TY - JOUR T1 - Hemodiyaliz Hastalarında Oral Mukozit ve Etkileyen Faktörler TT - Oral Mucositis in Haemodialysis Patients and Some Factors Affecting It AU - Yanmış, Safiye AU - Mollaoğlu, Mukadder PY - 2025 DA - August Y2 - 2024 DO - 10.15311/selcukdentj.1530396 JF - Selcuk Dental Journal JO - Selcuk Dent J PB - Selcuk University WT - DergiPark SN - 2148-7529 SP - 247 EP - 252 VL - 12 IS - 2 LA - tr AB - Amaç: Kronik böbrek yetmezliği (KBY) olan kişilerin sayısının artmasının bir sonucu olarak, hastalarda ağız sağlığının ve bakımının değerlendirilmesinin önemi artmıştır. Bu çalışma, hemodiyaliz (HD) hastalarında oral mukozit (OM) ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı kesitsel tipte olan bu çalışma, Erzincan ilinde bir üniversite hastanesi ve özel diyaliz merkezinde Ekim-Aralık 2020 tarihleri arasında 107 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, student t testi ve ki kare testi SPSS 23.0 programında kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların % 29.1’inde OM olduğu ve % 16.5’inde evre 2 OM olduğu belirlendi. Hastalardan gelir düzeyi yetersiz olanların, okur yazar olmayanların, inhaler ilaç kullananların, iştah durumu yetersiz olanların OM sıklığı daha fazla bulundu (p < 0.05). Hastalardan ağız hijyenine dikkat etmeyenlerin ve diş hekimine hiç gitmeyenlerin de OM sıklığı daha fazla bulundu (p < 0.01). Sonuç: Çalışmaya dahil edilen hastaların büyük çoğunluğunun ağız hijyenine dikkat etmediği, ağız hijyeni konusunda eğitim almadığı ve hastalarda OM geliştiği tespit edilmiştir. Ayrıca gelir düzeyi, eğitim durumu, inhaler ilaç kullanma, iştah durumu, ağız hijyenine dikkat etme, diş hekimi ziyareti yapmanın OM sıklığını önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre hemşire HD hastalarında ağız sağlığının korunması ve ağız bakımının sağlanması için bireyselleştirilmiş hemşirelik süreci doğrultusunda ağız bakımını gerçekleştirmeli ve konu ile ilgili uygun danışmanlık vermelidir. KW - Hemodiyaliz KW - Hemşirelik KW - Oral Değerlendirme KW - Oral Mukozit N2 - Background: As a result of the increasing number of people with chronic renal failure, the importance of assessing oral health and care in patients has increased. This study was conducted to determine oral mucositis (OM) in haemodialysis (HD) patients and the factors affecting it.Materials and Methods: This descriptive cross-sectional study was conducted in a university hospital and a private dialysis centre in Erzincan province between October and December 2020 with 107 patients. Descriptive statistics, student t test, and chi-squared test were used in SPSS 23.0 for data analysis. Results: It was found that 29.1 % of the patients had OM and 16.5 % had stage 2 OM. The frequency of OM was found to be higher in patients with inadequate income level, illiterate patients, inhaler drug users and patients with inadequate appetite (p < 0.05). The frequency of OM was found to be higher in patients who did not pay attention to oral hygiene and never visited the dentist (p CR - 1. Gupta M, Gupta M, Abhishek. Oral conditions in renal disorders and treatment considerations - A review for pediatric dentist. Saudi Dent J. 2015;27(3):113-119. doi:10.1016/j.sdentj.2014.11.014 CR - 2. Ruospo M, Palmer SC, Craig JC, et al. Prevalence and severity of oral disease in adults with chronic kidney disease: a systematic review of observational studies. Nephrol Dial Transplant Off Publ Eur Dial Transpl Assoc - Eur Ren Assoc. 