TY  - JOUR
T1  - İlkokul Öğrencilerinin Annelerine Verilen Sağlıklı Anne Tutumlarını Geliştirme Psikoeğitim Programına İlişkin Anne Görüşlerinin İncelenmesi
TT  - An Examination of Mothers' Views on the Psychoeducation Program to Develop Healthy Maternal Attitudes for Primary School Students
AU  - Sarıcı Bulut, Safiye
AU  - Buyrukcu, Fevzi
AU  - Aydeş, Ayşe Pınar
AU  - Kilerci, Gamze
AU  - Dönmez, Şener
AU  - Açıksöz, Gülvade
AU  - Şahin, Zöhre
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.21733/ibad.1540698
JF  - IBAD Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - IBAD
PB  - Hayrullah KAHYA
WT  - DergiPark
SN  - 2687-2811
SP  - 255
EP  - 269
IS  - 17
LA  - tr
AB  - Bu çalışmada 2022-2023 eğitim öğretim yılında dördüncü sınıf öğrencilerinin olumlu eğitsel tutum ve davranış geliştirmelerine yönelik ebeveynlerine uygulanan psikoeğitim programının etkisi incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma yönteminden olgu bilim deseninde gerçekleştirilmiştir. Annelere açık uçlu sorular görüşme yolu ile sorulmuş ve görüşleri alınmıştır. Seçkisiz olmayan amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş katılımcılar, çocukları aynı sınıfta bulunan 16 anneden oluşmaktadır. Katılımcılara 8 haftadan oluşan bir psikoeğitim programı uygulanmış ve kazanımlarına yönelik görüşleri içerik analizi ile çözümlenmiştir. Katılımcıların görüşleri üç farklı ana temada toplanmıştır. Bunlar çocukların gelişimlerine yönelik olumlu davranış geliştirme (gelişimi destekleyici davranma, çocuğuna saygı duyma/görüşlerini önemseme, olumlu bakış açısı kazanma ve anlayışlı olma), ebeveyn rolüne ilişkin farkındalık ve bilgi artışı (olumsuz davranışları fark etme, gelişim dönem özellikleri hakkında bilgi edinme, çocuğa sınır koyma, kişisel farkındalık), çocuklarla iletişim kurmayı öğrenme (çocuğunu anlamak, dinlemek, empati yapmak, kendini ifade etme becerisi kazanmak, çocuklarla iletişimin artması) temaları şeklinde belirtilebilir. Çalışmanın bulguları ilgili literatür doğrultusunda tartışılmış ve bulgular doğrultusunda öneriler sunulmuştur.
KW  - Rehberlik hizmetleri
KW  - Okul psikolojik danışmanı
KW  - İlkokul
KW  - Kapsayıcı eğitim
KW  - Müdahale programı
KW  - Nihat Başakar İlkokulu
N2  - This study investigated the views of mothers on a psychoeducation program designed to develop healthy maternal attitudes, which was given to the mothers of primary school students in the 2022-2023 academic year. The program aimed to help mothers foster positive educational attitudes and behaviors toward their children. The study employed a case study design and qualitative research method. Open-ended questions were asked through interviews, and mothers' opinions were collected. The participants were selected using a non-random purposeful sampling method and consisted of 16 mothers, each having a child in the same class. A psychoeducation program, lasting 8 weeks, was applied to the participants, and their feedback was analyzed using content analysis. The findings were grouped under three main themes: (1) developing positive behaviors toward children's development (such as supporting development, respecting and valuing the child's opinions, fostering a positive perspective, and being understanding), (2) increasing awareness and knowledge about the parental role (recognizing negative behaviors, learning about developmental stages, setting limits, and promoting self-awareness), and (3) improving communication with children (understanding, listening, empathizing, expressing oneself, and enhancing communication skills). The study’s results were discussed in the context of relevant literature, and recommendations were offered based on these findings.
CR  - Akbaba Altun, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin akademik başarısızlıklarına ilişkin veli, öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 567-586. https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8598/107037
CR  - Altuntaş, Ç. & Çekiç, A. (2020). Aile eğitim programının annelerin ebeveynlik davranışlarına ve çocuklarında gözlenen davranış problemlerine etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(31), 3867-3898. https://doi.org/10.26466/opus.704706
CR  - Aslanargun, E. (2007). Okul aile iş birliği ve öğrenci başarısı üzerine bir tarama çalışma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 119-135. https://dergipark.org.tr/en/pub/manassosyal/issue/49947/640068
CR  - Ateşoğlu, N. (2018). İlkokul çocuklarına yönelik ihmal ve istismarı önleme: Bir ana baba eğitim programının değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
CR  - Atıcı, M. (2006). İlköğretim öğrencilerinin davranış problemleriyle baş etme konusunda öğretmen-psikolojik danışman işbirliğine ilişkin görüşlerin karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 55-68.
