TY  - JOUR
T1  - Annales Ekolü Çerçevesinde Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki Tarih Konularının İncelenmesi
AU  - Yılmaz Alpaslan, Seda
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.58650/educatione.1555610
JF  - EDUCATIONE
PB  - Akdeniz University
WT  - DergiPark
SN  - 2979-9678
SP  - 133
EP  - 163
VL  - 3
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu araştırmada 5., 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki tarih konularının 20. yüzyıl tarih yazımına yön veren Annales Ekolü çerçevesinde incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda 5., 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarında yer alan tarih konularının Annales Ekolü çerçevesinde coğrafya, ekonomi, sosyoloji, antropoloji, arkeoloji, psikoloji, felsefe, hukuk ve edebiyat gibi sosyal bilimler ile ilişkili olarak ele alınıp alınmadığı incelenmiş, söz konusu sosyal bilimlerle ilgili bulunan ilişkilendirmeler tespit edilmiştir. 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında tarih konuları ele alınırken, coğrafya, siyaset, arkeoloji, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, hukuk ve edebiyattan yararlanıldığı; 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında yer alan tarih konuları ele alınırken, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, din, felsefe,  siyaset ve edebiyattan yararlanıldığı; 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında yer alan tarih konuları ele alınırken de siyaset, coğrafya, ekonomi, sosyoloji, hukuk, antropoloji ve edebiyattan yararlanıldığı görülmüştür. Araştırmanın sonucunda 5., 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki tarih konularının ağırlıklı olarak coğrafya, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, edebiyat, siyaset bilimi ile ilişkilendirilerek aktarıldığı bunun yanı sıra din ve felsefe bilimleri ile kısmen ilişkilendirme yapıldığı, psikoloji ile de herhangi bir ilişkilendirme yapılmadığı tespit edilmiştir.
KW  - sosyal bilgiler
KW  - ders kitapları
KW  - anneles ekolü
CR  - Akçay, M. M. & Palaz, T. (2024). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının yenilikçi düşünme becerisi Bağlamında Değerlendirilmesi. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 895-918. 
https://dergipark.org.tr/tr/pub/korkutataturkiyat/issue/84299/1458545
CR  - Akhan, N. E. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sanat Algıları ve Sanat Konularının  Öğretimine Yönelik Görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, ss. 146-162. 
https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21642/232640
CR  - Aktaş, V., Tokmak, A. ve Kara, İ. (2021). Sosyal bilgiler ders kitaplarının küresel sorunlar açısından incelenmesi: Fransa ve Türkiye örneği. Öğretmen Eğitiminde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 2(3), ss. 266-289. https://doi.org/10.29329/jirte.2021.408.6
CR  - Altun, E. Ş. & Tarhan, M. (2018). Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan bilim tarihi konularına yönelik bir değerlendirme. International Journal of Field Education, 4(2), ss. 111-127.  
https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijofe/issue/40155/485218
CR  - Arslan, S. & Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, ss. 97-113. 
https://dergipark.org.tr/tr/pub/zgefd/issue/47955/606752
CR  - Atak, Z. & Turan, S. (2018).  Sosyal bilgiler ders kitaplarında antropoloji ve sosyoloji disiplinlerine ait kavramların incelenmesi. ResearcGate, https://www.researchgate.net/profile/Saim-Turan/publication/325036264
CR  - Azer, H. (2019). 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Eğitim Yayıncılık ve Matbaacılık.
CR  - Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. TÜBAR, XIII, 
ss. 258-265. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16954/177012
CR  - Baş, K. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sanat kavramının ve sanat içerikli konuların incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), ss. 668-691.https://mjer.inased.org/makale/1334
CR  - Batmaz, O. & Yurtbakan, E. (2023). İlkokul Türkçe, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarının kültürel miras unsurları açısından incelenmesi. TEBD, 21(1), 1-21.https://doi.org/10.37217/tebd.1115153
CR  - Bicford, J. H. (2013). Initiating historical thinking in elementary schools. Faculty Research and Creative 
Activity, 8 (3), ss. 59-77.
