TY - JOUR T1 - Kimya Öğretmeni Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması: Türkiye ve Hollanda Örneği TT - Comparison of Chemistry Teacher Training Programs: The Cases of Türkiye and the Netherlands AU - Yılmaz, Ayhan AU - Turan Bal, Rukiye AU - Dinçol Özgür, Sinem PY - 2025 DA - April Y2 - 2025 DO - 10.33711/yyuefd.1541686 JF - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi PB - Van Yuzuncu Yıl University WT - DergiPark SN - 1305-2020 SP - 264 EP - 297 VL - 22 IS - 1 LA - tr AB - Bu karşılaştırmalı eğitim araştırmasında, Türkiye’de Hacettepe Üniversitesi ve Hollanda’da Hogeschool Utrecht Kimya Öğretmeni yetiştirme programlarının öğretmen yetiştirme sistemi, zorunlu alan eğitimi dersleri, zorunlu öğretmenlik meslek bilgisi dersleri, öğretmenlik uygulamaları ve seçmeli dersler açısından benzerlik ve farklılıklarının belirlenerek karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla nitel araştırma desenlerinden bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi yapılmış ve her iki üniversitenin resmî genel ağ sitesinden kimya öğretmenliği lisans programlarına ulaşılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye ve Hollanda kimya öğretmeni yetiştirme programlarında; lisans eğitimi ve pedagojik formasyon eğitimi açısından öğretmen olunması için izlenmesi gereken süreç ve mezun olunması için alınması gereken Avrupa Kredi Transfer Sisteminde (AKTS) benzerlikler olduğu, ancak zorunlu alan /alan eğitimi, zorunlu meslek bilgisi dersleri ve seçmeli dersler ile öğretmenlik uygulamaları açısından önemli farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Zorunlu alan eğitimi derslerinin Türkiye'de 49 saati teorik, 12 saati uygulamalı iken, Hollanda'da 42 saati teorik, 36 saati uygulamalıdır. Türkiye'de öğretmenlik meslek bilgisi dersleri (Öğretmenlik Uygulaması 1 ve 2 dışında) tamamen teorik (toplam 28 saat) iken, Hollanda'da dersler teori, grup çalışması ve saha çalışması (her biri 12 saat) arasında dengelenmiştir. Ayrıca, Türkiye'de öğretmenlik uygulamaları dördüncü yılın son iki yarıyılında yoğunlaşırken (24 AKTS), Hollanda'da bu uygulamalar dört yıllık programa entegre edilmiş ve daha kapsamlıdır (84 AKTS). Seçmeli derslere Türkiye’de 60 AKTS ayrılırken, Hollanda’da 30 AKTS ayrılmakta ve daha çok alanda uzmanlaşmaya ve derinliğe odaklanılmaktadır. Ulaşılan sonuçlar doğrultusunda; tüm öğretmen yetiştirme programlarını kapsayan öneriler uygulamalı eğitimin arttırılması, profil oluşturma ve uzmanlaşma, disiplinler arası eğitim, araştırma ve proje odaklı eğitim, mesleki gelişim ve danışmanlık başlıkları altında sunulmuştur. KW - Hollanda KW - Türkiye KW - kimya öğretmeni yetiştirme programları KW - karşılaştırmalı eğitim N2 - This comparative educational research was conducted to compare the chemistry teacher training programs of Hacettepe University in Türkiye and Hogeschool Utrecht in the Netherlands by identifying their similarities and differences in terms of teacher training systems, compulsory field education courses, compulsory professional teaching knowledge courses, teaching practices, and elective courses. A holistic multiple-case study design was used for this purpose as a qualitative research method. Data were collected through document analysis by accessing the chemistry teacher training programs via the official websites of both universities. The obtained data were analyzed using the descriptive analysis method. The results revealed that there are similarities between the chemistry teacher training programs in Türkiye and the Netherlands in terms of the process of becoming a teacher and the European Credit Transfer System (ECTS) credits required for graduation, but significant differences were found in the compulsory field education courses, compulsory professional teaching knowledge courses, elective courses, and teaching practices. While in Türkiye 49 hours of compulsory field training are theoretical and 12 hours practical, in the Netherlands 42 hours are theoretical and 36 hours practical. In Türkiye, the professional teaching knowledge courses (except Teaching Practice 1 and 2) are purely theoretical (28 hours in total), whereas in the Netherlands the courses are balanced among theory, group work, and fieldwork (12 hours each). In addition, in Türkiye, teaching practice is concentrated in the last two semesters of the fourth year (24 ECTS credits), whereas in the Netherlands it is integrated into the four-year program and is more extensive (84 ECTS credits). For elective courses, Türkiye allocates 60 ECTS credits, while the Netherlands allocates 30, focusing more on specialization and depth. In line with these findings, recommendations for all teacher education programs are presented within the categories of increasing field experiences, profiling and specialization, interdisciplinary education, research and project-oriented education, professional development, and counseling. CR - Arslan, E. (2023). Türkiye ve İspanya’nın öğretmen yetiştirme sistemi. Erciyes Akademi, 37(3), 1364-1389. https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1337879 CR - Çınar, K. & Doğan, C. (2019). Türkiye, Almanya ve Finlandiya öğretmen yetiştirme sistemlerinin incelenmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2(2), 204-218. