TY  - JOUR
T1  - 2023 Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporunun Sosyolojik Analizi
TT  - Sociological Analysis of the 2023 Global Gender Gap Report
AU  - Memiş Doğan, Meryem
PY  - 2025
DA  - May
Y2  - 2025
DO  - 10.33708/ktc.1501598
JF  - Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi
JO  - KTC
PB  - Nurşen ADAK
WT  - DergiPark
SN  - 2636-7998
SP  - 311
EP  - 331
VL  - 8
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Genel anlamda cinsiyet eşitsizliği, özel anlamda ise kadına yönelik ayrımcılık tarihsel arka planı olan toplumsal, ekonomik, sosyal, siyasi önemli problemlerdendir. Bu probleme dair küresel verilerin oluşturulması; sürece yönelik olumlu ve olumsuz değişimi, ülke ve bölgeler arası farklılığı, hem de problemin somut çıktılarını görme noktasında önemlidir. Örneklemi 146 ülkeden oluşan “Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu (GGGR)” alana ve probleme dair önemli veriler sunmaktadır. Bu bağlamda bu çalışma; 2023 yılında yayınlanan Küresel Cinsiyet Uçurumu raporunda öne çıkan verileri sosyoloji literatüründe yer alan toplumsal cinsiyet yaklaşımları çerçevesinde eleştirel bir bakış açısıyla analiz etmeyi amaçlamaktadır. Böylece çok çeşitli küresel kaynaklardan elde edilen verilerin sosyolojik olarak yorumlanmasının alana katkı sağlayacağı ve raporun sınırlılıklarını genişletebileceği düşünülmektedir. 2023 verilerine göre; kadınların iş gücüne katılımında (paritede %64) küçük bir iyileşme olsa da bu iyileşme eşitliği sağlamada yetersizdir. Ayrıca kadınların yaklaşık %4,5’inin kayıt dışı istihdamı, ev içi ücretsiz emeği de dahil edildiğinde eşitsizliğin ve ayrımcılığın devam ettiği söylenebilir. İlaveten bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) gibi iyi ücret alan ve gelecekte önemi ve kapsamı artması beklenen alanlarda; kadınların oranın %29,2 olması mesleklerin cinsiyeti temelindeki kalıp yargıların devam ettiğini göstermektedir. Kadınların yönetime katılımına baktığımızda ise; 2013 yılında, tutarlı verilere sahip 76 ülke arasında küresel olarak parlamento üyelerinin yalnızca %18,7'si kadınken, 2022 yılına kadar bu oran istikrarlı bir şekilde %22,9'a yükselmiştir. Ancak 76 ülkenin küresel gerçekliği ne kadar temsil ettiğine yönelik tartışmaların yanı sıra, %22,9’a yükselen oranların bir iyileşme içerse de eşit temsil hakkından çok gerilerde olduğu söylenebilir.
KW  - Cinsiyet Eşitliği
KW  - Sosyal Eşitsizlikler
KW  - 2023 Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu
N2  - Gender inequality in general and discrimination against women in particular are important social, economic, social and political problems with a historical background. Creating global data on this problem; It is important to see the positive and negative changes in the process, the differences between countries and regions, and the concrete outcomes of the problem. The "Global Gender Gap Report (GGGR)", whose sample consists of 146 countries, provides important data about the field and the problem. In this context, this study; It aims to analyze the prominent data in the Global Gender Gap report published in 2023 from a critical perspective within the framework of gender approaches in sociology literature. Thus, it is thought that sociological interpretation of data obtained from a wide variety of global sources will contribute to the field.According to 2023 systems; Although there is a small improvement in the reduction of women's labor force (64% in parity), this improvement is insufficient to ensure equality. The extension is well-paid and expected to increase in future importance and scope, such as science, technology, engineering and mathematics (STEM); The fact that the rate of women is 29.2% shows that gender-based stereotypes of professions continue. While only 18.7% of parliament members worldwide among 76 countries were women in 2013, by 2022 this rate has steadily increased to 22.9%. However, in addition to the debates about how well 76 countries represent the global reality, it can be said that although the rates have improved, they are far from equal representation.
CR  - Chun, H., Cho, S.-I., Khang, Y.-H., & Kang, M. (2012). Trends in Gender-based Health Inequality in a Transitional Society: A Historical Analysis of South Korea. J Prev Med Public Health, 113-121. doi:10.3961/jpmph.2012.45.2.113
CR  - Matland, R. (2005). Enhancing Women’s Political Participation: Legislative Recruitment and Electoral System. Women in Parliament: Beyond Numbers , 93-111.
CR  - Acker, S. (1987). Femınıst Theory And The Study Of Gender And Educatıon. International Review of Education, 419-435. doi:https://doi.org/10.1007/BF00615157
CR  - Annandale, E., Harvey, J., Cavers, D., & Dixon-Woods, M. (2007). Gender and access to healthcare in the UK: a critical interpretive synthesis of the literature. The Policy Press, 463-486.
CR  - Arnot, M. (2002). Reproducing Gender. Essays on Educational Theory and: Feminist Politics. doi:https://doi.org/10.4324/9780203994344
CR  - Ayata, A. (1995). Türkiye’de Kadınların Siyasete Katılımı. Ş. Tekeli, & (Ed.) içinde, 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (s. 293-312). İstanbul: İletişim.
CR  - Beauvoir, S. (2023). İkinci Cinsiyet. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
CR  - Barrett, M. (1995). Günümüzde Kadına Uygulanan Baskı-. Marksist Feminist Çözümlemede Sorunlar. İstanbul: Pencere Yayınları.
