TY  - JOUR
T1  - Türkçe Öğretimi ile İlgili Lisansüstü Tezlerdeki Söz Varlığına Dair Önerilerin İncelenmesi: 2015-2021 Arası
TT  - Examining the Vocabulary of Turkish Education Graduate Theses: Between 2015-2021
AU  - Önal, Aydın
AU  - Maden, Aslı
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.48066/kusob.1589502
JF  - Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - Social Sciences: Theory & Practice
PB  - Sedat MADEN
WT  - DergiPark
SN  - 2619-9408
SP  - 29
EP  - 45
VL  - 9
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Ana dili Türkçe öğretimi alanında 2015-2021 yılları arasında yazılan yüksek lisans ve doktora tezlerindeki söz varlığına ilişkin önerileri incelemek amacıyla içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak lisansüstü tezlerde yer alan önerilerin çoğunlukla kelime öğretimine yönelik olduğu belirlenmiştir. Bunu sırasıyla Türkçe ders kitabı, öğretmenler ve öğretmen adayları ile araştırmacılara yönelik önerilerin izlediği görülmüştür. Kelime öğretim süreci ile ilgili lisansüstü tezlerde; sözlüğün niteliği ve sözlüğün kullanımı, kelime dağarcığını geliştirici etkinlik/oyunlar, kelime listeleri oluşturma, basılı ve dijital materyallerden yararlanma önerilerinin daha ön planda olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmacıların Türkçe ders kitaplarına yönelik; etkinlikler, metin niteliği, kalıp ifadeler ve kelimelerin öğrenciye uygunluğu konusunda öneriler sundukları belirlenmiştir. Araştırmacıların yeni yapılacak çalışmalarda daha çok dijital materyal kullanımı, kelime öğretim yöntem ve teknikleri, kelime sıklığının belirlenmesi, kalıp sözler ve kelime dağarcığının belirlenmesi konusunda önerilerde bulundukları tespit edilmiştir. Öğretmen ve öğretmen adaylarına yönelik kelime öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanımına yönelik daha çok öneri sunulduğu sonucuna ulaşılmıştır.
KW  - Türkçe öğretimi
KW  - söz varlığı
KW  - öneri
KW  - lisansüstü tez
N2  - Content analysis research methods were used to examine the suggestions about vocabulary in master's and doctoral theses written in the field of teaching mother tongue Turkish between the years 2015-2021. As a result, it has been determined that the suggestions in the graduate theses are mostly related to vocabulary teaching. It was found that this was followed by the suggestions about the Turkish course book, teachers and teacher candidates, and researchers, respectively. It has been concluded that the quality of the dictionary and the use of the dictionary, vocabulary enhancing activities/games, creating word lists, and making use of printed and digital materials are more prominent in the suggestions in the postgraduate theses related to the vocabulary teaching process.  It was found that the researchers offered suggestions for the Turkish textbooks on the activities, the quality of the text, the formulaic expressions and the relevance of the words to the students. It has been determined that the researchers make more suggestions on the use of digital materials, vocabulary teaching methods and techniques, determining word frequency, formulaic words and vocabulary determination for new studies to be done. It has been concluded that there are more suggestions for the use of vocabulary teaching methods and techniques for teachers and teacher candidates.
CR  - Aksan, D. (2014). Anadilimizin söz denizinde (3. Basım). Bilgi Yayınevi.
CR  - Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Pegem A Yayıncılık.
CR  - Alevli, O. (2020).  Söz varlığını geliştirmeye yönelik oyun etkinliği: Tasarla, öğren, pekiştir. Araştırma    Temelli Etkinlik Dergisi, 10(2), 146-156.
CR  - Batdı, V. (2017). Smart board and academic achievement in terms of process of ıntegrating technology into ınstruction: A study on the mca. Croatian journal of education, 19(3), 763-801.
CR  - Batdı, V. (2019). Meta-tematik analiz. Anı Yayıncılık.
CR  - Batur, Z. & Erkek, G. (2017). Kelime öğretiminde bir “Tabu”. International Journal of Language Academy, 5(2), 1-11.
CR  - Bursalı, H ve Ünal F. T. (2015). Çizgi dizilerin 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin söz varlığına katkısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 60- 74.
CR  - Çelik, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin sözlük kullanma alışkanlıkları ve sözlük okuyabilme becerileri. Asya Studies, 5(18), 53-62. https://doi.org/10.31455/asya.974336
CR  - Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and psychological measurement, 20(1), 37-46.
