@article{article_1564463, title={SÖYLEMİN ANALİZİ}, journal={Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi}, volume={65}, pages={501–536}, year={2025}, DOI={10.33171/dtcfjournal.2025.65.1.21}, author={Duman, Mehmet Akif}, keywords={Discourse analysis, language, power, subjekt, ideology}, abstract={Söylem analizinde yöntem araştırmacının hangi konuyu, hangi bağlamda ele almak istediği ile alakalı olarak belirlenir. Dolayısıyla tüm söylem türlerine uygulanabilir bir analiz yönteminin varlığından söz edilemez. Söylemin amacı ve yöntemi arasındaki gerilim birçok farklı kuramın ortaya konması ile aşılmaya çalışılmıştır. Fakat daha en başta söylemin tanımı üstünde dahi bir mutabakat sağlanamaz. Birçok disiplinin ortak analiz yöntemi olan söylemin tanımlarında görülen farklılık uygulamaya da yansır. Analiz nesnesine ne şekilde bakılması gerektiği ile ilgili birkaç maddelik önerilerden otuzar maddelik listelere kadar birçok farklı yöntem önerilmesine rağmen temel dinamikler neredeyse sabittir. İki yüzden fazla kaynak incelenerek vardığımız sonuç tüm söylem türlerinde temel olan dört kavram setini ayıklamamızı sağlamıştır. Söylemin analizi dil ve iletişim, özne ve toplum, güç ve iktidar ve ideoloji gibi kavramlarla doğrudan ilişkilidir. Diğer birçok temel kavramın da bu başlıklar altında değerlendirilebileceği görülmüştür. Mesela “yapı, metin, anlam, üslup, bağlam” gibi kavramlar Dil ve İletişim başlığı altında değerlendirilebilir. Yahut “yasak, tabu, sınıf, politika, devlet” gibi kavramlar Güç ve İktidar başlığı altında ele alınabilir niteliktedir. Söylem analizinin giderek girift bir hal alan yapısı bilhassa başlangıç düzeyinde analizcinin başa çıkması gereken çok başlı bir kuram canavarına dönüşmektedir. Makalenin amacı taksonomik bir kolaylıkla temel düzeyde analiz için kılavuz oluşturmaktır. Dilin bir sistemi vardır, ancak söylemin bir sisteminin olması hem bildiri hem de etki aracı olması sebebiyle mümkün görünmemektedir. Bu nedenle aslında genel ve belirsiz bir ifade olan söylem analizi yerine belirli ve özel bir kavramsal çerçeve çizen söylemin analizi demek daha doğru olacaktır.}, number={1}, publisher={Ankara University}