TY  - JOUR
T1  - Eğitimde Yaratıcı Düşünmenin Rolü ve Önemi Açısından Gerekliliği Üzerine Bir Araştırma
TT  - An Investigation on the Necessity of the Creative Thinking in the Education in terms of the Role and Importance
AU  - Ülger, Kani
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.53629/sakaefd.1591257
JF  - Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
JO  - SUJEF
PB  - Sakarya University
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0310
SP  - 48
EP  - 66
VL  - 25
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Öğrencilerin yaratıcı düşünme potansiyellerini geliştirme açısından eğitim alanı önemlidir. Yaratıcı düşünmenin problem çözmede etkin olduğu göz önünde bulundurulduğunda, eğitimde yaratıcı düşünmenin rolü ve bu rolden kaynaklı önemi daha iyi anlaşılabilir. Bu araştırmanın amacı, yaratıcı düşünmenin eğitimdeki rolü açısından önemini ilgili alanyazına dayalı olarak ortaya koymaktır. Bu amaçla, araştırmanın problem cümlesi “Eğitimde yaratıcı düşünmenin rolü ve önemi nedir?” şeklinde oluşturulmuştur. Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama deseninde tasarlanmıştır. Araştırmaya konu olan “yaratıcı düşünme” ve “eğitimde yaratıcı düşünme” kavramları Google Akademik veri tabanında anahtar kelimeler olarak, 2000-2024 yıllarını kapsayacak biçimde Türkçe ve İngilizce dokümanlarda taranmış, ulaşılan belgeler içerik analiziyle incelenmiştir. Araştırmada yaratıcı düşünme tanımlarında öne çıkan başat özelliğin “problem çözme” becerisi olduğu ve yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesinde eğitim alanının önemli olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre eğitimde yaratıcı düşünmenin öğrenmeyi kolaylaştıran rolü ortaya konulmuş, yaratıcı düşünmenin öneminin bu rolden kaynaklı olarak, öğrencilerin problem çözme becerilerinin geliştirilebileceği yargısına varılmıştır. Sonuç olarak, okul öncesi dönemden başlayarak üniversite öğrenimine kadar eğitimin planlanmasında yaratıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklere yer verilmesi önerilmiş ve bu etkinlik çıktılarının yaratıcı düşünme açısından değerlendirilerek sürecin izlenmesinin gerekli olduğu vurgulanmıştır.
KW  - Yaratıcı Düşünme
KW  - Eğitimde Yaratıcı Düşünme
KW  - Problem çözme
KW  - 21. Yüzyıl Becerileri
N2  - The education field is important to development of the students’ creative thinking potential. When considered that the creative thinking affect the problem solving process positively, it can be understood the role and importance of the creative thinking in the education. The purpose of this study was to reveal the role and importance of the creative thinking in the education as based on the literature. With this aim, the research question was shaped as follows: “What is the role and importance of the creative thinking in the education?” This study was designed through qualitative method and descriptive design. The keywords of the “creative thinking” and “the creative thinking in the education” were reviewed in the literature between the years of 2000-2024 at the Google scholarship database by the Turkish and English documents. The obtained documents were analyzed by content analysis. According to the data, the predominant feature of the creative thinking was the problem solving skill. Additionally, it was revealed the role of the creative thinking in the education as facilitate the learning and this situation leads the development of the students’ problem solving skills from the pre-school to university level. Therefore, it was suggested to give place in education programs as learning activities for the development of the creative thinking skills of the students and to assess the outputs of these activities to follow the process.
CR  - Akmam, A., Afrizon , R., Koto, I., Setiawan, D., Hidayat, R. & Novitra, F. (2024). Integration of cognitive conflict in generative learning model to enhancing students’ creative thinking skills. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 20(9), 2-19. https://doi:10.29333/ejmste/15026
CR  - Akpur, U. (2020). Critical, reflective, creative thinking and their reflections on academic achievement. Thinking Skills and Creativity, 37, https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100683
CR  - Allegra, M., Chifari, A. & Ottaviano, S. (2001). ICT to train students towards creative thinking. Educational Technology & Society, 4(2). 48-53.
CR  - Argun, Y. (2011). Okul öncesi dönemde yaratıcılık ve eğitimi. (2. baskı) Anı Yayıncılık.
