TY  - JOUR
T1  - Deprem Bölgesinde Yaşayan Yetişkin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Algılanan Stres ve Yaşam Kalitelerinin Araştırılması
TT  - Deprem Bölgesinde Yaşayan Yetişkin Bireylerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri, Algılanan Stres ve Yaşam Kalitelerinin Araştırılması
AU  - Hazar, Kürşat
AU  - Saçlı, Vedat
AU  - Çerçi, Hümeyra
AU  - Kiliç, Fatma
AU  - Enişte, Feyzi
PY  - 2025
DA  - March
Y2  - 2025
DO  - 10.38021/asbid.1592305
JF  - Mediterranean Journal of Sport Science
JO  - MJSS
PB  - Hasan ŞAHAN
WT  - DergiPark
SN  - 2667-5463
SP  - 38
EP  - 49
VL  - 8
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı 6 Şubat 2023 Türkiye Kahramanmaraş merkezli depremlerin Osmaniye ilinde ikamet eden bireyler üzerindeki etkilerini araştırarak, bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin algılanan stres ve yaşam kalitesi ile bir ilişkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Osmaniye ilinde ikamet eden öğretmen (n = 86), sağlık çalışanları (n = 94), konteynır kentte kalanlar (n = 141) ve Osmaniye Korkut Ata üniversitesinde öğrenim görenim (n = 104) görmekte olan, 252’si kadın 173’ ü erkek toplam 425 birey gönüllü olarak katılmıştır. Verilerin toplanmasında gönüllü onam formu, kişisel bilgi formu, stres düzeylerini belirlemek için Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ), fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (UFAA), yaşam kalitelerini belirlemek için ise Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği (WHOQO-BREF) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 24 paket programı kullanılmıştır. Verilerden elde edilen bulgulara göre erkek bireylerin Şiddetli aktivite, orta dereceli aktivite ve toplam MET değerleri kadın bireylerden anlamlı şekilde daha yüksektir (p0,05). Bunun yanı sıra yaşam kalitesi puanlarının ise orta düzeyde olmasına rağmen cinsiyetler arasında herhangi bir anlamlı farklılık bulunamamıştır (p >0,05)ancak toplam yaşam kalitesi puanları düşük ve stres puanları yüksek bulunmuştur. Katılımcıların fiziksel aktivite düzeyleri arttıkça beden kitle indeksleri azalmış, yaşam kalitesi düzeyleri artmıştır. (p
KW  - Deprem
KW  - Fiziksel aktivite
KW  - Stres
KW  - Yaşam kalitesi
N2  - Bu çalışmanın amacı 6 Şubat 2023 Türkiye Kahramanmaraş merkezli depremlerin Osmaniye ilinde ikamet eden bireyler üzerindeki etkilerini araştırarak, bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin algılanan stres ve yaşam kalitesi ile bir ilişkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Osmaniye ilinde ikamet eden öğretmen (n = 86), sağlık çalışanları (n = 94), konteynır kentte kalanlar (n = 141) ve Osmaniye Korkut Ata üniversitesinde öğrenim görenim (n = 104) görmekte olan, 252’si kadın 173’ ü erkek toplam 425 birey gönüllü olarak katılmıştır. Verilerin toplanmasında gönüllü onam formu, kişisel bilgi formu, stres düzeylerini belirlemek için Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ), fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (UFAA), yaşam kalitelerini belirlemek için ise Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği (WHOQO-BREF) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 24 paket programı kullanılmıştır. Verilerden elde edilen bulgulara göre erkek bireylerin Şiddetli aktivite, orta dereceli aktivite ve toplam MET değerleri kadın bireylerden anlamlı şekilde daha yüksektir (p0,05). Bunun yanı sıra yaşam kalitesi puanlarının ise orta düzeyde olmasına rağmen cinsiyetler arasında herhangi bir anlamlı farklılık bulunamamıştır (p >0,05)ancak toplam yaşam kalitesi puanları düşük ve stres puanları yüksek bulunmuştur. Katılımcıların fiziksel aktivite düzeyleri arttıkça beden kitle indeksleri azalmış, yaşam kalitesi düzeyleri artmıştır. (p
CR  - Alan, S., Vurgec, B. A., Cevik, A., Gozuyesil, E., ve Surucu, S. G. (2020). The effects of COVID-19 pandemic on pregnant women: perceived stress, social support and sleep quality. Yonago Acta Medica, 63(4), 360-367. https://doi.org/10.33160/yam.2020.11.016
CR  - Almeida, D. M., ve Kessler, R. C. (1998). Everyday stressors and gender differences in daily distress. Journal of Personality and Social Psychology, 75(3), 670. https://doi.org/10.1037//0022-3514.75.3.670
CR  - Arıöz, A., ve Ege, E. (2013). Premenstrüel sendrom sorunu olan üniversite öğrencilerinde, semptomların kontrolü ve yaşam kalitesinin artırılmasında eğitimin etkinliği. Genel Tıp Dergisi, 23(3), 63-69.