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/903912 CR - De Propedeuse (2024). Meer dan een eerste jaar. https://www.hu.nl/onderzoek/publicaties/de-propedeuse-meer-dan-een-eerste-jaar CR - Delibaş, H. (2007). Türkiye, İngiltere, Almanya ve Finlandiya biyoloji öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. CR - Demircioğlu, G., & Kardeş, E. (2020). Türkiye ve Türkmenistan kimya dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 39(3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 137-154. https://doi.org/10.7822/omuefd.673493 CR - Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/87571 CR - EPDAD (2024). Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği. https://epdad.org.tr/ Erbilgin, E., & Boz, B. (2013). Matematik öğretmeni yetiştirme programlarımızın Finlandiya, Japonya ve Singapur programları ile karşılaştırması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(Özel Sayı), 156-170. https://www.researchgate.net/profile/Burcak-Boz-yaman/publication/259311831_A_Comparison_of_Mathematics_Teacher_Training_Programs_in_Turkey_Finland_Japan_and_Singapore/links/02e7e52af795729d92000000/A-Comparison-of-Mathematics-Teacher-Training-Programs-in-Turkey-Finland-Japan-and-Singapore.pdf CR - Ergun, M. (2009). Fransa ve Türkiye’deki fizik ve kimya öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması. Trends and Issues of Educational Research, 472-485. Çanakkale: Eğitim Araştırmaları Birliği. CR - Ergun, M. (2013). İsviçre ve Türkiye kimya öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması. Journal of Turkish Science Education, 10(1), 118-138. https://www.tused.org/index.php/tused/article/view/281/230 CR - Ergun, M., & Avcı, S. (2013). Hollanda ve Türkiye’deki fen bilgisi öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 127-146. https://doi.org/10.7822/egt107 CR - Fairbrother, G. P. (2005). Comparison to what end? Maximizing the potential of comparative education research. Comparative Education, 41(11), 5-24. https://doi.org/10.1080/03050060500073215 CR - Göçen Kabaran, G., & Görgen, İ. (2016). Güney Kore, Hong Kong, Singapur ve Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 5(478-495). https://doi.org/10.14686/buefad.v5i2.5000171265 CR - Hacettepe Üniversitesi (2018a). Bilgi paketi. https://bilsis.hacettepe.edu.tr/oibs/bologna/index.aspx?lang=tr&curOp=showPac&curUnit=440&curSunit=772# CR - Hacettepe Üniversitesi (2018b). Kimya öğretmenliği programı. https://akts.hacettepe.edu.tr/ders_detay.php?ders_ref=DRSTNM_0000000000000000000002414&ders_kod=BEB650&zs_link=1&prg_kod=742&submenuheader=2 CR - Hacettepe Üniversitesi Ön Lisans, Lisans Eğitim-Öğretim Yönetmeliği (2018). https://oidb.hacettepe.edu.tr/tr/hacettepe_universitesi_on_lisans_lisans_egitimogre-3 CR - Hacettepe Üniversitesi. (2023). Kurum iç değerlendirme raporu. https://kalite.hacettepe.edu.tr/fs_/files/Kidr-HacettepeUniversitesi-2023.pdf CR - Hacettepe Üniversitesi. (2022). Bologna Süreci. https://universitem.hacettepe.edu.tr/bologna-sureci/ CR - Hacettepe Üniversitesi (2022). Uluslararası akreditasyon. https://universitem.hacettepe.edu.tr/uluslararasi-akreditasyon/ CR - HU University of Applied Sciences Utrecht (2022). Studiegids lerarenopleiding scheikunde. https://studiegids.hu.nl/01322830-7de1-45bc-ae7e-1a046ee55e86 CR - HU University of Applied Sciences Utrecht. (2024a). HU Minors. https://husite.nl/minors/minors/page/4/ CR - HU University of Applied Sciences Utrecht (2024b). Learning together. https://www.internationalhu.com/learning-together CR - HU University of Applied Sciences Utrecht (2024c). Leraar scheikunde tweedegraads. https://www.hu.nl/voltijd-opleidingen/leraar-scheikunde-tweedegraads CR - Kalkan, A. (2021). Türkiye ve bazı gelişmiş ülkelerin öğretmen yetiştirme sistemleri ve programlarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-16. https://doi.org/DOI: 10.47770//ukmead.878302 CR - KPSS Kılavuzu (2024). Kamu personel seçme sınavı KPSS-2024/3. https://www.osym.gov.tr/TR,29119/milli-egitim-bakanligi-kpss-20243-tercih-kilavuzu.html CR - Küçükoğlu, A., & Kızıltaş, E. (2012). Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Rusya ve Türkiye okul öncesi öğretmen yetiştirme programlarının karşılaştırılması. İlköğretim Online, 11(3), 660-670. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/90558 CR - Lay, M., Deguire, K. J., & Appelbaum, S. H. (2005). The relationship of ethical climate to deviant workplace behaviour. Corporate Governance: The international journal of business in society, 5(4), 43-55. https://doi.org/10.1108/14720700510616587 CR - MEB Tebliğler Dergisi (2021). Uygulama öğrencilerinin Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarında yapacakları öğretmenlik uygulamasına ilişkin yönerge. https://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/2066.pdf CR - Nakiboğlu, C. (1999). Purdue Üniversitesi (ABD) ve Balıkesir Üniversitesi kimya öğretmen yetiştirme programlarının karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 426-438. http://acikerisim.deu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/728/11-47.pdf?sequence=1&isAllowed=y CR - OECD (2023). PISA 2022 results. Volume 1, 491. https://doi.org/doi:https://doi.org/10.1787/53f23881-en CR - Okuşlug, M., Gökcan Demir, A., Akkoyun, A., Demir, A., Akçakaya, Y., Balkan, M., & Güneş, C. (2023). Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’de öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırılması. International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 10(94), 998-1011. https://doi.org/10.26450/jshsr.3616 ÖSYM (2024). KPSS kılavuzu. https://www.osym.gov.tr/TR,29351/2024-kpss-lisansalanoabt-kilavuz-ve-basvuru-bilgileri.html CR - Özmen, H., & Karamustafaoğlu, O. (2023). Eğitimde araştırma yöntemleri (3. bs). Pegem Akademi Yayıncılık. Rijksoverheid (2024). Hoe word ik leraar in het voortgezet onderwijs? https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/werken-in-het-onderwijs/vraag-en-antwoord/leraar-voortgezet-onderwijs CR - Sak, R. Sak, İ., Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306 CR - Stichting Beroepskwaliteit Leraren. (2024). Kennisplatform voor het onderwijs. Wij Leren. https://wij-leren.nl/SBL-competenties.php CR - THE (2024). Times Higher Education. https://www.timeshighereducation.com/ CR - TIMSS & PIRLS (2019). International results in mathematics and science. https://timss2019.org/reports/wp-content/themes/timssandpirls/download-center/TIMSS-2019-Highlights.pdf CR - UniRank (2024). Top universities in the netherlands. https://www.4icu.org/reviews/9860.htm CR - URAP (2023-2024). University Ranking by Academic Performance. https://newtr.urapcenter.org/ CR - Ültanır, G. (2000). Karşılaştırmalı eğitim bilimi. Ankara: Eylül Kitabevi. CR - Van Driel, J.H., De Jong, O., & Verloop, N. (2002). The development of preservice chemistry teachers’ pedagogical content knowledge. Science Education, 86, 572-590. https://doi.org/10.1002/sce.10010 CR - Wong, J. L. N., & Tsui, A. B. M. (2007). How do teachers view the effects of school‐based in‐service learning activities? A case study in China. Journal of Education for Teaching, 33(4), 457-470. https://doi.org/10.1080/02607470701603290 CR - Yazçayır, N., & Yıldırım, N. (2021). Öğretmen yetiştirme lisans programları ve öğretmenlik meslek bilgisi alt boyutunun karşılaştırmalı analizi “Türkiye ve Singapur“. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 182-218. https://doi.org/10.37217/tebd.733698 CR - Yıldırım, C., & Türkoğlu, A. (2018). Karşılaştırmalı eğitim yansımaları: “on yıl sonra”. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 31-45. https://doi.org/10.30803/adusobed.323374 CR - Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8th ed.). Seçkin Yayınevi. CR - Yin, R. K. (2017). Case study research and applications. Design and methods. Sage. CR - YÖK (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982–2007). https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/ogretmen-yetistirme-ve-egitim-fakulteleri. pdf CR - YÖK (2018a). Kimya öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Kimya_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf CR - YÖK. (2018b). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari CR - YÖK. (2018c). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programlarının güncelleme gerekçeleri, getirdiği yenilikler ve uygulama esasları. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/AA_Sunus_%20Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf CR - YÖK (2020). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/egitim-fak%C3%BCltelerine-yetki-devri.aspx CR - YÖK (2021). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programına ilişkin çerçeve usul ve esaslar. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/IdariBirimler/egitim_ogretim_daire_bsk/pedagojik-formasyon-usul-ve-esaslar.aspx CR - YÖK (2023). Pedagojik formasyona yönelik bilgilendirme. https://www.yok.gov.tr/HaberBelgeleri/BasinAciklamasi/2023/pedagojik-formasyona-yonelik-bilgilendirme.pdf CR - YÖK (2024). Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) Logosu ilk kez Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzunda yer alacak. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2024/turkiye-yeterlilik-cercevesi-logosu.aspx CR - YÖKAK Kurumsal Akreditasyon Raporu (2022). Hacettepe Üniversitesi kurumsal akreditasyon raporu. https://kalite.hacettepe.edu.tr/fs_/files/KAR-HACETTEPE-2023.pdf UR - https://doi.org/10.33711/yyuefd.1541686 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4182450 ER -