CR  - Arı, S. (2024). Yaratıcı düşünme süreçlerinde duygusal zekâ, öz farkındalık ve içsel motivasyonun yeri. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 9(2), 30-42. https://doi.org/10.22252/ijca.1359794
CR  - Arslan, A. (2013). Modellemeye dayalı fen öğretiminin ilköğretim öğrencilerinin anlama, hatırda tutma, yaratıcılık düzeyleri ile zihinsel modelleri üzerine etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. Akdeniz Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. http://acikerisim.akdeniz.edu.tr/handle/123456789/2112
CR  - Ayra, S. ve Şahin, F. (2024). Fen lisesi öğrencilerinin yaratıcı düşünme eğilimlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile ilişkisi. Uluslararası Düzce Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 49-59. https://doi.org/10.62195/ijdes.1488698
CR  - Ayyıldız Potur, A. ve Barkul, Ö. (2009) Gender and creative thinking in education: A theoretical and experimental overview. A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 6(2), 44 - 57.
CR  - Beghetto, R. A. & Plucker, J. A. (2016). The relationship among schooling, learning, and creativity. J.C. Kaufman & J. Baer (Ed.), in Creativity and reason in cognitive development (s.316-332). Cambridge University Press.
CR  - Baker, M. & Rudd, R. (2001). Relationships between critical and creative thinking. Journal of Southern Agricultural Education Research, 51(1). 173-188.
CR  - Basadur, M., Runco, M. A. & Vega, L. A. (2000). Understanding how creative thinking skills, attitudes and behaviors work together: a causal process model. Journal of Creative Behavior, 34(2), 77-100. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.2000.tb01203.x
CR  - Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
CR  - Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim, 3(2), 201-209.
CR  - Chan, Z.C.Y. (2013). A systematic review of creative thinking/creativity in nursing education. Nurse Education Today, 33,  1382–1387. http://dx.doi.org/10.1016/j.nedt.2012.09.005
CR  - Chen, X. M. (2021). Integration of creative thinking and critical thinking to improve geosciences education. The Geography Teacher, 18(1), 19–23. https://doi.org/10.1080/19338341.2021.1875256
CR  - Çimşir, S. (2019). Temel eğitimde yaratıcı düşünme becerisinin kazandırılmasının önemi. The Journal of Limitless Education and Research, 4(3), 283-299. https://doi.org/10.29250/sead.596929
CR  - Craft, A. (2002). Creative thinking in the early years of education. Early Years, 23(2), 143-154. https://10.1080/0957514032000
CR  - Davies, D. Jindal-Snape, D., Collier, C., Digby, R., Hay, P. & Howe, A. (2013). Creative learning environments in education-A systematic literature review. Thinking Skills and Creativity, 8, 80-91.https://doi.org/10.1016/j.tsc.2012.07.004
CR  - Davidovitch, N. & Milgram, R. M. (2006). Creative thinking as a predictor of teacher effectiveness in higher education. Creativity Research Journal, 18(3), 385–390. https://doi.org/10.1207/s15326934crj1803_12
CR  - Demirkol, S. ve Anılan, H. (2024). Türkiye’de sınıf eğitimi alanında yapılan yaratıcı düşünme becerisi çalışmalarının incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 9(1), 32-45. https://doi.org/10.52797/tujped.1485137
CR  - Deniz, H. ve Demir, S. (2024). Yaratıcı düşünme eğilimi ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 703-735. https://doi.org/10.17152/gefad.1347663
CR  - Dilekçi, A. ve Karatay, H. (2023). The effects of the 21st century skills curriculum on the development of students’ creative thinking skills. Thinking Skills and Creativity, 47.https://doi.org/10.1016/j.tsc.2022.101229
CR  - Durnacı, Ü. ve Ültay, N. (2020, 78).  Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimleri. Turkish Journal of  Primary Education (TUJPED), 5 (2), 75-97.
CR  - Eragamreddy, N. (2013). Teaching creative thinking skills. International Journal of English Language & Translation Studies, 1(2). 124-145.
