TY  - JOUR
T1  - Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Lisans Öğrencilerinin Akademik Sahtekârlık Eğilimleri: Atatürk Üniversitesi Örneği
TT  - Academic Dishonesty Tendency of Undergraduate Students of Information and Records Management Department: The Case of Ataturk University
AU  - Koçer, Tuğba
AU  - Çakmak, Nermin
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.33721/by.1600845
JF  - Bilgi Yönetimi
JO  - BY
PB  - Ankara University
WT  - DergiPark
SN  - 2636-8544
SP  - 212
EP  - 234
VL  - 8
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Akademik sahtekârlık günümüzde teknolojinin ve internetin yaygın kullanımıyla birlikte pek çok alanda olduğu gibi lisans öğrencileri arasında da hızla artmaktadır. Günümüzde lisans öğrencileri ödev, proje, bitirme tezi gibi akademik çalışmalarında, elektronik ortamdan ve yapay zekâ uygulamalarından elde ettikleri bilgiyi sorgulamadan, kaynağını göstermeden kendi düşünceleriymiş gibi kullanabilmektedirler. Bilgiye elektronik ortamda hızlı ve rahat ulaşılmasının sunduğu olanaklar öğrencileri tembelliğe yönlendirebilmekte ve onların intihal ve kopya çekme gibi etik dışı davranışlar sergilemelerine yol açabilmektedir. Araştırmada, Atatürk Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü (BBYB) lisans öğrencilerinin akademik sahtekârlık eğilim düzeylerinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda deneysel olmayan araştırma desenlerinden tarama deseni kullanılmıştır. Veriler, ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak Atatürk Üniversitesi BBYB’de 2022-2023 eğitim- öğretim yılında eğitimlerine devam eden 200 lisans öğrencisinden elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak “Akademik Sahtekârlık Eğilimi Ölçeği (ASEÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizi, frekans (f), yüzde (%) hesapları ile anlamlı farklılık testleri için Çift Yönlü MANOVA istatistik tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, dört ayrı faktör için de öğrencilerin akademik sahtekârlık eğilim düzeyleri kısmen çıkmıştır. MANOVA sonuçlarına göre cinsiyet bağımsız değişkeninin dört bağımlı değişken üzerinde anlamlı etkisi yokken, sınıf düzeyine göre atıflara yönelik sahtekârlık eğilimi alt boyutunda anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Tukey HSD testi sonuçlarına göre, atıflara yönelik sahtekârlık eğilimi bağımlı değişkeni için birinci sınıflarla üçüncü sınıflar ve birinci sınıflarla dördüncü sınıflar arasında anlamlı fark tespit edilmiştir. Diğer taraftan cinsiyet*sınıf bağımsız değişkenleri birlikte değerlendirildiğinde ise cinsiyet*sınıf etkileşiminin bağımlı değişkenler üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulardan durum saptaması yapılmıştır. Tespit edilen sorunlara yönelik öneriler ortaya konmuştur.
KW  - Etik
KW  - Akademik Sahtekârlık
KW  - Akademik Suistimal
N2  - In the current era, academic dishonesty among undergraduate students is rapidly increasing in tandem with the swift advancement of technology and the internet. Nowadays, undergraduate students can use the information they obtain from electronic media and artificial intelligence applications in their academic studies such as homework, projects and theses, as if it were their own thoughts without questioning or showing the source. The opportunities offered by fast and easy access to information in electronic media can lead students to laziness and cause them to exhibit unethical behaviors such as plagiarism and cheating. This study focuses on uncovering academic dishonesty tendencies among undergraduate students at the Department of Information and Records Management (IRM) at Atatürk University. A cross-sectional survey design, one of the non-experimental research patterns, was employed in the study. The data were gathered from 200 undergraduate students continuing their education at Atatürk University's IRM during the 2022-2023 academic year, by using purposive sampling method. The “Academic Dishonesty Tendency Scale (ADTS)” was utilized as the data collection instrument. Data analysis was conducted by using SPSS 21 software, incorporating frequency (f) and percentage (%) calculations and Two Way MANOVA. According to the findings, the levels of academic dishonesty tendencies among students have partially emerged within four distinct factors. MANOVA results yielded no significant differences on four dependent variables with regard to gender, while there are differences on committing dishonesty in citations dimension according to seniority of students. Tukey HSD Post hoc test results showed that indicated that first-year students are more inclined toward committing dishonesty in citations compared to third and fourth grade students. On the other hand, there is no interaction effect of gender and seniority on dependent variables detected. As a result of the research, current tendencies on ADTS among students described and suggestions were offered accordingly.