CR  - Boon, R. M., Hamlin, M. J., Steel, G. D., ve Ross, J. J. (2010). Validation of the New Zealand physical activity questionnaire (NZPAQ-LF) and the international physical activity questionnaire (IPAQ-LF) with accelerometry. British Journal of Sports Medicine, 44(10), 741-746. https://doi.org/10.1136/bjsm.2008.052167
CR  - Caspersen, C. J., Powell, K. E., ve Christenson, G. M. (1985). Physical activity, exercise, and physical fitness: definitions and distinctions for health-related research. Public Health Reports, 100(2), 126.
CR  - Cohen, S. (1988). Perceived stress in a probability sample of the United States. The social psychology of health/Sage.
CR  - Craig, C. L., Marshall, A. L., Sjöström, M., Bauman, A. E., Booth, M. L., Ainsworth, B. E., Pratt, M., Ekelund, U., Yngve, A., ve Sallis, J. F. (2003). International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Medicine & 
Science in Sports & Exercise, 35(8), 1381-1395. https://doi.org/10.1249/01.MSS.0000078924.61453.FB
CR  - Çay, B., ve Saka, S. (2020). Genç yetişkinlerde kısa süreli aerobik egzersizin dismenore üzerine etkisi. Sağlık 
Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 2(3), 94-101.
CR  - Dark-Freudeman, A., Jones, C., ve Terry, C. (2022). Mindfulness, anxiety, and perceived stress in university students: Comparing a mindfulness-based intervention (MBI) against active and traditional control conditions. Journal of 
American College Health, 70(7), 2116-2125. https://doi.org/10.1080/07448481.2020.1845180
CR  - Dinçer, İ., Akin, M. K., Akin, M., Orhan, A., Ozan, O., Varol, M. B., ve Benlioğlu, T. B. (2023). Şubat 2023 Kahramanmaraş 
Depremleri. Konuralp Medical Journal, 14(1), 1-16.
CR  - Ellis, W. E., Dumas, T. M., ve Forbes, L. M. (2020). Physically isolated but socially connected: Psychological adjustment and stress among adolescents during the initial COVID-19 crisis. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue Canadienne des Sciences du Comportement, 52(3), 177. https://doi.org/10.1037/cbs0000215
CR  - Erdoğan, B. (2023). Depremin sosyolojisi: 6 Şubat felaketinin toplumsal ve kültürel boyutları. TRT Akademi, 8(18), 718-725. https://doi.org/10.37679/trta.1306900
CR  - Erdoğan Yüce, G., ve Muz, G. (2020). Effect of yoga‐based physical activity on perceived stress, anxiety, and quality of life in young adults. Perspectives in Psychiatric Care, 56(3), 697-704. https://doi.org/10.1111/ppc.12484
CR  - Eser, E., Lağarlı, T., Baydur, H., Akkurt, V., Akkuş, H., Arslan, E., Cengiz, E., Çiftçioğlu, G., Işık, H., ve Karabacak, H. (2010). EUROHIS (WHOQOL-8. Tr) Türkçe sürümünün Türk toplumundaki psikometrik özellikleri. Turkish Journal of Public 
Health, 8(3), 136-152.
