CR  - Aktaş, A. (2022). Türkiye Hizbullahı’nın siyasal dönüşümü. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28, 29-52.
CR  - Alptekin, H. & Köse, T. (2018). AK Parti’nin Kürt politikası. https://openaccess.ihu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12154/333/TalhaK%c3%b6se_AkParti.pdf?sequence=1&isAllowed=y
CR  - Altıntaş, H. (2003). Türk siyasal sisteminde siyasal partiler ve kentleşmenin kutuplaşma sürecine etkileri. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 5, 1-31.
CR  - Altun, N. (2013). Modern Türkiye’de kimlik: Kürt kimliğinden Kürt sorununa. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(2), 45-67.
CR  - Aras, B., Aydın, E., Bölme, S. M., Dağı, İ., Dalmış, İ., Ensaroğlu, Y., Ete, H., Küçükcan, T., Özhan, T., Yayman, H. (2009). Türkiye’nin Kürt sorunu algısı. SETA & POLLMARK Yayınları. https://file.setav.org/Files/Pdf/20130109171358_turkiyenin-kurt-sorunu-algisi.pdf
CR  - Avrupa Komisyonu. (2010, Kasım 9). Türkiye 2010 ilerleme raporu. https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/turkiye_ilerleme_rap_2010.pdf
CR  - Avrupa Komisyonu. (2014, Kasım 8). Türkiye 2014 İlerleme Raporu. https://www.ab.gov.tr/files/ilerlemeRaporlariTR/2014_ilerleme_raporu_tr.pdf
CR  - Aydın, S. & Taşkın, Y. (2017). 1960’tan günümüze Türkiye tarihi. İletişim Yayınları.
CR  - Bakıner, O. (2016, Ocak 12). AK Parti’nin Kürt sorunu. Birikim. https://birikimdergisi.com/guncel/7435/ak-partinin-kurt-sorunu
CR  - Başkent Postası. (2021, Aralık 23). HÜDA PAR Diyarbakır il başkanı “Önce İnsan” dedi. https://baskentpostasi.com/haber/hudapar-diyarbakir-il-baskani-once-insan-dedi-h11552.html
CR  - Bora, T. (2016). Milliyetçi-muhafazakâr ve İslâmcı düşünüşte negatif Batı imgesi. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık, (ss. 251-268). İletişim Yayınları.
CR  - Bozarslan, H. (2007). Türkiye’de Kürt sol hareketi. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 8: Sol, (ss. 1169-1236). İletişim Yayınları.
CR  - Bozarslan, H. (2017). Kürd milliyetçiliği ve Kürd hareketi (1898-2000). İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 4: Milliyetçilik, (ss. 841-879). İletişim Yayınları.
CR  - Bozarslan, H. (2019). Kürt hareketini tanımlayan ana ideoloji Batıcılık. E. Elmas (Röportaj), Kürt Araştırmaları Dergisi, 1, 9-18.
CR  - Bozarslan, M. (2018, Nisan 19). Hüda-Par: ‘Kürt sorununu çözmenin tam zamanı’. https://www.voaturkce.com/a/h%C3%BCda-par-k%C3%BCrt-sorununu-%C3%A7%C3%B6zmenin-tam-zaman%C4%B1-/4355891.html
CR  - Bozkurt, A. (2014). Hizbullah’ın Lübnan’da kuruluşu ve popülaritesinin sebepleri. Tarih Okulu Dergisi, 599-627.