CR  - https://www.researchgate.net/publication/301627577_Initiating_Historical_Thinking_in_Elementary_Schools 
Braudel, F. (2020). Tarih üzerine yazılar. (M. A. Kılıçbay, Çev. ). 3. Basım, Doğu Batı Yayınları.
CR  - Copeaux, E. (2000). Tarih ders kitaplarında (1931 – 1993) Türk tarih tezinden Türk İslam sentezine, (A. Berktay, Çev.), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s:3.
CR  - Çatak, M. (2015). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitim programlarının incelenmesi. EKEV, Akademi Dergisi, 19(62), ss.69-94.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2569019
CR  - Çoban, O. & Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri boyutları açısından karşılaştırılması. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505.
CR  - https://www.academia.edu/58064685 
Demir, Y. & Atasoy, E. (2018). 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının (2017) değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), ss.753-780. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/41838/505647
CR  - Doğanay, A. (2003). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11), ss. 35-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4367/59729
CR  - Dolmaz, M. & Metin, Ö. (2021). The place of history subjects in the social studies textbooks. Turkish History Education Journal, 10(1), ss. 88-114. https://doi.org/10.17497/tuhed.898668
CR  - Duman, H. (2011). Sosyal bilgiler eğitiminde harita kullanımı ve harita kullanımı konusunda öğretmen görüşleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
CR  - EBSAM, (2024). Ders kitaplarının değerler yönünden incelenmesi. Araştırma Dizisi: 34. https://www.ebs.org.tr/storage/publication/663a01e5d79ca1715077605
CR  - Erbudak, K. C. (2024). Türk eğitim tarihi için bir not: ilk ve orta okul sosyal bilgiler ders kitaplarında tarihin sunumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 55, ss. 87-109. https://www.academia.edu/122812569
CR  - Erol, K. (2012). Tarih- Edebiyat ilişkisi ve tarihî romanların tarih öğretimine katkısı. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(2), ss. 59-70. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423875341.pdf
CR  - Gülersoy, A. E. (2013). İdeal ders kitabı arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. IJTASE, 2(1), ss.7-26. https://www.academia.edu/7883523
CR  - Gültekin, M. (2009). Sanat tarihi öğretiminde çağdaş yaklaşımlara ilişkin yazın taraması. Eğitim Fakiltesi Dergisi, 22(1), ss. 103-121. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/16689/173435
CR  - Iggers, G. G. (2000). Bilimsel nesnellikten postmodernizme yirminci yüzyılda tarih yazımı. (G. Çağalı Güven, Çev.). 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
CR  - İncekara, S. ve Kantürk, G. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının haritalarla ilgili temel görüşleri ve harita kullanımına yönelik yaklaşımlar. Marmara Coğrafya Dergisi, ss. 240-257.https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/468/3784
CR  - Kaçar, T. & Bulut, B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programı ve 4-7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının coğrafya kavramları bağlamında değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2), 652-679.https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksusbd/issue/57323/738637
CR  - Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), ss.138-145. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442731
CR  - Kalaycı, N. & Baysal, S. B. (2019). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2005-2017- 2018). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), ss.106-129.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1014663
CR  - Karagözoğlu, N. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerlendirilmesi. İksad Yayınevi.
CR  - Keleş, T. & Beldağ, A. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarının duyarlılık değeri bağlamında incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi 6(4), ss. 387-418. https://ijiasos.penpublishing.net/files/7
CR  - Kılıçoğlu, G. (2015). Sosyal bilgiler tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi ve önemi. M. Safran (Edt.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.3-16), Pegem Akademi.
CR  - Koçoğlu, E. & Aydın, M. (2017). Alan uzmanlarına göre 2017 sosyal bilgiler programının 2005 programı çerçevesinde analizi. International Journal of Social Science Research, 6(1), ss.60-72. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijssresearch/issue/33399/371664
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) öğretim programı.
