TY - JOUR T1 - Üniversite öğrencilerinin akademik başarıları üzerinde akran zorbalığının etkisi TT - The effect of peer bullying on the academic achievement of university students AU - Yildirim, Hasan Şahin AU - Korkmaz, Mehmet PY - 2025 DA - April Y2 - 2025 DO - 10.21764/maeuefd.1502023 JF - Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty PB - Burdur Mehmet Akif Ersoy University WT - DergiPark SN - 2146-5983 SP - 208 EP - 221 IS - 74 LA - tr AB - Araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin yaşamış oldukları akran zorbalığı ile üniversite öğrencilerinin akademik başarıları arasındaki ilişkiyi üniversite öğrencilerinin görüşlerine göre ortaya koymaktır. Çalışma grubunu 2023-2024 akademik yılı Tunceli ili Munzur Üniversitesinde öğrenim gören ve ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenen 372 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada “Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde SPSS 27 ve Lisrel 8.8 programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin akran zorbalığına uğrama ve akranlarına zorbalık yapma ortalama puanlarının düşük düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin yaşadıkları akran zorbalığı ile akademik başarıları arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan Spearman’s Rho testi sonucunda akran zorbalığı ve akademik başarı arasında negatif yönde, anlamlı ve düşük düzeyde ilişki ortaya çıkmıştır. KW - Akran zorbalığı KW - Akademik başarı KW - Üniversite öğrencileri. CR - Abdelaziz, E. M., & Abu‐Snieneh, H. M. (2022). The impact of bullying on the mental health and academic achievement of nursing students. Perspectives in Psychiatric Care, 58(2), 623-634. https://doi.org/10.1111/ppc.12826 CR - Adalar, T. E. (2018). Lise öğrencilerinde akran zorbalığı ve akran mağduriyeti: Madenli beldesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Avrasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. CR - Ahmed, B., Yousaf, F. N., Ahmad, A., Zohra, T., & Ullah, W. (2023). Bullying in educational institutions: College students’ experiences. Psychology, Health & Medicine, 28(9), 2713-2719. https://doi.org/10.1080/13548506.2022.2067338 CR - Arslan, A. (2018). Ortaokul öğretmenlerinin öğrencilerin ergenlik problemlerine ilişkin kullandıkları çözüm stratejileri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (37), 57-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/41724/325470 CR - Ayas, T., & Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 316-324. https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/32944/366058 CR - Bacon, D. R., & Bean, B. (2006). GPA in research studies: An invaluable but neglected opportunity. Journal of Marketing Education, 28(1), 35-42. https://doi.org/10.1177/0273475305284638 CR - Baş, E., & Özeren, G. (2021). ortaöğretimde akran zorbalığı, zorba/mağdur olmayı etkileyen kişisel ve çevresel unsurlar. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 7(86), 3419-3430. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.3398 CR - Buhs, E. S., & Ladd, G. W. (2001). Peer rejection as antecedent of young children's school adjustment: An examination of mediating processes. Developmental Psychology, 37(4), 550. https://doi.org/10.1037/0012-1649.37.4.550 CR - Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Chiu, S. I. (2013). Causes of victims of campus bullying behaviors and study on solutions. Open Journal of Social Sciences, 1(02), 13. https://doi.org/10.4236/jss.2013.12003 CR - Curwen, T., McNichol, J. S., & Sharpe, G. W. (2011). The progression of bullying from elementary school to university. International Journal of Humanities and Social Science, 1(13), 47-54. http://www.ijhssnet.com/journals/Vol_1_No_13_Special_Issue_September_2011/7.pdf CR - Çetinler, N. (2021). Ortaokul öğrencilerinin okulda akran zorbalığına başvurma ve zorbalık görme düzeyleri (Çanakkale ili örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale. CR - Demiröz, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin algıladıkları aile tutumları ile akran zorbalığı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. CR - Denovan, A., & Macaskill, A. (2013). An interpretative phenomenological analysis of stress and coping in first year undergraduates. British Educational Research Journal, 39(6), 1002-1024. https://doi.org/10.1002/berj.3019 CR - Elliott, M. (Ed.). (2002). Bullying: A practical guide to coping for schools. Pearson Education. CR - Hamurcu, S. (2020). İlkokul öğrencilerinde akran zorbalığı: Ankara Pursaklar örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 16(Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 5540-5564. CR - Hosozawa, M., Bann, D., Fink, E., Elsden, E., Baba, S., Iso, H., & Patalay, P. (2021). Bullying victimisation in adolescence: prevalence and inequalities by gender, socioeconomic status and academic performance across 71 countries. EClinicalMedicine, 41. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2021.101142 CR - Huang, L. (2022). Exploring the relationship between school bullying and academic performance: The mediating role of students’ sense of belonging at school. Educational Studies, 48(2), 216-232. https://doi.org/10.1080/03055698.2020.1749032 CR - Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods]. Ankara: Nobel Publication Distribution. CR - Kaya, Y., & Arslan, S. (2022). Hemşirelik öğrencilerinde akran zorbalığı ile ilişkili faktörler ve kendini kabul arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4), 1641-1661. https://dergipark.org.tr/en/pub/mjss/issue/73111/993712 CR - Kılınç, M., & Uzun, K. (2020). Ergenlerin öznel iyi oluşlarının yordayıcıları olarak akran zorbalığı ve akran mağduriyeti. