TY  - JOUR
T1  - Mesleki Eğitim Yapılarında Eğitim Yaklaşımları ve Tasarım İlişkisi
TT  - The Relationship Between Educational Approaches and Design in Vocational Education Facilities
AU  - Ek Bektaş, Elif Hicret
AU  - Aytuğ, Ayfer
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.61807/babdergisi.1602575
JF  - bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design
JO  - bāb Architecture and Design Journal
PB  - Fatih Sultan Mehmet Vakıf University
WT  - DergiPark
SN  - 2717-7688
SP  - 144
EP  - 165
VL  - 6
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Mesleki ve teknik eğitim yapıları, yalnızca mesleki becerilerin kazandırıldığı fiziksel ortamlar değil, aynı zamanda bireylerin sosyal gelişimlerini destekleyen çok boyutlu öğrenme mekânlarıdır. Bu nedenle, bu yapıların mimari tasarımında sürdürülebilirlik, esneklik ve kullanıcı gereksinimlerine duyarlılık gibi kavramların önceliklendirilmesi, çağdaş eğitim anlayışları ile uyumlu mekânsal çözümlerin geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada, Sanoff’un School Building Assessment Methods (2001) kitabında tanımladığı bağlam, kütle, arayüz, yön bulma ve sosyal alan kriterleri temel alınarak, ulusal ve uluslararası ölçekte seçilen altı mesleki eğitim yapısı karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılar, son on yılda inşa edilmiş olmaları, mesleki eğitim işlevi taşımaları ve mimari belgelerine erişilebilirlik gibi ölçütlere göre seçilmiştir. Kat planları, cephe görselleri ve mimari raporlar üzerinden elde edilen veriler doğrultusunda yapılan değerlendirmeler, bu kriterlerin işlevsel verimlilik, kullanıcı deneyimi ve mekânsal esneklik üzerindeki etkilerini ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel amacı, mevcut yapıların değerlendirilmesi yoluyla mesleki eğitim mekânlarının değişen eğitim modelleri, teknolojik gelişmeler ve toplumsal ihtiyaçlara daha uyumlu hale gelebilmesi için mimari tasarım sürecinde hangi ilke ve stratejilerin öncelikli olarak ele alınması gerektiğini tartışmaya açmaktır. Sonuçlar, bu yapıların yalnızca fiziksel mekânlar değil, aynı zamanda çevresel ve toplumsal sorumluluklara yanıt veren yenilikçi öğrenme ortamları olarak ele alınması gerektiğini göstermektedir. Dijitalleşme ve teknolojik altyapının entegrasyonu ise bu yapıların değişen ihtiyaçlara uyum sağlayarak daha esnek ve etkili öğrenme ortamları sunmasını mümkün kılmaktadır.
KW  - Mesleki Eğitim
KW  - Teknik Eğitim
KW  - Eğitim Yapıları
KW  - Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri
KW  - Tasarım
N2  - Vocational and technical education buildings are not only physical environments where vocational skills are acquired, but also multidimensional learning spaces that support the social development of individuals. Therefore, prioritizing concepts such as sustainability, flexibility and sensitivity to user needs in the architectural design of these buildings necessitates the development of spatial solutions that are compatible with contemporary educational approaches. In this study, based on the criteria of context, mass, interface, wayfinding and social space defined by Sanoff in his book School Building Assessment Methods (2001), six vocational education buildings selected at national and international scales were comparatively analyzed. The buildings were selected based on criteria such as being built in the last decade, having a vocational education function and accessibility of architectural documents. The evaluations made in line with the data obtained through floor plans, facade visuals and architectural reports reveal the effects of these criteria on functional efficiency, user experience and spatial flexibility. The main purpose of the study is to discuss which principles and strategies should be prioritized in the architectural design process in order to make vocational education spaces more compatible with changing educational models, technological developments and social needs through the evaluation of existing buildings. The results show that these buildings should be considered not only as physical spaces, but also as innovative learning environments that respond to environmental and social responsibilities. The integration of digitalization and technological infrastructure makes it possible for these buildings to adapt to changing needs and provide more flexible and effective learning environments.
CR  - Alkan, C., Doğan, H., ve Sezgin, İ. (2001). Mesleki ve teknik eğitimin esasları. Alkım.
CR  - OECD. (2023). Building future-ready vocational education and training systems. OECD reviews of vocational education and training. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/28551a79-en.
CR  - OECD. (2010). Learning for jobs. OECD Reviews of Vocational Education and Training. OECD. https://doi.org/10.1787/9789264087460-en
CR  - Sanoff, H. (2001). School building assessment methods. North Carolina State University.
CR  - Çayak, S. (2022). Hollanda eğitim sistemi ve eğitimde özelleştirme uygulamaları: Türk eğitim sistemi ile karşılaştırmalı bir inceleme. A. Doğanay, ve O. Kutlu (Eds.), Güncel Eğitim Bilimleri Araştırmaları VI içinde (ss. 73–92). Akademisyen Yayınevi.