CR  - Atıcı, M. & Çekici, F. (2009). Ortaöğretimdeki öğretmen ve öğrencilerin istenmeyen davranışlarla baş etme konusundaki görüşlerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60(60), 495-522. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10337/126666
CR  - Aydın, B. (2004). Çocuk ve ergen psikolojisi. 4. Basım. Nobel.
CR  - Bacanlı, H. (2004). Eğitim psikolojisi. 15. Baskı. Pegem.
CR  - Baltaş, A. (1996). Üstün başarı. 12. Basım. Remzi Kitabevi.
CR  - Brown, D. & Trusty, J. (2005). School counselors, comprehensive school counseling programs, and academic achievement: Are school counselors promising more than they can deliver? Professional School Counseling, 9(1), 1-8. https://doi.org/10.1177/2156759X0500900105
CR  - Brown, J., Russel, S., Hattouni, E. & Kincaid, A. (2020). Psychoeducation. Oxford Research Encyclopedia of Education.
CR  - Brown, N.W. (2004). Psychoeducational groups process and practice. Brunner Routledge.
CR  - Buluş, M. & Öztürk Samur, A. (2017). Beş-altı yaş çocuklarının sosyal duygusal uyumunu yordamada ebeveyn benlik saygısı, temel ihtiyaçları ve öz yeterliğin rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 105-119.
CR  - Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2019). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem.
CR  - Can, E.  & Nikolayidis, U.  (2021).  Okul Rehberlik Hizmetleri: Bir Durum Çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 647-665. https://doi.org/10.18069/firatsbed.810831
CR  - Cavanagh, S. E. & Huston, A. C. (2006). Family instability and children’s early problem behavior. Social Forces, 85(1), 551-581. https://doi.org/10.1353/sof.2006.0120
CR  - Çekiç, A., Buğa, A., Kul, A. & Şap, G. (2019). Akılcı duygusal davranışçı terapiye dayalı psiko-eğitim programının ilkokul öğrencilerinin saldırganlık düzeylerine etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 103-113. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-538307
CR  - Çiftçi, O. (1991). Çocuğun sosyalleşmesinde ailenin rolü. Aile ve Toplum, 1(1), 1-4.
CR  - Çöp, E., Gül, Ş., Çakır, O. & Eker, C. (2023). Okul rehberlik hizmetlerine yönelik öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim dergisi, 3(5), 774-793.
CR  - Dahir, C. A. (2011). Supporting a nation of lerners: The role of school counseling in educational reform. Journal of Counseling & Development, 344-353. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2004.tb00320.x
CR  - Dahir, C. A., Burnham, J. J. & Stone, C. (2018). Listen to the voices: School counselors and comprehensive school counseling. Professional School Counseling, 15, 182-192.  https://doi.org/10.1177/2156759X0901200304
CR  - Dahl, G. B. & Lochner, L. (2005). The impact of family income on child achievement. National Bureau of Economic Research, 11279.
CR  - Dishion, T. J., Shaw, D., Connel, A., Gardner, F., Weaver, C. & Wilson, M. (2008). The family check-up with high-risk indigent families: Preventing problem behavior by increasing parents’ positive behavior support in early childhood. Child Development, 79(5), 1395-1414. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2008.01195.x
CR  - Ekici, B. & Demir, M. K. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin dört işlem problemlerini çözerken yaptıkları matematiksel hatalar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(1), 61-80. https://doi.org/10.17244/eku.338880
CR  - Erikson, E. H. (2018). İnsanın 8 evresi (Çev. G. Akkaya). Okuyan Us Yayın.
CR  - Gander, M. J. & Gardiner, H. W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi. 7. Baskı. İmge Kitabevi.
CR  - Güçray, S. S., Çekici, F. & Çolakkadıoğlu, O. (2009). Psiko-eğitim gruplarının yapılandırılması ve genel ilkeleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(10), 134-153. https://doi.org/10.17860/efd.54912
CR  - Hatunoğlu, A.  & Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49106/626683
CR  - Işıkgöz, M. (2017). Okul Yöneticilerinin rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Kayseri İli Örneği). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(2/1), 1-10. https://dergipark.org.tr/en/pub/buyasambid/issue/33194/337053
CR  - Kalaycı, N. (2005). İlköğretim okulu öğrencileri okullarda hangi durumları problem olarak algılamaktadır? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 42(42), 167-193.
CR  - Kanak, M., Ersoy, M. & Yerliyurt, N. S. (2018). Okul öncesinde rehberlik hizmetlerinin gerekliliğinin rehber öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, (76), 187-208. https://dergipark.org.tr/en/pub/sosekev/issue/71466/1149877
CR  - Kaplan, E. & Şentürk, Ş. (2022). Uzaktan eğitim sürecindeki okul rehberlik ve psikolojik danışma programlarının öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(13), 436-460. https://doi.org/10.57135/jier.1169210
CR  - Karakoç Demirkaya, S. & Abalı, O. (2012). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının okul öncesi dönem davranış sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13, 67-74.