CR  - Boztekin, N. (Ed.) (2013). Kürt meselenin çözümüne ilişkin algılar, aktörler ve süreç (Çev. B. Yıldırım), U. Dufner & S. Sevim (Proje Sorumlusu). Ezgi Ofset. https://tr.boell.org/sites/default/files/kurt_meselesinin_cozumune_iliskin_algilar-aktorler_ve_surec.pdf
CR  - Can, B. (2009). Türkiye’nin kimlik krizi sistemin ürünüdür. Umran, 17-27. http://www.umrandergisi.com.tr/u/umran/pdf/182-1363268204.pdf
CR  - CNN Türk. (2010, Nisan 20). Diyarbakır merkezli Mustazaf-Der kapatıldı. https://www.cnnturk.com/turkiye/diyarbakir-merkezli-mustazaf-der-kapatildi
CR  - CNN Türk. (2018, Haziran 18). HÜDA PAR Genel Başkanı Yavuz: Bu memleketin birinci sorunu Kürt meselesidir, bu mesele can yakıyor-yeniden. https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/van/huda-par-genel-baskani-yavuz-bu-memleketin-birinci-sorunu-kurt-meselesidir-bu-mesele-can-yakiyor-yeniden
CR  - Cumhuriyet. (2023, Nisan 19). HÜDA PAR Genel Başkan Yardımcısı Yılmaz: ‘Erdoğan ikna edilirse Kürt meselesi çözülür’. https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/huda-par-genel-baskan-yardimcisi-yilmaz-erdogan-ikna-edilirse-kurt-meselesi-cozulur-2072969
CR  - Çelik, A. (2023, Mayıs 26). AKP ile HÜDA-PAR iş birliği sadece genel seçimlerle sınırlı değil. https://artigercek.com/politika/antropolog-ve-tarihci-adnan-celik-akp-ile-huda-par-is-birligi-sadece-genel-251558h
CR  - Çelik, A. B. (2010). Kürt meselesinde aktörler ve süreçler: Barışa giden farklı seçenekleri keşfetmek (Çev. H. Uzma). https://core.ac.uk/download/pdf/11805485.pdf
CR  - Çiçek, C. (2020). İslâm-referanslı Kürt siyasetlerinin inşası ve dönüşümü. Kürt Araştırmaları Dergisi, 3, 34-69.
CR  - Çulhaoğlu, M. (2016). Modernleşme, Batılılaşma ve Türk solu. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık, (ss. 170-188). İletişim Yayınları.
CR  - Demirel, T. (2016). Cumhuriyet döneminde alternatif Batılılaşma arayışları: 1946 sonrası muhafazakâr modernleşmeci eğilimler üzerine bazı değinmeler. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık, (ss. 218-250). İletişim Yayınları.
CR  - Doğru Haber. (2022, Eylül 11). FETÖ kumpasıyla kapatılan Mustazaf-Der yeniden açıldı. https://dogruhaber.com.tr/haber/861986-feto-kumpasiyla-kapatilan-mustazaf-der-yeniden-acildi/
CR  - Duverger, M. (1962). Partiler ve siyasi rejimler (Çev. E. Özbudun). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), 95-171. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/638111
CR  - Elitsoy, Z. A. (2014). Silahlı terör örgütünden legal siyasi partiye Hizbullah’ın Hüda-Par’a dönüşüm süreci. Birikim, 301, 48-54.
CR  - Erdoğan, M. & Coşkun, V. (2008). Türkiye’nin Kürt meselesi. Liberal Düşünce, 50, 5-18.
CR  - Ete, H. & Özhan, T. (2008). Kürt meselesi: Problemler ve çözüm önerileri. SETA Analiz. https://www.researchgate.net/publication/324657152_Kurt_Meselesi_Problemler_ve_Cozum_Onerileri/link/5ada6fb8458515c60f5c273c/download
CR  - Güllüpunar, H. & Gümüşok, S. (2016). Türkiye’de Kürt sorununun çözümü amacıyla yürütülen “Çözüm Süreci”nde oluşan algı ve ortak tanımlama sorunu: Gümüşhane ve Şırnak karşılaştırması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi E-Dergisi (e-GİFDER), 4(1), 18-49.