CR  - Ababneh, K. I., Ahmed, K. ve Dedousis, E. (2022). Predictors of Cheating in Online Exams Among Business Students During The Covid Pandemic: Testing The Theory of Planned Behavior. The International Journal of Management Education, 20(3), 1-15. https://doi.org/10.1016/j.ijme.2022.100713
CR  - Akpınar Dellal, N., Yönet, H. ve Akın, E. B. (2017). Üniversite Kimliği Ve Akademik Sahtekârlık: Yabancı Dil Öğretmen Adaylarının Akademik Sahtekârlığa İlişkin Tutumları. N. Akpınar Dellal ve M. V. Coşkun (Ed.), Bilimde Etik ve Demokratik Eğitim (Ethics in science and democratic education) içinde (ss. 79–94). Lambert Academic Publishing. 
https://www.researchgate.net/publication/360916232_Universite_Kimligi_ve_Akademik_Sahtekarlik_Yabanci_Dil_Ogretmen_Adaylarinin_Akademik_Sahtekarliga_Iliskin_Tutumlari_University_Identity_and_Academic_Dishonesty_Attitudes_of_Foreign_Language_Teacher_Ca
CR  - Apaydın, F. ve Çelik, S. K. (Ed.) (2021). Akademik Etik İhlalleri: Yaşanmış Vakalar I. Nobel Yayıncılık.
CR  - Arab, Ş. ve Orfan, S. N. (2023). Perceptions of Afghan EFL Undergraduate Students About Exam Cheating. Cogent Arts & Humanities, 10(1), 1-11. https://doi.org/10.1080/23311983.2023.2215564
CR  - Athanasou, J. A. ve Olasehinde, O. (2002).  Male and Female Differences in Self-Report Cheating. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 8(1), 5. https://doi.org/10.7275/b4te-5z13
CR  - Aydın, S. ve Güllü, M. (2021). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Kopya Çekmeye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması, International Sport Sciences Student Studies Journal, 3(2), 1-9. https://dergipark.org.tr/en/pub/i4s/issue/67772/1039339.
CR  - Barutçu Yıldırım, F. ve Eret Orhan, E. (2018). Yükseköğretimde Akademik Dürüstlüğe İlişkin Öğrenci Görüşleri, Deneyimleri ve Önerileri: Bir Olgu Bilim Araştırması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 202-210. https://dergipark.org.tr/en/pub/higheredusci/issue/61495/918309
CR  - Boyacı, Ş. D. B., Babadağ, G. ve Güner, M. (2017). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sahip Oldukları Temel Değerler ile Akademik Sahtekârlık Eğilimlerinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1762-1793. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363965
CR  - Choi, E. P. H., Lee, J. J., Ho, M. H., Kwok, J. Y. Y. ve Lok, K. Y. W. (2023). Chatting or Cheating? The İmpacts of Chatgpt and Other Artificial Intelligence Language Models on Nurse Education. Nurse Education Today, 125. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2023.105796
CR  - Clinciu, A. I., Cazan, A. M. ve Ives, B. (2021). Academic Dishonesty and Academic Adjustment Among The Students at University Level: An Exploratory Study. Sage Open, 11(2), 1-9. https://doi.org/10.1177/215824402110218
CR  - Çakmak, N. (2015). Lisans Öğrencilerinin İntihal İle İlgili Kavram Yanılgıları. Türk Kütüphaneciliği, 29(2), 212-240. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/807867
CR  - Çakmak, N. ve Baysen, E. (2017). Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Bilgi Arama Süreci Deneyimleri: Kavram Yanılgıları. Türk Kütüphaneciliği, 31(3), 305-333. Doi: 10.24146/tkd.2017.17
CR  - Çakmak, N. ve Baysen, E. (2022). Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin İntihal İle İlgili Bilgileri Ve Uygulamalarındaki Gelişim. Türk Kütüphaneciliği, 36(2), 248-283. https://doi.org/10.24146/tk.1083441
CR  - Çelik, T. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kopya Çekme Eğilimlerinin İncelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi (MREFD), 2(2), 97-120. https://dergipark.org.tr/en/pub/mrefdergi/issue/55983/697130
CR  - Daty, T. K. (2021).  Cheating From a Distance: An Examination of Academic Dishonesty Among University Students (Yayınlanmamış doktora tezi). University of New Hawen.