CR  - Demir, C. (2016). Türkçe eğitim-öğretim programları ve kişisel söz varlığı. Milli Eğitim, 210, 141- 161.
CR  - Göçen, G. ve Okur, A. (2015). Ortaokula yönelik söz varlığı araştırmalarının incelenmesi: Tezler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 64-79. https://doi.org/10.16916/aded.66746
CR  - Göçer, A. (2016). Türkçe öğretmenleri ve öğretmen adaylarının ‘sözlük bilgisi ve sözcük öğretimine yönelik yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 210, 373-390.
CR  - Göçer, A. & Kılıç, B. S. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimi üzerine öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(31), 1-20. https://doi.org/-10.35675/befdergi.671707   
 
Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayınları.
CR  - Karadağ, Ö. & Maden, S. (2014). Yazma eğitimi: kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay (Ed.), Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 265-301). Pegem Akademi.
CR  - Karadüz, A. & Yıldırım, İ. (2011). Kelime hazinesinin geliştirilmesinde öğretmenlerin görüş ve uygulamaları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 961- 984.
CR  - Karagöl, E. & Tarakçı, R. (2019). Söz varlığı öğretimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Milli Eğitim Dergisi, 48(222), 149-171.
CR  - Krippendorff, K. (1980). Content analysis: An ıntroduction to its methodology. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
CR  - Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). An application of hierarchical kappa-type statistics in the assessment of majority agreement among multiple observers. Biometrics, 363-374. https://-doi.org/10.2307/2529786
CR  - Maden, S. & Maden, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının elektronik sözlük ve yazım kılavuzu kullanma alışkanlıkları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 377-396.
CR  - Maden, S. & Önal, A. (2021). Türkçe öğretimine yönelik hizmet içi eğitim faaliyetleri üzerine bir inceleme (2001-2017 arası). Millî Eğitim, 50(229), 295-318.
CR  - Maden, A. (2020). İlkokul Türkçe ders kitaplarının söz varlığını zenginleştirme açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1631-1650. https://doi.org/10.17755/-esosder.-711074
CR  - Maden, A. (2021). Söz varlığını zenginleştirme açısından Türkçe dersi öğretim programı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(2), 756-777.
CR  - Maxwell, J. (1992). Understanding and validity in qualitative research. Harvard educational review, 62(3), 279-301.
CR  - Melanlıoğlu, D. (2013). Ortaokul öğrencilerinin sözlük kullanma alışkanlıkları: Nitel bir araştırma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 266-284. https://doi.org/-10.7884/teke.142
CR  - Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: a guide to design and interpretation. San Francisco: Jossey-Bass.
CR  - Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
CR  - Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2,3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları. 12.11.2022 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/-Programlar.aspx adresinden erişilmiştir.
CR  - Noblit, G. W., & Hare, R. D. (1988). Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies. Sage Publications
CR  - Okur, A. & Dağtaş, A. (2014). Ortaokula yönelik kelime öğretimi çalışmaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(4), 66-84. https://doi.org/10.16916/aded.00066
CR  - Onan, B. (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Nobel Yayıncılık.
CR  - Önal, A.ve Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929-941. https://doi.org/10.32709/akusosbil.879623
CR  - Ömeroğlu, A. F. & Hakkoymaz, S. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin söz varlığı öğretiminde kullanılan yöntem ve teknikler açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 347-362. https://doi.org/10.16916/aded.1053964
CR  - Özbek, E. E. (2015). Türkiye'de "Söz Varlığı" çalışmaları ve bunlar üzerine genel bir değerlendirme. Akademik Kaynak (Akad), 3(5), 23-38.
CR  - Paterson, B. L., Thorne, S. E., & Canam, C. (2001). Meta-Study of Qualitative Health Research: A Practical Guide to Meta-Analysis and Meta-Synthesis. Sage Publications.
CR  - Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
CR  - Şentürk, C. & Yazar, İ. (2021). Türkçe öğretimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 10(4), 258-276.
CR  - Türk Dil Kurumu (2023). Türkçe sözlük (12. baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
CR  - Türkben, T. (2018). Söz varlığını belirlemeye ve geliştirmeye yönelik araştırmaların değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), 993-1032.
CR  - Tağa, T. (2022). Ortaokul öğrencilerinin sözlük kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 26(2), 521-532.
CR  - Yaman, H. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sözlük kullanma alışkanlıkları üzerine bir değerlendirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 735–751.
CR  - Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
UR  - https://doi.org/10.48066/kusob.1589502
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4385536
ER  -