TY  - JOUR
T1  - Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının akademik başarı, bilgilerin kalıcılığı ve öz yeterlik üzerine etkisi
TT  - The effect of laboratory practices based on argumentation-based science learning method on academic achievement, knowledge retention and self-efficacy
AU  - Şimşek, Faruk
PY  - 2025
DA  - May
Y2  - 2025
DO  - 10.33400/kuje.1530062
JF  - Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi
JO  - KUJE
PB  - Kocaeli University
WT  - DergiPark
SN  - 2636-8846
SP  - 50
EP  - 72
VL  - 8
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu araştırmanın amacı Argümantasyon Tabanlı Bilim Öğrenme (ATBÖ) yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, bilgilerin kalıcılığı ve fene yönelik öz yeterlikleri üzerine etkisini araştırmaktır. Araştırma, 2022-2023 eğitim öğretim yılının birinci döneminde, Osmaniye ili merkez ilçesine bağlı bir devlet ortaokulunda, 60 öğrenci ile Fen Bilimleri dersinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen ile yürütülmüştür. Çalışma süreci, iki grupta da eş zamanlı olarak 7 hafta (28 ders saati) boyunca araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Kontrol grubunda bulunan öğrenciler ile mevcut fen öğretim programı “Madde ve Değişim” ünitesi kazanımları doğrultusunda yedi etkinlik yapılmıştır. Deney grubunda bulunan öğrencilere ise mevcut program kazanımları doğrultusunda ATBÖ yöntemine (Toulmin Modeli) dayalı laboratuvar uygulaması yapılmıştır. Deney ve kontrol gruplarında dersler, fen bilimleri laboratuvarında yürütülmüştür. Akademik Başarı Testi ve Fene Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği uygulama öncesi ve sonrası gruplara uygulanmış, son uygulamadan bir ay sonra ise bilgilerin kalıcılığını ölçmek amacıyla akademik başarı testi tekrar uygulanmıştır. Verilerin analizinde t-testi ve tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, deney grubuna uygulanan ATBÖ yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının, öğrencilerin akademik başarı, bilgilerin kalıcılığı ve fene yönelik öz yeterlikleri üzerinde anlamlı bir fark oluşturduğunu ve bu farkın deney grubu lehine olduğunu göstermiştir. Bilgilerin kalıcılığı açısından, hem deney hem de kontrol grubunda kendi içlerinde anlamlı bir fark olduğu, bu farkın son test ve bilgilerin kalıcılığı lehine olduğu tespit edilmiştir.
KW  - argümantasyon
KW  - akademik başarı
KW  - bilgilerin kalıcılığı
KW  - öz yeterlik
KW  - ortaokul 5. sınıf öğrencileri
N2  - The aim of this study is to investigate the effect of laboratory practices based on Argument-based Science Inquiry (ABSI) method on the 5th grade secondary school students’ academic achievement, retention of knowledge and self-efficacy towards science.. The research was carried out during the first semester of the 2022-2023 academic year at a public secondary school in the central district of Osmaniye province with 60 students in the science course. The study was conducted with a quasi-experimental design with a control group using pre-test and post-test.. The study process was carried out by the researcher for seven weeks simultaneously in both groups. Seven activities were carried out with the students in the control group in line with the acquisitions of the ‘Matter and Change’ unit of the current science curriculum. The students in the experimental group were subjected to a laboratory application based on the ABSI method in line with the outcomes of the current program. The lessons in the experimental and control groups were carried out in the science laboratory. Academic achievement test and self-efficacy scale for science were applied to the groups before and after the application, and, the academic achievement test was applied again to measure the retention of the information one month after the last application. In the analysis of the data, T-test and One-way ANOVA were used. The findings of the study showed that the laboratory applications based on the ABSI method applied to the experimental group improved students' academic achievement, retention of knowledge and self-efficacy towards science.
CR  - Aksu, S. (2019). Drama ve argümantasyon yöntemlerinin ısı ve sıcaklık konusunun öğretiminde üniversite öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi ve öğrencilerin yöntemlere yönelik tutumları. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
CR  - Aktamış, H., & Atmaca, A. C. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon tabanlı öğrenme yaklaşımına yönelik görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 15(58). https://doi.org/10.17755/esosder.48760
CR  - Apaydın, Z., & Kandemir, M. A. (2018). İlkokulda sınıf öğretmenlerinin fen bilimleri dersinde argümantasyon yöntemi kullanımına ilişkin görüşleri. Journal of Computer and Education Research, 6(11), 106-122. https://doi.org/10.18009/jcer.387033
CR  - Aslan, S. (2015). Laboratuar uygulamalarını argümantasyon tabanlı bilim öğrenme rapor formatına göre raporlaştırmanın kavramsal anlamaya ve modsal betimleme kullanımına etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 73-96. https://doi.org/10.17556/jef.08506
CR  - Aydeniz, M., & Özdilek, Z. (2016). Assessing and enhancing pre-service science teachers' self-efficacy to teach science through argumentation: Challenges and possible solutions. International Journal of Science and Mathematics Education, 14(7), 1255-1273. https://doi.org/10.1007/s10763-015-9649-y
CR  - Aydoğdu, Z. (2017). Argümantasyon tabanlı öğretimin öğrencilerin fene yönelik akademik başarı, motivasyon, ilgi ve tutumlarına etkisinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
CR  - Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman, Times.