CR  - Eaton, S. E. (2021). Plagiarism in Higher Education: Tackling Tough Topics in Academic Integrity. Libraries Unlimited
CR  - Eaton, S. E. ve Hughes, J. C. (Ed.) (2022). Academic Integrity in Canada: An Enduring and Essential Challenge. Springer Nature.
CR  - Edgren, S. ve Walters, S. (2006). Distance Learning Exchange: Academic Dishonesty in The 21st Century. The Journal of Continuing Higher Education, 54(2), 56-59. https://doi.org/10.1080/07377366.2006.10400101
CR  - Elsalem, L., Al-Azzam, N., Jum'ah, A. A. ve Obeidat, N. (2021). Remote e-Exams During Covid-19 Pandemic: A Cross-Sectional Study of Students’ Preferences and Academic Dishonesty in Faculties of Medical Sciences. Annals of Medicine and Surgery, 62, 326-333. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2021.01.054
CR  - Eminoğlu, E. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Akademik Sahtekârlık Eğilimlerinin Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
CR  - Eminoğlu, E. ve Nartgün, Z. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Akademik Sahtekârlık Eğilimlerinin Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 215-240. http://www.insanbilimleri.com
CR  - Ersoy, A. ve Özden M. (2011). Öğretmen Adaylarının Ödevlerinde İnternetten İntihal Yapmalarında Öğretim Elemanının Rolüne İlişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 10(2), 608-619. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/90665
CR  - Field, A., Miles, J. ve Field, Z. (2012). Discovering Statistics Using R. Sage.
CR  - Grgić, I. H. (2017). LIS Students And Plagiarism in The Networked Environment. 40th International Convention on Information and Communication Technology, Electronics and Microelectronics (MIPRO) içinde (ss. 842-847). Doi: 10.23919/MIPRO.2017.7973538
CR  - Gümüşgül, O., Üstün, Ü. D., Işık, U. ve Demirel, D. H. (2013). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Akademik Sahtekârlık Eğilim Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, 11(2). 131-138. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/601126
CR  - Hodges, S. K. (2017). Academic Dishonesty İn Higher Education: Perceptions And Opinions Of Undergraduates (Yayınlanmamış doktora tezi).  East Tennessee State University.  https://dc.etsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=4726&context=etd
CR  - Hodgkinson, T., Curtis, H., MacAlister, D. ve Farrell, G. (2016) Student Academic Dishonesty: The Potential for Situational Prevention. Journal of Criminal Justice Education, 27(1), 1-18. https://doi.org/10.1080/10511253.2015.1064982
CR  - Jenkins, B. D., Golding, J. M., Le Grand, A. M., Levi, M. M. ve Pals, A. M. (2023). When Opportunity Knocks: College Students’ Cheating Amid The COVID-19 Pandemic. Teaching of Psychology, 50(4), 407-419. https://doi.org/10.1177/00986283211059067
CR  - Kadı, A., Beytekin, O. F. ve Arslan H. (2016). Academic Dishonesty Tendencies And Values of Teacher Candidates. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(3), 398-403. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1711645
CR  - Kansu, E. ve Ruacan, Ş. (2002). Bilimsel Yanıltmanın Günümüzdeki Durumu: Türleri, Nedenleri, Önlenmesi ve Cezalandırılması. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 30(12), 763-767. https://jag.journalagent.com/tkd/pdfs/TKDA_30_12_763_767.pdf
CR  - Kıral, B. ve Saracaloğlu, S. (2018). Akademik Sahtekârlık Eğilimi İle Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Arasındaki İlişki. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 323-359. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.71
CR  - Kline, P. (2000). The Handbook of Psychological Testing (2. bs.). Routledge.
