@article{article_1571615, title={İngiliz ve Harici Kutsal Kitap Cemiyeti’nin Çarlık Rusyası ve Türkistan’daki Misyonerlik Çalışmaları}, journal={Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={12}, pages={207–232}, year={2025}, DOI={10.16985/mtad.1571615}, author={Külünk, Furkan}, keywords={British and Foreign Bible Society, Missionary, Turkestan, Tsarist Russia, Colportage.}, abstract={İngiliz ve Harici Kutsal Kitap Cemiyeti (İHKC), 1804 yılında Londra’da Hristiyanlığın yayılmasını ve Kutsal Kitap (Kitab-ı Mukaddes) çevirisi ile dağıtımını amaçlayan bir organizasyon olarak kuruldu. Cemiyet dünya genelindeki misyonerlik faaliyetlerini hızlandırmak için tercümanlar ve kolportörler (gezici kitapçılar) aracılığıyla Kutsal Kitap’ın farklı dillere çevrilmesini ve yayılmasını sağladı. Türkistan 19. yüzyılın sonlarına doğru cemiyetin faaliyet gösterdiği bölgelerden oldu. Çarlık Rusya’nın bu bölgedeki siyasi hâkimiyeti ve İHKC’nin Rus hükûmeti ile kurduğu yakın ilişkiler cemiyetin Türkistan’da geniş çaplı kolportörlük ağları kurmasını kolaylaştırdı. Bölgeye gelen misyonerler, yerel dillere çevrilmiş Kutsal Kitap’ları dağıtarak Hristiyanlık öğretisinin yayılmasına katkı sağladı. İHKC, Çarlık Rusya’nın politik çıkarları doğrultusunda misyonerlik faaliyetlerini genişletti. Cemiyetin bölgedeki faaliyetleri Çarlık Rusya’nın Türkistan’daki sosyal politikalarından bir tanesi olan dinî propaganda ve misyonerlik çalışmalarına katkı sağladı. Bu çalışmada, İHKC’nin Türkistan’daki faaliyetleri, Çarlık Rusya’nın bölgedeki siyasi gücü ve İHKC’nin kuruluş amacı bağlamında değerlendirilmiştir. Ayrıca kolportörlük yapan misyonerlerle din tebliği yapan misyonerler arasındaki eylem farklılıkları üzerinden İHKC’ye bağlı kolportörlerin Türkistan’daki vaziyetleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada İHKC’nin yıllık raporları, kolportörlere ait kişisel notlar ve konu ile ilgili yabancı arşiv belgelerinden faydalanılmıştır.}, number={1}, publisher={Marmara University}