CR  - Dönertaş, A. (2023). İsviçre eğitim sistemi. Ö. Baltacı (Ed.), Eğitim Bilimleri Araştırmaları – II içinde (ss. 117–150). Özgür Yayınları.
CR  - Ay, S., Yıldırır Keser, H., Kaygusuz, Y., ve Arcan Yılmaz, G. (2015). Vocational education In Turkey and comparison with countries. Annals - Economy Series, Constantin Brancusi University, Faculty of Economics, 2, 37-45.
CR  - Çınar, H., Döngel, N., ve Söğütlü, C. (2009). A case study of technical and vocational education in Turkey. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 1, 160–167. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.030
CR  - Dugin, M. A. (2023). The transformation of secondary vocational educational system-modern requests and needs. MCU Journal of Modern College, 2(2), 18–27. DOI: 10.25688/2782-6597.2022.2.2.2.
CR  - Juul, I., ve Jorgensen, C. H. (2011). Challenges for the dual system and occupational self-governance in Denmark. Journal of Vocational Education & Training, 63(3), 289–303. https://doi.org/10.1080/13636820.2011.560393.
CR  - Kumdakcı Can, M., & Beyhan, F. (2019). Eğitim yapılarının mimarisi üzerine bir değerlendirme: Hayatboyu öğrenme kapsamında bir çalışma ziyareti deneyimi. SETSCI Conference Proceedings, 7, 280-296.
CR  - Mulder, M. (2018). Researching vocational education and training: An international perspective. Journal of Vocational, Adult and Continuing Education and Training, 1(1), 35–51. DOI:10.14426/jovacet.v1i1.12.
CR  - Özer, M. (2019). Reconsidering the fundamental problems of vocational education and training in Turkey and proposed solutions for restructuring. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 39(2), 455–473.
CR  - Özer, M. (2023). Mesleki ve teknik eğitimde sorunların arka planı ve Türkiye’nin 2023 eğitim vizyonunda çözüme yönelik yol haritası. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 1–11.
CR  - Taşlı, V. (2018). National skill systems: A comparative analysis of vocational education and training in Germany, Japan and Turkey. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(9), 1661–1698. DOI: 10.26466/opus.479392
CR  - Archdaily. (2016, Eylül 7). Gebze Industrial Vocational High School / Norm Mimarlik. https://www.archdaily.com/794021/gebze-industrial-vocational-high-school-norm-architects?ad_source=search&ad_medium=projects_tab
CR  - Finlandiya Eğitim Bakanlığı. (t.y.). Vocational education and training in Finland. https://okm.fi/en/vocational-education-and-training
CR  - İtez, Ö. (2016, Ekim 11). Özel İAOSB Nedim Uysal Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Arkitera. https://www.arkitera.com/proje/ozel-iaosb-nedim-uysal-mesleki-ve-teknik-anadolu-lisesi/
CR  - İtez, Ö. (2021, Mayıs 6). Dr. Oktay Duran Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Arkitera. https://www.arkitera.com/proje/dr-oktay-duran-mesleki-ve-teknik-anadolu-lisesi/
CR  - Lukkaroinen. (t.y.). Lumit, Kuopio High School of Arts. Lukkaroinen. https://lukkaroinen.fi/tyot/lumit-kuopio-high-school-of-arts/
CR  - Martid. (t.y.). İAOSB Nedim Uysal Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. M Artı D Mimarlık. https://www.martid.com/tr/projects-detail/iaosb-lisesi
CR  - Norm Architects. (t.y.). A. Nuri Çolakoğlu Anatolian High School. https://normarchitects.com/portfolio/a-nuri-colakoglu-anatolian-technical-and-industrial-vocational-high-school/
CR  - Pintos, P. (2022, Eylül 13). TEC H.C. Ørsted Gymnasium / Sweco Architects. Archdaily. https://www.archdaily.com/988839/tec-hc-orsted-gymnasium-sweco-architects
CR  - Pintos, P. (2023, Mart 19). Lumit Art High School. Archdaily. https://www.archdaily.com/998030/lumit-art-high-school-lukkairoinen-architects
CR  - Pintos, P. (2024, Ocak 17). Technical Campus Blue Gate / POLO. ArchDaily. https://www.archdaily.com/1012250/technical-campus-blue-gate-polo
CR  - POLO. Architecture. (t.y.). Technical Campus Blue Gate. https://polo-platform.eu/architecture/technical-campus-blue-gate
CR  - T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2015, Ağustos 17). Eğitim yapıları asgari tasarım standartları kılavuzu 2015. https://iegm.meb.gov.tr/www/egitimyapilari-asgari-tasarim-standartlari-kilavuzu-2015/icerik/298
CR  - Uygur Architects. (t.y.). Dr. Oktay Duran Vocational and Technical High School. https://www.uygurarchitects.com/site/en/projects/droktayduran-mtal.html
UR  - https://doi.org/10.61807/babdergisi.1602575
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4445192
ER  -