CR  - Bedford, K. ( October 2010 ). Sexuality Policy Watch (SPW). Working Paper N.6,.
CR  - Benston, M. (1989). The political economy of women's liberation. Monthly Review Foundation. https://link.gale.com/apps/doc/A8257991/AONE?u=anon~f3839a17&sid=googleScholar&xid=79de989c adresinden alındı
CR  - Bozpınar, C., Güçlü, S., & Doğan, H. N. (2022). Feminist İktisat: Genel Bir Bakış. Atatürk Üniversitesi Yayınları, 4(1), 19-25. doi:10.5152/atakad.2022.102183
CR  - Deem, R. (1978). Women & Schooling. Routledge: London.
CR  - Donovan, J. (1997). Feminist Teori. İstanbul: İletişim.
CR  - Ecevit, Y. (1985). Üretim ve Yeniden Üretim Süreçlerinde Kadın Emeği. Yapıt, 72-93.
CR  - Elson, D. (2005). Unpaid Work: Creating Social Wealth or Subsidizing Patriarchy and Private Profit?. Presentation to Forum on Social Wealth. Amherst: Political Economy Research Institute.
CR  - Folbre, N. (2006). Measuring Care: Gender, Empowerment,and the Care Economy. Journal of Human Development, 7(2), 183-199. doi:10.1080/14649880600768512
CR  - Gilligan, C. (1984). In a Different Voice. Cambridge: Harward Üniversity Press.
CR  - Hartman, H. (2012). Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği. G. Savran, & N. Demiryontan (Dü) içinde, Kadının Görünmeyen Emeği (s. 157-206). İstanbul: Yordam Kitap. http://kasaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/34/2023/08/Marksizm_ve_Feminizmin_Mutsuz_Evliligi_H.pdf adresinden alındı
CR  - Karakaş, B., & Çevik, Ö. (2016). Cinsiyet Eşitsizliğinin Ölçülmesi: Küresel Cinsiyet Uçurumu Endeksine Eleştirel Bir Yaklaşım. Emek ve Toplum, 67-81.
CR  - Mahabaleshwar Mahantappa, A., & Jawaregowda, S. (2015). Gender Discrimination in Relation To Breast Feeding Practices in Rural Areas Of Bijapur District. International Journal of Contemporary Pediatrics, 340-344.
CR  - Matsui, K., Suzuki, H., Suwabe, T., Ushio, Y., Nakata, M., & Iwao, Y. (2005). Womenomics: Japan’s Hidden Asset. Goldman Sachs Global Strategy Research, 1-34. https://www.gspublishing.com/content/research/en/reports/2005/10/18/45e52b60-37f8-42f8-a9d1-5b381d8aa453.pdf adresinden alındı
CR  - Mill, J. (2017). Kadınların Köleleştirilmesi. İstanbul: Bilge Kültür. https://archive.org/details/john-stuart-mill-kadinlarin-kolelestirilmesi/page/1/mode/2up adresinden alındı
CR  - Myrdal , A., & Klein, V. (1962). Women's Two Roles. Great Britain: Routledge & Kegan.
CR  - Oakley, A. (1972). Sex, Gender and Society. New York: Harper ve Row.
CR  - Purkayastha, D. (1999). Patriarchal Monopoly And Economic Development. Feminist Economics, 5(2), 61-78. https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/135457099337941?needAccess=true adresinden alındı
CR  - Savran, G. A., & Demiryontan, N. T. (2012). Kadının Görünmeyen Emeği. İstanbul: Yordam Kitap.
CR  - Sayılan, F. (2012). Toplumsal Cinsiyet Ve Eğitim. Ankara: Dipnot Yayınları.
CR  - Schneider, G., & Shackelford, J. (2007, 07 23). Ten Principles of Feminist Economics. Ecology and Economics: https://forestpolicy.typepad.com/ecoecon/2007/07/ten-principles-.html adresinden alındı
CR  - Serdaroğlu, U. (1997). Feminist İktisat’ın Bakışı Postmodernist mi? İstanbul: Sarmal Yayınevi.
CR  - Standing, G. (1999). Global Feminization Through Flexible Labor: A Theme Revisited. World Development, 583-602. https://www.brooklyn.cuny.edu/web/aca_socialsciences_polisci/150422_IA_Comps_StandingGlobal-Feminization-Through-Flexible-Labor.pdf adresinden alındı
CR  - Tokol, A. (2012). Sosyal Dışlanma ve Ayrımcılık. A. İ. Oral, Y. Şişman, & (ED) içinde, Sosyal Politika (s. 150-172). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Toksöz, G. (2011). Kalkınmada Kadın Emeği. İstanbul: Varlık Yayınevi.
CR  - Turner, J. (2003). The Structure of Sociological Theory. California: Thomson-Wadsworth.
CR  - Walby, S. (1989). Theorising Patriarchy. Sociology, 213-234. doi:https://doi.org/10.1177/0038038589023002004.
CR  - WHO. (2009). Women and health : today's evidence tomorrow's agenda. Geneva: WHO. https://iris.who.int/handle/10665/44168 adresinden alındı
CR  - Wollstonecraft, M. (2022). Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi. İstanbul: Can Yayınları.
CR  - Yıldırım, M. (2017). Ayrımcılık. A. Tokol, Y. Alper, & (Ed.) içinde, Sosyal Politika (s. 301-320). Bursa: Dora Yayımcılık. https://www.academia.edu/67656654/AYRIMCILIK adresinden alındı
UR  - https://doi.org/10.33708/ktc.1501598
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4007443
ER  -