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem.
CR  - Ceylan, Ç. (2010). Fen laboratuvar etkinliklerinde argümantasyon tabanlı bilim öğrenme-ATBÖ yaklaşımının kullanımı. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
CR  - Çakan-Akkaş, B. N. (2017). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının temel alındığı öğrenme ortamının 5. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
CR  - Çetin, P. S., Kutluca, A. Y., & Ebru, K. (2013). Öğrencilerin argümantasyon kalitelerinin incelenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 56-66.
CR  - Çetinkaya, E., & Taşar, M. F. (2017). Fen bilimleri eğitimi alanında Türkiye merkezli argümantasyon araştırmalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe University Journal of Education, 33(2), 353-381. https://doi.org/10.16986/HUJE.2017030625
CR  - Çınar, D. (2013). Argümantasyon temelli fen öğretiminin 5. sınıf öğrencilerinin öğrenme ürünlerine etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
CR  - Dede, A. T. (2018). Matematik eğitimi alanındaki ortaklaşa argümantasyon çalışmalarının incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 9(3), 636-661. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.386722
CR  - Demircioğlu, T. (2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının laboratuvar eğitiminde argüman temelli sorgulamanın etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi, Adana.
CR  - Demirel, R. (2015). Katı basıncı konusunda argümantasyon etkinliğinin uygulanması. Journal of Inquiry Based Activities, 5(2), 70-90.
CR  - Deveci, A. (2009). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin maddenin yapısı konusunda sosyobilimsel argümantasyon, bilgi seviyeleri ve bilişsel düşünme becerilerini geliştirmek. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
CR  - Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientifc argumentation in classrooms. Science Education, 84(3), 287-312. http://dx.doi.org/10.1002/(SICI)1098-237X(200005)84:3%3C287::AID-SCE1%3E3.0.CO;2-A
CR  - Duran, M., Doruk, M., & Kaplan, A. (2017). Argümantasyon tabanlı olasılık öğretiminin ortaokul öğrencilerinin başarılarına ve kaygılarına etkililiğinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(1), 55-87. https://doi.org/10.17244/http-eku-comu-edu-tr.291328
CR  - Eymur, G., & Çetin, P. S. (2017). Argümantasyon tabanlı sorgulayıcı araştırma yönteminin öğretmen adaylarının fen öğretimi öz yeterlilik inancına etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 36-50. https://doi.org/10.17556/erziefd.315852
CR  - Gündüz, Ç. (2017). Kimyasal denge ve mikro dünyasının öğrenilmesine yönelik argümantasyona dayalı materyal geliştirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
CR  - İnaltekin, T., & Akçay, H. (2017). Argümantasyon temelli deney raporu yazımının fen bilgisi öğretmen adaylarının argüman yapılarını geliştirmelerine etkisinin incelenmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 1-19. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.359900
CR  - Kabataş-Memiş, E. (2011). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının ve öz değerlendirmenin ilköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi başarısına ve başarının kalıcılığa etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
CR  - Karaer, G., Karademir, E., & Tezel, Ö. (2019). Sınıf öğretmen adaylarının fen laboratuvarında argümantasyon tabanlı öğretime yönelik görüşlerinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 217-241. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548346
CR  - Karakuş, M., & Yalçın, O. (2016). Fen eğitiminde argümantasyon temelli öğrenmenin akademik başarıya ve bilimsel süreç becerilerine etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 1-20. https://doi.org/10.18037/ausbd.415534
CR  - Katsh‐Sınger, R., McNeıll, K. L., & Loper, S. (2016). Scientific argumentation for all? comparing teacher beliefs about argumentation in high, mid, and low socioeconomic status schools. Science Education, 100(3), 410-436. https://doi.org/10.1002/sce.21214
CR  - Kaya, O. N., & Kılıç, Z. (2010). Fen sınıflarında meydana gelen diyaloglar ve öğrenme üzerine etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 115-130.
CR  - Kelly, G. J., & Takao, A. (2002). Epistemic levels in argument: an analysis of university oceanography students’ use of evidence in writing. Science Education, 86(3), 314-342. https://doi.org/10.1002/sce.10024
CR  - Kiremit, Ö. H., & Gökler İ. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji öğretimi ile ilgili özyeterlik inançlarının karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 41-54.
