@article{article_1571529, title={Rusya Türklerinin Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsündeki Basın-Yayın Faaliyetleri ve Radio Liberty}, journal={Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={12}, pages={92–121}, year={2025}, DOI={10.16985/mtad.1571529}, author={Dumlupınar, İnci Yelda}, keywords={Russian Turks, Soviet Union, Cold War, Propaganda, Institute for the Study of the USSR, Munich, Radio Liberty}, abstract={XX. yüzyılda Rusya Türklerinin Almanya’daki varlığının temel sebebini göç ve savaş oluşturmuştur. Rusya Türkleri ile Almanya arasındaki ilişki Bolşevik İhtilali öncesinde başlayıp sonrasında da devam eden, sosyal ve kültürel sebepleri olan göçle yoğunlaşmış, I. Dünya Savaşı yıllarında artan siyasi ve askerî etkileşim ise II. Dünya Savaşı’nda da devam etmiştir. Nazi Almanyası tarafından savaş sırasında esir alınan veya savaş öncesinde Almanya’da bulunan Rusya Türkleri, Alman Dışişleri Bakanlığı ve Propaganda Bakanlığının bünyesinde yer alarak Sovyet karşıtı propaganda faaliyetlerinde önemli bir oynamıştır. II. Dünya Savaşı’nın ardından ise Sovyetler Birliği’ne teslim edilmekten kurtulan ve hayatına Almanya’da mülteci olarak devam eden Rusya Türklerinin bir bölümü Soğuk Savaş yıllarında Amerika’nın Münih’te oluşturduğu propaganda temelli kuruluşlarda görev almıştır. Bu kuruluşlar arasında olan Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü ve Radio Liberty, Sovyetler Birliği’ne karşı yürütülen pasif savaşta oldukça mühim bir konuma sahip olmuş, Rusya Türkleri aracılığıyla doğrudan Kafkasya, İdil-Ural ve Türkistan’a yönelik basın-yayın faaliyetinde bulunmuştur. Ancak Soğuk Savaş yıllarında Münih’te Amerika’nın desteğiyle ortaya çıkan yayıncılık faaliyetleri Rusya Türkleri adına incelenen bir konu olmamıştır. Rusya Türklerinin Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsünün kuruluşundaki rolü, Türkistan, İdil-Ural ve Kafkasya’yı temel alan yayınlardaki ilmi yazıları, enstitünün idari ve akademik kadrosundaki varlığının önemi açıklanmamıştır. Sovyetler Birliği’ne doğrudan yayın yapan Radio Liberty’nin milli servislerinin oluşumu ve Rusya Türklerinin bu redaksiyonların oluşumuna katkısı, radyo yayınlarının amaç ve kapsamı da yeterince ele alınmamıştır. Bu sebeple mevcut araştırmada temel alınan konu, Rusya Türklerinin sözü geçen Soğuk Savaş dönemi propaganda merkezli kuruluşlardaki rolü olup çalışma, bu kuruluşlara Rusya Türklerinin katkısını enstitü ve radyodaki faaliyetleri üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır.}, number={1}, publisher={Marmara University}