@article{article_1598361, title={TÜRKÇE AKADEMİK KİTAP TANITIM YAZILARINDA TUTUM KAYNAKLARI}, journal={Dil Dergisi}, volume={176}, pages={80–102}, year={2025}, DOI={10.33690/dilder.1598361}, author={Çakır Sarı, Hamide}, keywords={Değerbiçme Kuramı, tutum kaynakları, kitap tanıtım yazıları, bilimsel söylem}, abstract={Kitap tanıtım yazıları, akademik iletişimi sağlaması ve bilimsel bilgiyi inşa etmesi açısından önemli rol oynamaktadır (Hyland, 2000). Açık bir şekilde değerlendirmenin yapıldığı, övgü ve eleştiri ifadelerinin yer aldığı kitap tanıtım yazıları, disipline özgü değerleri ve kişilerarası iletişime dayalı stratejileri belirlemede bilimsel bir metin türü olarak önemli bir kaynak oluşturmaktadır (Miranda, 1996). Bilimsel söylemi temel alan bu çalışma, Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri alanında Türkçe akademik kitap tanıtım yazılarında övgü ve eleştiri ifadelerinde ne türden tutum (attitude) kaynaklarına başvurulduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Böylece, akademik yazarların farklı disiplinlerde söylem alışkanlıkları ve yeğledikleri tutumlar ortaya konmaya çalışılacaktır. Şimdiye kadar Türkçe çalışmalarda, Türkçe kitap tanıtım yazıları çok fazla ele alınmamış, daha çok bilimsel araştırma yazılarına odaklanılmıştır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, bilimsel söylem alanında, Türkçe kitap tanıtımı yazıları bakış açışı oluşturma ölçütleri açısından incelenerek var olan boşluk kapatılmaya çalışılacaktır. Araştırmanın kuramsal çerçevesini Martin ve White’ın (2005) Değerbiçme Kuramı oluşturmaktadır. Değerbiçme Kuramı, metindeki kişilerarası üstişlevi üç temel değerbiçme kaynağı çerçevesinde incelemektedir: bilgi açısından sorumluluk (engagement), tutum (attitude) ve derecelendirme (graduation). Bu çalışmada, Türkçe kitap tanıtım yazıları tutum kaynakları (attitude resources) kullanımı bakımından incelenecektir. Çalışmanın bütüncesi, 2000–2018 yılları arasında yayımlanmış Sosyal Bilimler (Dilbilim, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı) ve Fen Bilimleri (Fen Eğitimi, İstatistik, Matematik) alanında rastlantısal örneklem yöntemiyle seçilmiş 30 kitap tanıtım yazısından oluşmaktadır. Çalışmada metin çözümlemesine dayalı bir içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri alanlarına ait yazılar karşılaştırılarak alan-bağımlı farklılıklar değerlendirilmiştir. Bulgular, Türkçe akademik kitap tanıtımlarında olumlu özbeğeni (appreciation) kaynaklarının baskın olduğunu, hüküm (judgement) ve duyuşsal etki (affect) tutum kaynaklarının ise sınırlı bir şekilde kullanıldığını göstermektedir. Alanlar özelinde bakıldığında, Sosyal Bilimler alanında duyuşsal etki ifadelerinin sınırlı olduğu, hüküm kaynaklarının yalnızca olumlu ifadeler içerdiği ve özbeğeni kaynaklarının büyük oranda olumlu kullanıldığı belirlenirken; Fen Bilimleri alanında duyuşsal etki ifadelerinin olumlu olduğu, hüküm kaynaklarının hiç kullanılmadığı ve özbeğeni kaynaklarının yine büyük ölçüde olumlu bir dağılım sergilediği tespit edilmiştir. Bu durum, metinlerde çoğunlukla övgü dolu bir dil kullanıldığına ve eleştirel bir bakış açısının eksik olduğuna işaret etmektedir.}, number={1}, publisher={Ankara University}