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1400-1439. doi:10.29299/kefad.853992 CR - Killen, M., & Rutland, A. (2011). Children and social exclusion: Morality, prejudice, and group identity. John Wiley & Sons. CR - Kline, P. (2013). Handbook of psychological testing. Routledge. CR - Kocaşahan, N. (2012). Lise ve üniversite öğrencilerinde akran zorbalığı ve sanal zorbalık (Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir. CR - Kurniati, N., Purnamasari, I., & Rahmawati, I. (2023). Analysis of the Impact of Verbal Bullying on Elementary School Children. Jurnal Ilmiah Wahana Pendidikan, 9(20), 383-393. https://doi.org/10.5281/zenodo.8418631 CR - Küpeli, H. D. (2020). Öğretmen adaylarının akran zorbalığına ilişkin görüşlerinin hikayeleştirilmiş durumlar ile incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde. CR - Lin, M., Wolke, D., Schneider, S., & Margraf, J. (2020). Bullying history and mental health in university students: the mediator roles of social support, personal resilience, and self-efficacy. Frontiers in Psychiatry, 10, 466059. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2019.00960 CR - Muluk, S. (2023). The impact of bullying on students’ academic achievement at State Islamic Universities in Indonesia. https://repository.ar-raniry.ac.id/id/eprint/31352/ CR - Namlı, G. (2020). Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ve sosyal anksiyetenin incelenmesi (Yüksek Lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. CR - Özbaşaran Tan, C. (2018). Zorbalığa maruz kalmış üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ve dissosiyasyon (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul. CR - Özkal, U. Ü. (2011). Üniversite öğrencileri arasında zorbalık ve zorbalığın psikolojik sorunlarla ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. CR - Parlak, R., Çalım, M., Özdemir, M. H., & Çalım, H. (2024). Akademik başarıda siber zorbalık. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(1), 230-244. https://doi.org/10.5281/zenodo.10600514 CR - Pörhölä, M., Cvancara, K., Kaal, E., Kunttu, K., Tampere, K., & Torres, M. B. (2020). Bullying in university between peers and by personnel: Cultural variation in prevalence, forms, and gender differences in four countries. Social Psychology of Education, 23(1), 143-169. https://doi.org/10.1007/s11218-019-09523-4 CR - Rigby, K. (2003). Addressing bullying in schools: Theory and practice. CR - Rothman, S., & McMillan, J. (2003). Influences on achievement in literacy and numeracy. https://research.acer.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=1039&context=lsay_research CR - Samara, M., Da Silva Nascimento, B., El-Asam, A., Hammuda, S., & Khattab, N. (2021). How can bullying victimisation lead to lower academic achievement? A systematic review and meta-analysis of the mediating role of cognitive-motivational factors. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(5), 2209. https://doi.org/10.3390/ijerph18052209 CR - Schneider, M., & Preckel, F. (2017). Variables associated with achievement in higher education: A systematic review of meta-analyses. Psychological Bulletin, 143(6), 565. https://doi.org/10.1037/bul0000098 CR - Sharp, S., Smith, P. K., & Smith, P. (Eds.). (2002). Tackling bullying in your school: A practical handbook for teachers. Routledge. CR - Sinkkonen, H. M., Puhakka, H., & Meriläinen, M. (2014). Bullying at a university: students' experiences of bullying. Studies In Higher Education, 39(1), 153-165. https://doi.org/10.1080/03075079.2011.649726 CR - Spriggs, A. L., Iannotti, R. J., Nansel, T. R., & Haynie, D. L. (2007). Adolescent bullying involvement and perceived family, peer and school relations: Commonalities and differences across race/ethnicity. Journal of Adolescent Health, 41(3), 283-293. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.04.009 CR - Şahin, M., & Aral, N. (2023). Ergenlerin akran zorbalığı algıları ile öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(3), 1106-1122. doi: 10.33206/mjss.1159316 CR - Türnüklü, A. (2007). Liselerde öğrenci çatışmaları, nedenleri, çözüm stratejileri ve taktikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 49(49), 129-166. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10348/126744 CR - Wang, C., Berry, B., & Swearer, S. M. (2013). The critical role of school climate in effective bullying prevention. Theory Into Practice, 52(4), 296-302. https://doi.org/10.1080/00405841.2013.829735 CR - Yelboğa, N., & Koçak, O. (2019). Ergenlerde akran zorbalığını yordayan bazı faktörlerin zorba ve mağdur bireyler açısından değerlendirilmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 13(19), 2286-2320. https://doi.org/10.26466/opus.543567 CR - Yubero, S., de las Heras, M., Navarro, R., & Larrañaga, E. (2023). Relations among chronic bullying victimization, subjective well-being and resilience in university students: a preliminary study. Current Psychology, 42(2), 855-866. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01489-x UR - https://doi.org/10.21764/maeuefd.1502023 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4009258 ER -