CR  - Haber Türk TV (2016, Ağustos 14). Türkiye’nin Nabzı – 14 Ağustos 2016 (Hür Dava Partisi Genel Başkanı Hüseyin Yılmaz) [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=vjyd-5hnpCs
CR  - Haber Türk. (2012, Mayıs 12). Mustazaf-Der’in kapatılmasına Yargıtay’dan onay. https://www.haberturk.com/gundem/haber/741601-mustazaf-derin-kapatilmasina-yargitaydan-onay
CR  - Haber Türk. (2018, Haziran 5). HÜDA PAR Genel Başkanı Yavuz: AK Parti ile listelerde anlaşamadık. https://www.haberturk.com/huda-par-genel-baskani-mehmet-yavuz-haberturk-te-konuk-2000560
CR  - Halkların Demokratik Partisi (2012). Parti programı. https://www.hdp.org.tr/tr/parti-programi/8/
CR  - Halkların Demokratik Partisi (2023). Parti tüzüğü. https://www.hdp.org.tr/tr/parti-tuzugu/10/ 
https://hudapar.org/
CR  - HÜDA PAR (2024). 2024 yerel seçim beyannamesi. https://files.hudapar.org/media/H%C3%9CDA%20PAR%202024%20SE%C3%87%C4%B0M%20BEYANNAMES%C4%B0.pdf
CR  - HÜDA PAR. (2012). Parti tüzüğü. https://hudapar.org/yayinlar.html
CR  - HÜDA PAR. (2018). Seçim beyannamesi. https://bianet.org/system/uploads/1/files/attachments/000/002/160/original/H%C3%9CDA_PAR.pdf?1529568811
CR  - HÜDA PAR. (2021). Parti programı. https://hudapar.org/parti-programi.html
CR  - HÜDA PAR. (2023). Hüda Par 2023 seçim vizyon belgesi. https://www.hudapar.org/pdf/Hudapar2023SecimVizyonBelgesi.pdf
CR  - HÜDA PAR. (t.y.). Yeni anayasa. https://hudapar.org/yeni-anayasa.html
CR  - Independent Türkçe. (2021, Ekim 7). HÜDA PAR: Türkiye’nin en büyük meselesi Kürt meselesidir. https://www.indyturk.com/node/421261/siyaset/h%C3%BCda-par-t%C3%BCrkiyenin-en-b%C3%BCy%C3%BCk-meselesi-k%C3%BCrt-meselesidir
CR  - Işık, M. (2023). Türk siyasal hayatında Kürt siyasal hareketi: Siyasi partiler üzerinden bir analiz. İçinde S. Aslan & Ö. Taylan (Ed.), Siyaset ve Afet Yönetimine İlişkin Çalışmalar, (ss. 37-57). Kalan Yayınları.
CR  - İlke Haber Ajansı. (2023, Nisan 25). HÜDA PAR Genel Başkan Yardımcısı Tanrıkulu: CHP ve İYİ Parti’nin ana hedefi 90’lı yıllara dönmektir. https://ilkha.com/siyaset/huda-par-genel-baskan-yardimcisi-tanrikulu-chp-ve-iyi-partinin-ana-hedefi-90li-yillara-donmektir-325816
CR  - İpek, A. (2024, Şubat 12). DEM Parti ve HÜDA PAR arasında gerginlik: Aymazlık [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=Xig6uaZbNrg
CR  - K24. (2023, Şubat 2). HÜDA PAR’lı Demir: Cumhur İttifakı’na katılım, Kürt sorunu konusunda elimizi güçlendirebilir. https://www.kurdistan24.net/tr/story/86140-H%C3%9CDA-PAR%E2%80%99l%C4%B1-Demir:-Cumhur-%C4%B0ttifak%C4%B1%E2%80%99na kat%C4%B1l%C4%B1m,-K%C3%BCrt-sorunu-konusunda-elimizi-g%C3%BC%C3%A7lendirebilir
CR  - Kahraman, H. B. (2016). Bir zihniyet, kurum ve kimlik kurucusu olarak Batılılaşma. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık, (ss. 125-146). İletişim Yayınları.