CR  - Kokkinos, C. M., Antoniadou, N. ve Voulgaridou, I. (2024). Academic Dishonesty Among Greek University Students From Different Disciplines: A Latent Profile Analysis Of Cheating Perceptions And Academic Self-Handicapping, Ethics & Behavior, 34(5), 327-341. https://doi.org/10.1080/10508422.2023.2216816
CR  - Küçüktepe, S. E. (2011).  Evaluation of Tendency Towards Academic Dishonesty Levels of Psychological Counseling and Guidance Undergraduate Students.  Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 2722-2727. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.04.177
CR  - Küçüktepe, S. E. ve Küçüktepe, C. (2012). Tarih Öğretmeni Adaylarının Kopya Çekme Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 115-125. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/93149
CR  - Levent, A. F. (Ed.) (2020). Yükseköğretimde Etik. Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Mansoor, F., Ameen, K. ve Arshad, A. (2024). An Exploratory Study of University Librarians’ Perceptions on Causes and Deterrents of Plagiarism: A Pakistani Perspective. Global Knowledge, Memory and Communication, 73(4/5), 634-649. https://doi.org/10.1108/GKMC-04-2022-0074
CR  - Marshall, L. L. ve Varnon, A. V. (2017). Attack on Academic Dishonesty: What ‘‘lies” ahead? Journal of academic Administration in Higher Education, 13(2), 31-40. https://eric.ed.gov/?id=EJ1155887.
CR  - Marques, T., Reis, N. ve Gomes, J. (2019). A bibliometric Study on Academic Dishonesty Research. J. Acad Ethics, 17, 169-191. https://doi.org/10.1007/s10805-019-093282
CR  - Morris, E. (t. y.). Sampling From Small Populations. 
uregina.ca/~morrisev/Sociology/Sampling%20from%20small%20populations.htm#:~:text=For%20very%20small%20populations%20(50,a%20proportion%20is%201%2FN
CR  - Mukasa, J., Stokes, L. ve Mukona, D. M. (2023). Academic Dishonesty by Students of Bioethics at A Tertiary Institution in Australia: An Exploratory Study. International Journal for Educational Integrity, 19(3), 1-15. https://doi.org/10.1007/s40979-023-00124-5
CR  - Nazir, M. S. ve Aslam, M. S. (2010). Academic Dishonesty and Perceptions of Pakistani Students. International Journal of Educational Management, 24(7), 655-668. https://doi.org/10.1108/09513541011080020
CR  - Nguyen, H. M. ve Goto, D. (2024). Unmasking Academic Cheating Behavior in The Artificial Intelligence Era: Evidence From Vietnamese Undergraduates. Education and Information Technologies, 1-27. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12495-4
CR  - Nwadibe, C. M. ve Anaehobi, E. S. (2023). Attitude of Library and Information Science Undergraduates Towards Plagiarism in Federal Universities in South-East Nigeria. African Journal of Educational Management, Teaching and Entrepreneurship Studies, 9(3), 64–75. https://www.ajemates.org/index.php/ajemates/article/view/302
CR  - Okeji, C. C., Ilika, O. M. ve Baro, E. E. (2020). Assessment of Information Literacy Skills: A Survey of Final Year Undergraduates of Library and Information Science in Nigerian Universities. Global Knowledge, Memory and Communication, 69(6/7), 521-535. https://doi.org/10.1108/GKMC-10-2019-0130
CR  - Orhan, F. ve Günay, A. (2014). Üniversite Öğrencilerinin İnternet Tabanlı Akademik Usulsüzlük Nedenlerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 176-190.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/57173
CR  - Ömür, Y. E., Aydın, R. ve Argon, T. (2014). Öğretmen Adaylarının Olumsuz Değerlendirilme Korkuları İle Akademik Sahtekârlık. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 5(9), 131-149.