CR  - Kuhn, D., & Udell, W. (2003). The development of argument skills. Child Development, 74, 1245-1260. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00605
CR  - MEB. (2005). Millî Eğitim Bakanlığı fen ve teknoloji dersi öğretim programı (4-8). Millî Eğitim Bakanlığı
CR  - MEB. (2013). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı
CR  - MEB. (2018). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı
CR  - MEB. (2024a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Millî Eğitim Bakanlığı
CR  - MEB. (2024b). Ortaöğretim fizik dersi öğretim programı (9,10,11 ve 12. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı
CR  - Mercan, E. (2015). Fonksiyonlar konusunun öğretiminde argümantasyon tabanlı öğrenme yaklaşımının etkisinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
CR  - Okumuş, S. (2012). Maddenin halleri ve ısı ünitesinin bilimsel tartışma (argümantasyon) modeli ile öğretiminin öğrenci başarısına ve anlama düzeylerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].  Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
CR  - Osborne, J., Erduran, S., & Simon, S. (2004). Enhancing the quality of argumentation in scholl science. Journal of Research in Science Teaching, 41(10), 994-1020. https://doi.org/10.1002/tea.20035
CR  - Ozcan, R., Aktamış, H., & Hiğde, E. (2018). Fen bilimleri derslerinde kullanılan argümantasyon düzeyinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(43), 93-106. https://doi.org/10.9779/PUJE857
CR  - Özkara, D. (2011). Basınç konusunun sekizinci sınıf öğrencilerine bilimsel argümantasyona dayalı etkinlikler ile öğretilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
CR  - Öztürk, M. (2013). Argümantasyonun kavramsal anlamaya, tartışmacı tutum ve özyeterlik inancına etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
CR  - Polat, H. (2014). Atomun yapısı konusunda argümantasyon yönteminin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin başarısı üzerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi, Malatya.
CR  - Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 185-210.
CR  - Sandoval, W. A. (2003). Conceptual and epistemic aspects of students’ scientiic explanations. Journal of the Learning Sciences, 12(1), 5-51.
CR  - Tatar, N., Yıldız, E., Akpınar, E., & Ergin, Ö. (2009). A study on developing a self-efficacy scale towards science and technology. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 263-280.
CR  - Topaloğlu, Ö., & Yeşildağ Hasançebi, F. (2021). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının ortaokul öğrencilerinin öz yeterliliklerine, öğrenmeye ve fen bilimlerine karşı tutumlarına etkisi. Başkent University Journal of Education, 8(2), 452-467.
CR  - Toulmin, S. E. (2003). The uses of argument. Cambridge, UK.: Cambridge University. https://doi.org/10.1017/CBO9780511840005
CR  - Trend, R. (2009). Commentary: fostering students' argumentation skills in geoscience education. Journal of Geoscience Education, 57(4), 224-232. http://doi.org/10.5408/1.3559670
CR  - Tümay, H., & Köseoğlu, F. (2011). Kimya öğretmen adaylarının argümantasyon odaklı öğretim konusunda anlayışlarının geliştirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 105-119.
CR  - Türk, G. E. (2017). Argümantasyon destekli probleme dayalı öğrenme uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının asit/bazlar ve gazlar konularındaki başarılarına etkisi. [Yayınlanmamış doktora tezi].  Gazi Üniversitesi, Ankara.
CR  - Uğur, B. (2020). Bilimsel senaryoların fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon yöntemi hakkındaki öz yeterlilik inançlarına etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
CR  - Uğurlu, K. S. (2018). Argümantasyon temelli kimya deney tasarımlarının fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası konusundaki anlayışlarına etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].  Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
CR  - Uluay, G., & Aydın, A. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerine kuvvet ve hareket ünitesinin öğretilmesinde argümantasyon odaklı öğrenme sürecinin akademik başarıya etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1779-1799. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.39790-471189
CR  - Ünver Helvaci, S. (2017). Okul öncesi eğitime devam eden çocuklardan argümantasyon uygulamalarının canlı-cansız kavram bilgisi ve argümantasyon düzeylerine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi, Adana.
CR  - Yeşiloğlu, S. N. (2007). Gazlar konusunun lise öğrencilerine bilimsel tartışma (argümantasyon) odaklı yöntem ile öğretilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
CR  - Yılmaz Özcan, N. (2019). Argümantasyon temelli sosyal bilgiler öğretiminin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve eleştirel düşünme becerisine etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu.
CR  - Zengin, F. K., Keçeci, G., & Kırılmazkaya, G. (2012). İlköğretim öğrencilerinin nükleer enerji sosyo-bilimsel konusunu online argümantasyon yöntemi ile öğrenmesi. Education Sciences, 7(2), 647-654.
CR  - Zohar, A., & Nemet, F. (2002). Fostering students’ knowledge and argumentation skills through dilemmas in human genetics. Journal of Research in Science Teaching, 39(1), 35-62.
UR  - https://doi.org/10.33400/kuje.1530062
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4130857
ER  -