CR  - Eshet, Y. & Margaliot, A. (2022). Does creative thinking contribute to the academic integrity of education students? Front. Psychol. 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.925195
CR  - Gedik, R. ve Demirezen, S. (2023). Ortaokul öğrencilerinin yenilikçi düşünme becerilerinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(3), 743-759. https://doi.org/10.30703/cije.1276359
CR  - Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2009, 41). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 8(1), 39-49.
CR  - Gregory, E., Hardiman, M., Yarmolinskaya, J., Rinne, L. & Limb, C. (2013). Building creative thinking in the classroom: From research to practice. International Journal of Educational Research, 62, 43-50.  http://dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2013.06.003
CR  - Hong, E. &Milgram, R. M. (2010). Creative thinking ability: domain generality and specificity. Creativity Research Journal, 22(3), 272-287. https://10.1080/10400419.2010.503535
CR  - Işık, A. D., Uysal, H., Akosmanoğlu, E. ve Bilir, A. (2015). İlkokul eğitiminin yaratıcı düşünme becerileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (4), 358-367.
CR  - İşgören, Y., Evcimik, S., Akdağ, İ. ve Bayaktemur, E. (2024). Sosyal bilimleri alanında yaratıcı düşünmeye dayalı uygulamaların akademik başarıya etkisi: Bir karma meta yöntemi çalışması. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(25), 81-95. https://doi.org/10.55605/ejedus.1382537
CR  - Kaufman, J. C. & Baer, J. (2002). Could Steven Spielberg manage the yankees?: Creative thinking in different domains. The Korean Journal of Thinking & Problem Solving, 12(2), 5-14.
CR  - Katılmış, A. (2024). Sosyal bilgiler dersinde örnek olay yöntemi temelli öğretimin yaratıcı düşünme gelişimine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (60), 281-315. https://doi.org/10.9779/pauefd.1242720
CR  - Kim, K. H. (2006). Can we trust creativity tests? A review of the Torrance Tests of Creative Thinking (TTCT). Creativity Research Journal, 18(1), 3-14.https:// 10.1207/s15326934crj1801_2
CR  - Koç, O. ve Demirkan, Ö. (2020). Yaratıcı düşünmenin eğitim ortamlarında desteklenmesi sürecinde teknoloji entegrasyonunu inceleme. Eğitimde Teknoloji Uygulamaları Dergisi, 1(1), 58-75. https://doi.org/10.29329/jtae.2020.283.5
CR  - Kozikoğlu, İ. ve Küçük, B. A. (2020). The investigation of the relationship between teachers’ creative thinking tendencies and individual innovativeness characteristics. Journal of Education and Future, (17), 25-37. https://doi.org/10.30786/jef.437852
CR  - Kulmuminov, U. & Mukhtarova, L. (2023). Possibilities of creative thinking and its manifestation in the educational process. EJEDL, 4 (2). 81-84.
CR  - Koray, Ö., Köksal, M. S., Özdemir, M. ve Presley, A. İ.  (2007). Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 6(3), 377-389
CR  - Lin, C.-S. & Wu, R.Y.-W. (2016). Effects of web-based creative thinking teaching on students’ creativity and learning outcome. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 12(6), 1675-1684.https://doi.org/10.12973/eurasia.2016.1558
CR  - Melibayeva R.N., Khashimova M.K., Narmetova Yu.K., Komilova M.O. & Bekmirov T.R. (2020). Psychological mechanisms of development students' creative thinking. International Journal of Scientific & Technology Research, 9(3), 6059-6064.
CR  - Melka, H. (2024). Fostering and measuring creativity in secondary school science education: Literature review. Research-Square, 1-33. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-4541570/v1
CR  - Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 273-294.
CR  - Oral, G. (2006). Creativity of Turkish prospective teachers. Creativity Research Journal, 18(1), 65–73.
CR  - Öncü, T.  (2003). Torrance Yaratıcı Düşünme Testleri-Şekil testi aracılığıyla 12-14 yaşları arasındaki çocukların yaratıcılık düzeylerinin yaş ve cinsiyete göre karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 43(1), 221-237.
CR  - Öztürk, Ş. (2004). Eğitimde yaratıcı düşünme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 77-84.
CR  - Özerbaş, M. A. (2011). Yaratıcı düşünme öğrenme ortamının akademik başarı ve bilgilerin kalıcılığa etkisi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3). 675-705.