CR  - Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., ve Dereboy, Ç. (2013). Algılanan stres ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New/Yeni Symposium Journal,
CR  - Gajjar, N. (2019). Identifying the factors causing organisational stress in police officers. IJASOS-International E-journal of Advances in Social Sciences, 4(12), 830-835.
CR  - Geslani, G. P., ve Gaebelein, C. J. (2013). Perceived stress, stressors, and mental distress among doctor of pharmacy students. Social Behavior and Personality: an International Journal, 41(9), 1457-1468. 
https://doi.org/10.2224/sbp.2013.41.9.1457
CR  - Güler, D. (2006). Mastalji, yaşam kalitesi ve depresyon. Uzmanlık Tezi.
CR  - Gündüz, A. Z., Avcu, E. Ç., Ada, G., ve Hazar, S. (2024). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinden Etkilenen Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyi ile Vücut Kompozisyonu, Mutluluk ve Depresyon Seviyeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 20-26.
CR  - Hazar, K., Gürsoy, R., ve Çullu, N. (2020). Investigation of Bone Mineral Density Levels of Adult Individuals in Different Professional Groups, Sedentary People, and the Same Age Group Athletes. Advances in Physical Education, 10(3), 
251-261. https://doi.org/10.4236/ape.2020.103021
CR  - Health, U. D. O., ve Services, H. (2020). Office of disease prevention and health promotion. Healthy people, 2010.
CR  - Hu, F. B., Li, T. Y., Colditz, G. A., Willett, W. C., ve Manson, J. E. (2003). Television watching and other sedentary behaviors in relation to risk of obesity and type 2 diabetes mellitus in women. Jama, 289(14), 1785-1791. https://doi.org/10.1001/jama.289.14.1785
CR  - Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları. In: Kehnemuyi.
CR  - Kargün, M., Togo, O. T., Biner, M., ve Pala, A. (2016). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 61-72. https://doi.org/10.22396/sbd.2016.6
CR  - Keskinoğlu, P. (2010). Yaşam kalitesini etkileyen nedenler. 3. Ulusal Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresinde sunuldu, İzmir.
CR  - Kılıçarslan, S., ve Sanberk, İ. (2016). The study of the relationship between the self esteem, body mass ındex and life quality of adolescents Ergen bireylerin benlik saygısı, beden kitle indeksi ve yaşam kalitesi ilişkisinin incelenmesi. 
Journal of Human Sciences, 13(2), 3211-3220. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i2.3850
CR  - Knuth, A. G., Bacchieri, G., Victora, C. G., ve Hallal, P. C. (2010). Changes in physical activity among Brazilian adults over a 5-year period. Journal of Epidemiology & Community Health, 64(7), 591-595. https://doi.org/10.1136/jech.2009.088526
CR  - Küçük, H., ve Durmuşoğlu, M. V. (2022). Examination of Turkish and foreign female high school students' attitudes to physical education and sports lesson. Journal of Pharmaceutical Negative Results, 819-822.