CR  - Özden, M., Özden, D. Ö. ve Biçer, B. (2015). Akademik Usulsüzlük: Öğretmen Adaylarının Görüşleri ve Deneyimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 505-525. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/161127
CR  - Özenç Uçak, N. ve Ünal, Y. (2015). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Akademik Sahtekârlık ve İntihal Konusundaki Görüşleri. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/11765/32.pdf?sequ
CR  - Schmelkin, L. P.,Gilbert, K. A. ve Silva, R. (2010). Multidimensional Scaling of High School Students’ Perceptions   of   Academic   Dishonesty.   The   High   school   Journal, 93(4), 156-165.   https://muse.jhu.edu/pub/12/article/396540/summary
CR  - Şentürk, S. (2020). Akademik Sahtekârlık ve İntihal Üzerine Bir Araştırma: Türkiye’deki Mevcut Durum. ISophos: Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, 3(5), 1-14. https://www.isophos.org/is-cont/uploads/pdf/05/akademik-sahtekarlik-ve-intihal-uzerine-bir-arastirma-turkiyedeki-mevcut-durum.pdf
CR  - Taşgın, A., Kıncal, R. Y., Küçükoğlu, A. ve Ozan, C. (2019). Öğretmen Adaylarının Kopya Çekmeye İlişkin Tutumları İle Akademik Sahtekârlık Eğilimleri Arasındaki İlişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 608-639. https://doi.org/10.18039/ajesi.578163
CR  - Tauginienė, L, Gaižauskaitė, I, Glendinning, I, Kravjar, J, Ojsteršek, M, Ribeiro, L, … S, Foltýnek, T. (2018). Glossary for Academic Integrity [Akademik Dürüstlük Sözlüğü]. ENAI Report 3G [online] (gözden geçirilmiş versiyon, S. Razı vd., Çev.). https://www.academicintegrity.eu/wp/wp-content/uploads/2023/02/TR-Translated_Glossary-15.02.2023.pdf
CR  - Tayfun A., Aysen, E. ve Silik, C. E. (2020). Akademik Sahtekârlık İle İlgili Öğrenci Eğilimlerinin Belirlenmesi: Turizm Fakültesi Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 2621-2638. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.730
CR  - Toker Gökçe, A. (2018). Tarama Araştırma Yöntemi. Beycioğlu, K., Özer, N. ve Kondakçı, Y. (Ed.), Eğitim Yönetiminde Araştırma içinde (ss. 239-268). Pegem Akademi Yayıncılık.
CR  - Topçu, K. ve Gürer, H. H. (2019). Üniversite Öğrencilerinin İntihal Algısı. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 61, 83-91. Doi: 10.26650/MED.2019588702
CR  - Türk Dil Kurumu. (t. y.). Güncel Türkçe Sözlük içinde. 15.12.2022 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
CR  - Türkan, A., Türk, N. ve Özdemir, M. (2023). Öğretmen Adaylarının Kopya Çekme Davranışına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 105-122. https://doi.org/10.29029/busbed.1123180
CR  - Uzun E., Karakuş T., Kurşun E. ve Karaaslan H. (2007). Öğrenci Gözüyle Aşırma (İntihal): Neden ve Çözüm Önerileri. 9. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri içinde (ss. 191-196). Dumlupınar Üniversitesi.
CR  - Ünal, Y. ve Özenç Uçak, N. (2017). Farklı Eğitim ve Kültürlerdeki Üniversite Öğrencilerinin İntihale İlişkin Görüş ve Davranışları. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 34(1), 177-194. 
https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/263/makaleler/34/1/arastirmax-farkli-egitim-kulturlerdeki-universite-ogrencilerinin-intihale-iliskin-gorus-davranislari.pdf
CR  - Whitley, B. E. ve Keith-Spiegel, P. (2012). Academic Dishonesty: An Educator’s Guide. Psychology Press.
CR  - Yurdugül, H. (2008). Minimum Sample Size For Cronbach’s Coefficient Alpha: A Monte-Carlo Study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 1-9. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87597
CR  - Zhang, Y. (2024). Academic Cheating as Planned Behavior: The Efects of Perceived Behavioral Control and Individualism Collectivism Orientations, Higher Education, 87, 567-590. https://doi.org/10.1007/s10734-023-01024-w
CR  - Zhang, Y., Yin, H. ve Zheng, L. (2018). Investigating Academic Dishonesty Among Chinese Undergraduate Students: Does Gender Matter? Assessment & Evaluation in Higher Education, 43(5), 812-826. https://doi.org/10.1080/02602938.2017.1411467
UR  - https://doi.org/10.33721/by.1600845
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4437656
ER  -