CR  - Özgenel, M. ve Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46, 113-132, https://doi.org/10.15285/maruaebd.335087
CR  - Pangestu, W. T. (2021). The effort of developing students’ creative thinking ability in elementary school: Needsanalysis. Journal of Education Research and Evaluation, 5(3), 466–472. https://doi.org/10.23887/jere.v5i3.32566
CR  - Paris, C., Edwards, N., Sheffield, E., Mutinsky, M., Olexa, T., Reilly, S. & Baer, J. (2016). How early school experiences impact creativity. J.C. Kaufman ve J. Baer (Ed.), in the Creativity and reason in cognitive development (s.333-350).). Cambridge University Press.
CR  - Rahman, M.H. (2017).Using discovery learning to encourage creative thinking. International Journal of Social Sciences & Educational Studies. 4(2), 98-103. https://doi.org/10.23918/ijsses.v4i2sip98
CR  - Romadani, M.N.H & Basri, H. (2024). Profile of junior high school students' creative thinking abilities in solving open-ended problems on number patterns material. Jurnal Riset Pendidikandan Inovasi Pembelajaran Matematika (JRPIPM), 8(1), 1-18. https://doi.org/10.26740/jrpipm.v8n1.p1-18
CR  - Saeki, N., Fan, X. & Dusen, L. V. (2000). A Comparative study of creative thinking of American and Japanese college students. Journal of Creative Behavior, 35(1), 24-36.
CR  - Soykurt, M. (2022, 03 Mart). Yaratıcılık, yaratıcı düşünme, eğitim ve modern çağ https://www.martidergisi.com/yaraticilik-yaratici-dusunme-egitim-ve-modern-cag/
CR  - Švecová, V., Rumanová, L. & Pavlovičová, G. (2014).Support of pupil’s creative thinking in mathematical education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116(21), 1715-1719. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.461
CR  - Stenberg, R. J. (2003). Creative thinking in the classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3). https://doi.org/10.1080/0031383032000079281
CR  - Smogorzewska, J., Szumski, G., Grygiel, P., Bosacki, S. & Karwowski, M. (2024). Creativity, theory of mind and loneliness – The links between cognitive and social abilities of school-age children. Learning and Individual Differences, 115, 1-9. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2024.102541
CR  - Şener, N., Türk, C. ve Taş, E. (2015). Improving science attitude and creative thinking through science education project: A design, implementation and assessment. Journal of Education and Training Studies, 3(4). 57-67.
CR  - Tezci, E. ve Gürol, A. (2003). Oluşturmacı öğretim tasarımı ve yaratıcılık. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 2(1), 1303-6521
CR  - Wang, A., & Burdina, G. (2023). Developing students’ creative thinking using innovative education technologies. Interactive Learning Environments, 1–11, 3490-3500. https://doi.org/10.1080/10494820.2023.2184390
CR  - Vargel, İ., Karaoğlu, H. B., Özdemir, M. A. ve Aslan, Ö. (2024).Eğitimde yaratıcı düşünce geliştirme yöntemleri. International QMX Journal, 3(2), 1008-1017.
CR  - Yayuk, E., Purwanto, As’ari, A. R., & Subanji. (2020). Primary school students’ creative thinking skills in mathematics problem solving. European Journal of Educational Research, 9(3), 1281-1295. https://doi.org/10.12973/eu-jer.9.3.1281
CR  - Yaman, S. ve Yalçın, N. (2005). Fen bilgisi öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının yaratıcı düşünme becerisine etkisi. İlköğretim-Online, 4(1), 42-52.
CR  - Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. Opus, 15(25), 3874-3915. https://doi.org/10.26466/opus.662721
CR  - Yumurtacı, M., ve Özbey, S. (2024). Okul öncesi dönem çocukların yaratıcı düşünme becerileri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Education & Well-Being, 2(2), 161-183. https://doi.org/ 10.62416/ijwb-51
CR  - Yuniasih, N., Sopandi, W., Suhandi, A. Syaodih, E. &Pratiwi, W. (2024). Analysis of fifth grade students' creative thinking skills through the implementation of radec learning. Elementaria Education Journal, 7(3), 3083-3092. https://doi.org/10.31949/jee.v7i3.10445
UR  - https://doi.org/10.53629/sakaefd.1591257
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4393463
ER  -