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) öğretim programı. https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/sosyal-bilgiler-dersi
CR  - Ol, C. G. & Yılmaz, F. G. & Demirezer, H. & Polat, M. & Akpınar, M. & Evin, Ö. & Çelebi, T. S. & Yabansu, Y. (2024).  5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Korza Yayıncılık.
CR  - Oğuz Haçat, S. & Demir, F. B. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler açısından incelenmesi. Journal of History School, 49, ss. 4443-4466.http://dx.doi.org/10.29228/Joh.46733
CR  - Öner, G. & Kızılay N. & Yasa, A. (2015). Sosyal bilgilerde arkeoloji öğretimi üzerine sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (USBES Özel Sayısı I), 192-215. https://www.researchgate.net/publication/290427876
CR  - Özmen, C. (2015). Dünyada ve ülkemizde sosyal bilgiler. C. Dönmez ve K. Yazıcı (Edt.), Sosyal bilgiler öğretimi (ss.3-19), Ankara: Pegem Akademi.
CR  - Sağdıç, M. (2019). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminde disiplinlerarası öğretim yaklaşımının tarihsel gelişimi. Journal of History Culture and Art Research, 8(2), ss. 390-403. http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v8i2.2121
CR  - Sönmez, Ö. F. & Kılıçoğlu, G. (2016). Değerlendirme boyutu ile sosyal bilgiler programları (1924-2005). TÜBAD, 1(1), ss.36-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubad/issue/52289/684191
CR  - Sözen, E. & Ada, S. (2018). 2005 ve 2018 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının (sbdöp) karşılaştırılması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(1), ss.53-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ajeli/issue/38074/435781
CR  - Şahin, E. (2018). 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Anadol Yayıncılık.
CR  - Şahin, E. (2020). 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Anadol Yayıncılık.
CR  - Tay, B. (2017). 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırılması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), ss.461-487. https://www.ijoess.com/Makaleler/1444509075
CR  - Topkaya, Y. & Coşkun, K. (2016). Küresel vatandaşlık bilinci üzerine sosyal bilgiler programında yer alan değerlerin etki boyutu. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), ss.238- 252).https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/227161
CR  - Tosh, J. (2005). Tarihin peşinde. (Ö. Arıkan Çev.). 2. Basım, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
CR  - Turan, S. (2019). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programının disiplinlerarası yapısının incelenmesi. Sosyal Bilgilerde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), ss.166-190.https://dergipark.org.tr/tr/pub/jirss/issue/50816/629426
CR  - TÜBİTAK. (t.y.). ansiklopedi.tubitak.gov.tr sözlük. Erişim Aralık 19, 2024. 
https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi
CR  - Ulusoy K. & K. Gülüm. (2009). Sosyal bilgiler dersinde tarih ve coğrafya konuları işlenirken öğretmenlerin materyal kullanma durumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), ss. 85-99. 
https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefad/issue/59518/855943
CR  - Yalçın, A. & Akhan, N. E. (2019). Cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler programlarının sosyal bilgiler öğretim yaklaşımlarına göre incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(3), ss.842-873. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akukeg/issue/46293/414578
CR  - Yalçın, A. & Güleç, S. (2022). Sosyal bilgiler ders kitapları “kültür ve miras” öğrenme alanında yer alan değerlerin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35(3), ss. 741-762 https://doi.org/10.19171/uefad.1181147
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H., (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı, Seçkin Yayınevi.
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H., (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11. Baskı, Seçkin Yayınevi.
CR  - Yıldız, M. C. & Koçoğlu, E. (2015). Sosyal bilgiler dersinde, sosyoloji eğitimine ilişkin yer alan konulara yönelik öğretmen algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14(52), ss. 012-022. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6166/82949
UR  - https://doi.org/10.58650/educatione.1555610
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4238892
ER  -