CR  - Karataş, İ. & Polat, M. (2013). Okul yöneticilerinin rehberlik hizmetlerine bakış açıları üzerine okul rehber öğretmenlerinin görüşleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 105-123.
CR  - Kılıççı, Y. (2006). Okulda ruh sağlığı. 5. Baskı. Anı.
CR  - Korkut, F. (2007). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Anı.
CR  - Kuzgun, Y. (1988). Rehberlik ve psikolojik danışma. ÖSYM Eğitim Yayınları.
CR  - Kuzgun, Y. (2008). Rehberlik ve psikolojik danışma. 9. Baskı. Nobel.
CR  - Martinez, J. I., Lau, A. S., Chorpita, B. F., & Weisz, J. R. (2015). Psychoeducation as a mediator of treatment approach on parent engagement in child psychotherapy for disruptive behavior. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 46(4), 573–587. https://doi.org/10.1080/15374416.2015.1038826
CR  - Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Sage.
Miller, P. H. (2008). Gelişim psikolojisi kuramları. İmge Kitabevi.
CR  - Montoya, A., Colom, F. & Ferrin, M. (2020). Is psychoeducation for parents and teachers of children and adolescents with ADHD efficacious? A systematic literatüre review. European Psychiatry, 26(3), 166-175.
CR  - Nussey, C., Pistrang, N., & Murphy, T. (2013). How does psychoeducation help? A review of the effects of providing information about Tourette syndrome and attention-deficit/hyperactivity disorder. Child: Care, Health and Development, 39(5), 617-627.
CR  - Orçan Kaçan, M., Ata, S., Kimzan, İ. & Karayol, S. (2019). Bazı değişkenlere göre annelerin çocuklarının öz bakım becerilerini destekleme uygulamaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 428-446.
CR  - Özbey, S. (2010). Okul öncesi çocuklarda uyum ve davranış problemleriyle başa çıkmada ailenin rolü. Aile ve Toplum, 6(22), 9-18.
CR  - Sadık, F. & Aslan, S. (2015). İlkokul sınıf öğretmenlerinin disiplin problemleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 115-138.  http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7585
CR  - Sarıcı Bulut, S. (2024). PDR lisans öğrencilerinin üniversite öncesi eğitim kademelerindeki (ilkokul, ortaokul ve lise) PDR hizmetlerini değerlendirmeleri: Kritik olaylar tekniği. The Journal of Academic Social Science Studies, 17(101), 1-14. http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.78219
CR  - Seifer, R. L. (1998). Training in the use of guidance and counseling strategies in the classroom and it’s impact on elementary school teachers. Dissertation Abstracts International, 58(8), p.3026-A.
CR  - Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim. 20. Baskı. Pegem.
CR  - Sharan, B. M. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulamalar için bir rehber (Çev. S. Turan). Nobel.
CR  - Şimşek, H. & Tanaydın, D. (2002). İlköğretimde veli katılımı: Öğretmen-veli-psikolojik danışman üçgeni. İlköğretim Online, 1(1), 12-16.
CR  - Tan, H. (1986). Psikolojik yardım ilişkileri: Danışma ve psikoloji. Milli Eğitim Basımevi.
CR  - Topcu, E. & Nazlı, S. (2018). Veli oryantasyon programının okul öncesi öğrencilerinin okula uyumuna etkisi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 1-20.
CR  - Tuzgöl Dost, M. (2020). Okul psikolojik danışmanlarına göre ilkokullardaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin durumu ve sorunları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1673-1690. https://doi.org/10.17755/esosder.715029
CR  - Uslu, R., Erden, G. & Kapci, E. G. (2006). Psycho education on expressed emotion by parents of children with learning disorders. Psychological Reports, 98(2), 291-306. https://doi.org/10.2466/pr0.98.2.
CR  - Ustam, F., Çamlıca, A., Devecioğlu Gözügüzel, Ö. & Özakdenizli, Ö. (2022). İlkokullarda rehber öğretmen eksikliğine ilişkin sınıf öğretmeni görüşleri. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 11(1), 58-66.
CR  - Uykan, E. & Akkaynak, M. (2019). Ebeveyn tutumları ile çocukların öz düzenlemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6(3), 1620-1644.
CR  - Webster-Stratton, C. (2010). Long-term follow-up of families with young conduct problem children: From preschool to grade school. Journal of Clinical Child Psychology, 19(2), 144-149. https://doi.org/10.1207/s15374424jccp1902_6
CR  - Yavuzer, H. (2019). Ana-baba ve çocuk. Remzi Kitabevi.
CR  - Yeşilyaprak, B. (2013). Eğitimde rehberlik hizmetleri. 21. Basım. Nobel.
CR  - Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
UR  - https://doi.org/10.21733/ibad.1540698
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4178456
ER  -