CR  - Kamer, H. (2021, Eylül 25). Erdoğan’ın Türkiye’de Kürt sorunu olmadığını söylemesi bölgede nasıl karşılandı?. BBC. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58689604
CR  - Kara, İ. (2017). İslam düşüncesinde paradigma değişimi: Hem Batılılaşalım hem de Müslüman kalalım. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, (ss. 234-264). İletişim Yayınları.
CR  - Koç, Y. & Palabıyık, Â. (2016). Türk siyasal yaşamında İslami Kürt bir muhalefet partisi: Hür Dava Partisi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 504-528.
CR  - Köse, T. (2022, Eylül). AK Parti hükümetleri döneminde Kürt meselesinin evrimi. Kriter, 7(71). https://kriterdergi.com/dosya-ak-parti-siyaseti/ak-parti-hukumetleri-doneminde-kurt-meselesinin-evrimi
CR  - Kösen, H. (2023, 8 Nisan). HÜDA PAR’lı Tanrıkulu: Kürt sorununun çözüm yeri meclistir. K24.https://www.kurdistan24.net/tr/story/88169-H%C3%9CDA-PAR%E2%80%99l%C4%B1-Tanr%C4%B1kulu:-K%C3%BCrt-sorununun-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCm-yeri-meclistir
CR  - KRT Kültür TV. (2018, Mart 31). Kürt sorunu ne Hüda Par Genel Başkanı Yapıcıoğlu açıkladı [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=VpMN177UnDE
CR  - Kurban, D. & Ensaroğlu, Y. (2010). Kürt sorununun çözümüne doğru: Anayasal ve yasal öneriler. Tesev Yayınları. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_Kurt_Sorununun_Cozumune_Dogru_Anayasal_Ve_Yasal_Oneriler.pdf
CR  - Kurt, M. (2015). Din, şiddet ve aidiyet: Türkiye’de Hizbullah. İletişim Yayınları.
CR  - Kurubaş, E. (2008). Etnik grup-devlet ilişkilerinin sorunsallaşması ve aktör tutumlarındaki açmazlar: Türkiye’deki Kürt sorunu örneği. Liberal Düşünce, 50, 19-53.
CR  - Laçiner, Ö. (2009). Kürt sorunu ve PKK. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 9: Dönemler ve Zihniyetler, (ss. 606-616). İletişim Yayınları.
CR  - Milliyet. (2021, Ekim 8). AK Parti’li Usta: Bugün ülkemizde Kürt sorunu yoktur. https://www.milliyet.com.tr/siyaset/ak-partili-usta-bugun-ulkemizde-kurt-sorunu-yoktur-6615245
CR  - NTV. (2012, Aralık 7). Mustazaflar Derneği parti kuruyor. https://www.ntv.com.tr/turkiye/mustazaflar-dernegi-parti kuruyor,ObIETcclhU6qcgA3WPsFwA
CR  - Rehber TV. (2023, 29 Nisan). 14 Mayıs Seçimleri ve HÜDA PAR / Rehber’de Gündem [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=zy03dtavD9I
CR  - Rûdaw. (2015, Eylül 6). Hüda-Par: İhanete uğrayan Kürtler ve Türkler. https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/0609201511-amp
CR  - Rûdaw. (2022, Ocak 11). HÜDA PAR Lideri Yapıcıoğlu: Kürt kimliği anayasada tanınmalı. https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/110120227
CR  - Rûdaw. (2024, Mart 18). Serkan Ramanlı: Bu üç adım atlırsa Kürt sorunu kalmaz. https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/180320249
CR  - Rûdaw. (2024, Nisan 6). HÜDA-PAR’ın tek belediyesinden Gazze’ye maddi yardım. https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/060420243
CR  - Sambur, B. (2008). Liberal açıdan Kürt Sorunu. Liberal Düşünce, 50, 91-108.