2014;29(2):364-375. doi:10.1093/ndt/gft401 CR - 3. Schmalz G, Patschan S, Patschan D, Ziebolz D. Oral health-related quality of life in adult patients with end-stage kidney diseases undergoing renal replacement therapy – a systematic review. BMC Nephrol. 2020;21(1):154. doi:10.1186/s12882-020-01824-7 CR - 4. Pakpour AH, Kumar S, Fridlund B, Zimmer S. A case-control study on oral health-related quality of life in kidney disease patients undergoing haemodialysis. Clin Oral Investig. 2015;19(6):1235-1243. doi:10.1007/s00784-014-1355-6 CR - 5. Gautam N, Gautam N, Rao T, Koganti R, Agarwal R, Alamanda M. Effect of end-stage renal disease on oral health in patients undergoing renal dialysis: A cross-sectional study. J Int Soc Prev Community Dent. 2014;4(3):164. doi:10.4103/2231-0762.142006 CR - 6. Haag DG, Peres KG, Balasubramanian M, Brennan DS. Oral Conditions and Health-Related Quality of Life: A Systematic Review. J Dent Res. 2017;96(8):864-874. doi:10.1177/0022034517709737 CR - 7. Patel MD, Shakir QJ, Shetty A. Interrelationship between chronic periodontitis and anemia: A 6-month follow-up study. J Indian Soc Periodontol. 2014;18(1):19-25. doi:10.4103/0972-124X.128194 CR - 8. Kızıltan B, Şendir M. Diyaliz Hastalarında Ağız Bakımının Önemi ve Hemşirenin Rolü. Türk Nefroloji, Diyal ve Transplant Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Derg. 2018;1(13):9-16. CR - 9. Oyetola EO, Owotade FJ, Agbelusi GA, Fatusi OA, Sanusi AA. Oral findings in chronic kidney disease: implications for management in developing countries. BMC Oral Health. 2015;15(1):24. doi:10.1186/s12903-015-0004-z CR - 10. Dembowska E, Jaroń A, Rasławska-Socha J, et al. The Evaluation of the Periodontal Status of Hemodialysis Patients with End-Stage Renal Disease. J Clin Med. 2022;11(4):975. doi:10.3390/jcm11040975 CR - 11. Laheij A, Rooijers W, Bidar L, et al. Oral health in patients with end‐stage renal disease: A scoping review. Clin Exp Dent Res. 2022;8(1):54-67. doi:10.1002/cre2.479 CR - 12. Dembowska E, Jaroń A, Gabrysz-Trybek E, Bladowska J, Trybek G. Oral Mucosa Status in Patients with End-Stage Chronic Kidney Disease Undergoing Hemodialysis. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(1):835. doi:10.3390/ijerph20010835 CR - 13. Miranda OA, Pico Justiz YL, Rodríguez YD, Lapuente DDS N De, González Consuegra C del C. Risk in Renal Disorders: A Review. Acta Sci Dent Scienecs. Published online October 1, 2023:33-42. doi:10.31080/ASDS.2023.07.1713 CR - 14. Kızıltan B, Şendir M. The Effect of Oral Health Care and Training in Patients Undergoing Dialysis on the Prevention of Intraoral Complications. Turkish J Nephrol. 2023;32(4):288-295. doi:10.5152/turkjnephrol.2023.22324 CR - 15. Gawande M, Gondivkar SM, Dande R, Gadbail AR, Sarode S, Gadbail MPM. Oral Manifestations in Diabetic and Nondiabetic Chronic Renal Failure Patients receiving Hemodialysis. J Contemp Dent Pract. 2018;19(4):398-403. doi:10.5005/jp-journals-10024-2273 CR - 16. Lira e Silva JA, Bernardino Í de M, da Silva JRC, Lima TLM de A, Soares R de SC, D’Ávila S. Quality of life related to oral health of patients undergoing hemodialysis and associated factors. Spec Care Dent. 2017;37(5):236-245. doi:10.1111/scd.12237 CR - 17. WHO. World Health Organization (WHO) Handbook for Reporting Results of Cancer Treatment. WHO Offset Publication; 1979. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/37200/WHO_OFFSET_48.pdf?sequence=1&isAllowed=y CR - 18. Akar H, Akar GC, Carrero JJ, Stenvinkel P, Lindholm B. Systemic Consequences of Poor Oral Health in Chronic Kidney Disease Patients. Clin J Am Soc Nephrol. 2011;6(1):218-226. doi:10.2215/CJN.05470610 CR - 19. Altamimi A, AlBakr S, Alanazi T, Alshahrani F, Chalisserry E, Anil S. Prevalence of Periodontitis in Patients Undergoing Hemodialysis: a Case Control Study. Mater Socio Medica. 2018;30(1):58. doi:10.5455/msm.2018.30.58-61 CR - 20. Thorman R, Neovius M, Hylander B. Clinical findings in oral health during progression of chronic kidney disease to end-stage renal disease in a Swedish population. Scand J Urol Nephrol. 2009;43(2):154-159. doi:10.1080/00365590802464817 CR - 21. Hernández C. Oral disorders in patients with chronic renal failure. Narrative review. J Oral Res. 2016;5(1):27-34. CR - 22. Kaushik A, Reddy S, Umesh L, Devi BKY, Santana N, Rakesh N. Oral and salivary changes among renal patients undergoing hemodialysis: A cross-sectional study. Indian J Nephrol. 2013;23(2):125. doi:10.4103/0971-4065.109421 CR - 23. Dye BA, Thornton-Evans G. Trends in Oral Health by Poverty Status as Measured by Healthy People 2010 Objectives. Public Health Rep. 2010;125(6):817-830. doi:10.1177/003335491012500609 CR - 24. Foley M, Akers H. Does poverty cause dental caries? Aust Dent J. 2019;64(1):96-102. doi:10.1111/adj.12666 CR - 25. Fallahi A, Hajimam AF, Rahmani A, Allahqoli L, Schmalz G, Nemat B. Dental cleaning behavior and related factors among hemodialysis patients in the West of Iran: A cross‐sectional study. Clin Exp Dent Res. 2023;9(4):614-622. doi:10.1002/cre2.745 CR - 26. Bayraktar G, Kurtulus I, Kazancioglu R, et al. Effect of Educational Level on Oral Health in Peritoneal and Hemodialysis Patients. Int J Dent. 2009;2009:1-5. doi:10.1155/2009/159767 CR - 27. Ay FA. Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler. Nobel Tıp Kitabevi; 2015. CR - 28. Ekinci AP, Baykal C. Sistemik Hastalıklar ve Sendromlarda Oral Mukoza. Türkderm. 2012;46(2):96-104. doi:10.4274/turkderm.46.s2.18 CR - 29. Çakmak S, Nural N. Incidence of and risk factors for development of oral mucositis in outpatients undergoing cancer chemotherapy. Int J Nurs Pract. 2019;25(1):e12710. doi:10.1111/ijn.12710 CR - 30. Toker H, Ozdemir H. Gingival recession: epidemiology and risk indicators in a university dental hospital in Turkey. Int J Dent Hyg. 2009;7(2):115-120. doi:10.1111/j.1601-5037.2008.00348.x CR - 31. Teratani G, Awano S, Soh I, et al. Oral health in patients on haemodialysis for diabetic nephropathy and chronic glomerulonephritis. Clin Oral Investig. 2013;17(2):483-489. doi:10.1007/s00784-012-0741-1 CR - 32. Hajian-Tilaki A, Oliae F, Jenabian N, Hajian-Tilaki K, Motallebnejad M. Oral Health-related Quality of Life and Periodontal and Dental Health Status in Iranian Hemodialysis Patients. J Contemp Dent Pract. 2014;15(4):482-490. doi:10.5005/jp-journals-10024-1566 CR - 33. Jain S. Underlying Kidney Disease and Duration of Hemodialysis: An Assessment of Its Effect on Oral Health. J Clin Diagnostic Res. 2014;8(5):ZC65-ZC69. doi:10.7860/JCDR/2014/7853.4402. UR - https://doi.org/10.15311/selcukdentj.1530396 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4132385 ER -