CR  - Lai, T.-J., Chang, C.-M., Connor, K. M., Lee, L.-C., ve Davidson, J. R. (2004). Full and partial PTSD among earthquake survivors in rural Taiwan. Journal of Psychiatric Research, 38(3), 313-322. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2003.08.005
CR  - Matud, M. P. (2004). Gender differences in stress and coping styles. Personality and Individual Differences, 37(7), 1401-1415. https://doi.org/10.1016/j.paid.2004.01.010
CR  - Nolen-Hoeksema, S., Larson, J., ve Grayson, C. (1999). Explaining the gender difference in depressive symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 77(5), 1061. https://doi.org/10.1037//0022-3514.77.5.1061
CR  - Norris, F. H., Friedman, M. J., Watson, P. J., Byrne, C. M., Diaz, E., ve Kaniasty, K. (2002). 60,000 disaster victims speak: Part I. An empirical review of the empirical literature, 1981—2001. Psychiatry, 65(3), 207-239. https://doi.org/10.1521/psyc.65.3.207.20173
CR  - Oliveira, A. C. d., Oliveira, N. M. D., Arantes, P. M. M., ve Alencar, M. A. (2010). Qualidade de vida em idosos que praticam atividade física-uma revisão sistemática. Revista Brasileira de Geriatria e Gerontologia, 13, 301-312. 
https://doi.org/10.1590/S1809-98232010000200014
CR  - Organization, W. H. (2009). Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks. World Health Organization.
CR  - Öztürk, F. M. (2005). Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Ankara
CR  - Pace, B. (2000). The benefits of regular physical activity. Jama, 283(22), 3030. https://doi.org/10.1001/jama.283.22.3030
CR  - Rejeski, W. J., ve Mihalko, S. L. (2001). Physical activity and quality of life in older adults. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences, 56(suppl_2), 23-35. 
https://doi.org/10.1093/gerona/56.suppl_2.23
CR  - Savcı, M., ve Aysan, F. (2014). Üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(3), 44-56.
CR  - Stanton, R., To, Q. G., Khalesi, S., Williams, S. L., Alley, S. J., Thwaite, T. L., Fenning, A. S., ve Vandelanotte, C. (2020). Depression, anxiety and stress during COVID-19: associations with changes in physical activity, sleep, tobacco and alcohol use in Australian adults. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(11), 
4065. https://doi.org/10.3390/ijerph17114065
CR  - Stein, J. A., ve Nyamathi, A. (1998). Gender differences in relationships among stress, coping, and health risk 
behaviors in impoverished, minority populations. Personality and Individual Differences, 26(1), 141-157. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(98)00104-4
CR  - Şahin, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin algılanan stres düzeylerinin fakülte türü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 28-35.
CR  - Turner, R. J., Wheaton, B., ve Lloyd, D. A. (1995). The epidemiology of social stress. American Sociological Review, 104-125. https://doi.org/10.2307/2096348
CR  - Uzun, Ö., ve Sevinç, S. (2015). The relationship between cultural sensitivity and perceived stress among nurses working with foreign patients. Journal of Clinical Nursing, 24(23-24), 3400-3408. https://doi.org/10.1111/jocn.12982
CR  - Ünal, S., ve Ümmet, D. (2005). Örgütsel stres kaynakları ve öğretmenlerin baş etme stratejileri. Pamukkale Üniversitesi Yayınları, Denizli.
CR  - Ünlü, H., Öztürk, B., Aktaş, Ö., ve Büyüktaş, B. (2020). Bireylerin COVID-19 sürecinde fiziksel aktivite düzeylerindeki değişimin incelenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 79-87. https://doi.org/10.32706/tusbid.803497
CR  - Warren, T. Y., Barry, V., Hooker, S. P., Sui, X., Church, T. S., ve Blair, S. N. (2010). Sedentary behaviors increase risk of cardiovascular disease mortality in men. Medicine and Science in Sports and Exercise, 42(5), 879. https://doi.org/10.1249/MSS.0b013e3181c3aa7e
CR  - White, M. A., O'neil, P. M., Kolotkin, R. L.,  Byrne, T. K. (2004). Gender, race, and obesity‐related quality of life at extreme levels of obesity. Obesity Research, 12(6), 949-955. https://doi.org/10.1038/oby.2004.116
UR  - https://doi.org/10.38021/asbid.1592305
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4398317
ER  -