CR  - Son Dakika.com (2017, Eylül 6). Hüda-Par İl Başkanı Tanrıkulu: Hükümet 16 Nisan’dan sonra Kürt meselesinde beklenen adımı atmadı. https://www.sondakika.com/haber/haber-huda-par-il-baskani-tanrikulu-hukumet-16-nisan-dan-9999461/
CR  - Sunca, Y. (2022). Küresel dünyanın bölgesel Kürt sorunu: Zihniyetler, siyasetler, jeopolitik dinamikler. https://hakikatadalethafiza.org/wp-content/uploads/2022/04/Kuresel-Dunyanin-Bolgesel-Kurt-Sorunu_Yasin-Sunca.pdf
CR  - Şenay, G. (2015, Haziran 2). Kürt sorununda 12 yılın karnesi. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/kurt-sorununda-12-yilin-karnesi
CR  - Şengül, S. (2018). İslâmcılık, Kürtler ve Kürt sorunu. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 6: İslâmcılık, (ss. 525-543). İletişim Yayınları.
CR  - T24. (2018, Haziran 19). HÜDA PAR Genel Başkanı Yavuz: Bu memleketin birinci sorunu Kürt meselesidir, bu mesele can yakıyor. https://t24.com.tr/haber/huda-par-genel-baskani-yavuz-bu-memleketin-birinci-sorunu-kurt-meselesidir-bu-mesele-can-yakiyor,654442
CR  - Tan, A. (2008). Kürt sorununda çözüm: Irak’a, Kürdistan ve Türkiye’ye demokrasi. Liberal Düşünce, 50, 67-73.
CR  - Türkiye Cumhuriyeti 1961 Anayasası. (1961, Temmuz 9). Siyasi partilerle ilgili hükümler. https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1961-anayasasi/
CR  - Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası. (1982, Ekim 18). Siyasi haklar ve ödevler. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709-19821018.pdf
CR  - Uslu, E. (2008). Kürt kimliğinin İslamcılaşma süreci: Kürt Haması mümkün mü?, Liberal Düşünce, 50, 121-138.
CR  - VOA Türkçe. (2018, Nisan 19). Hüda-Par: ‘Kürt sorununu çözmenin tam zamanı’ [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=RtyYUjH0VMY
CR  - Yaramışlı, Ç. (2020). İslâmcı yazın içerisinde Kürt sorununa yaklaşım: İktibas Dergisi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
CR  - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı. (2024). Siyasi parti genel bilgileri. https://www.yargitaycb.gov.tr/icerik/1093/siyasi-parti-genel-bilgileri
CR  - Yayla, A. (2008). Kürt meselesine liberal bir bakış. Liberal Düşünce, 50, 109-120.
CR  - Yayman, H. (2011). Şark meselesinden demokratik açılıma Türkiye’nin Kürt sorunu hafızası. SETA Yayınları. https://file.setav.org/Files/Pdf/20130130121531_seta-turkiyenin_kurt_sorunu_hafizasi.pdf
CR  - Yeğen, M. (2000). Türkiye solu ve Kürt sorunu: Bugün değilse ne zaman? Birikim, 134. https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-134-135-haziran-temmuz-2000/2327/turkiye-solu-ve-kurt-sorunu-bugun-degilse-ne-zaman/3297
CR  - Yeğen, M. (2008). Yeni anayasa eski vatandaşlık. Liberal Düşünce, 50, 55-65.
CR  - Yeğen, M. (2017). Türk milliyetçiliği ve Kürt sorunu. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 4: Milliyetçilik, (ss. 880-892). İletişim Yayınları.
CR  - Yıldız, A. (2009). “Açılım”ın zemini ümmet şuurudur. Umran, 37-40. http://www.umrandergisi.com.tr/u/umran/pdf/182-1363268204.pdf
CR  - Yıldız, A. (2019). Kemalist milliyetçilik. İçinde T. Bora & M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2: Kemalizm, (ss. 210-234). İletişim Yayınları.
CR  - Yüksek Seçim Kurulu. (t.y). Seçim arşivi. https://www.ysk.gov.tr/tr/secim-arsivi/2612
UR  - https://doi.org/10.53092/duiibfd.1494740
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3976680
ER  -