@article{article_1604310, title={Edebî Eleştiri ve Yakın Okuma: Modern Dönemde Metin Analizi}, journal={Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi}, volume={8}, pages={49–72}, year={2025}, DOI={10.47948/efad.1604310}, author={Akbaş, Arif}, keywords={Western literature, Literary theory, New criticism, Close reading, Text-centered analysis}, abstract={Edebiyat teorisi, edebiyatın doğasının ve edebî analiz yöntemlerinin sistematik olarak incelenmesidir. 19. yüzyıldan bu yana edebiyat bilimi; edebiyat teorisi ve entelektüel tarih, ahlak felsefesi, sosyal felsefe ya da insanların anlamı nasıl yorumladığıyla ilgili disiplinler arası temaları içermektedir. Modern akademideki beşerî bilimlerde, edebiyat biliminin ikinci tarzı post-yapısalcılığın bir dalıdır. Bu kavram; kelime teorisi, bazıları göstergebilim, kültürel çalışmalar, dil felsefesi ve kıtasal felsefe dallarından beslenen metinleri okumaya yönelik bilimsel yaklaşımlar için bir şemsiye terim hâline gelmiştir. Yeni Eleştiri, edebî eserlere yazarın niyetleri ya da biyografik geçmişi üzerinden değil, yalnızca eserin içeriği ve yapısı üzerinden yaklaşır. Bu yaklaşım, eserin kendisini merkeze alarak, onun dilsel ve yapısal unsurlarına odaklanır. Ekolün önde gelen temsilcileri arasında W. K. Wimsatt, F. R. Leavis, John Crowe Ransom, Cleanth Brooks, Robert Penn Warren gibi isimleri gösterebiliriz. Yeni Eleştiri, 20. yüzyılın ortalarında Amerikan edebiyat eleştirisine egemen olan edebiyat teorisindeki biçimci bir harekettir. Bu hareket edebiyat eserinin kendi kendine yeten, kendine referans veren bir estetik nesne olarak nasıl işlev gördüğünü keşfetmek için özellikle şiirin yakından okunmasını vurgulamaktadır. Hareket adını John Crowe Ransom’un 1941 tarihli “The New Criticism” adlı kitabından almıştır. Makalede, edebî analizin modern dönemdeki yaklaşımlarını incelemek amacıyla “Yeni Eleştiri” ve “Yakın Okuma” metodolojilerinin birleşimi ele alınacaktır. Yeni eleştiri akımının öncülerinin en bilinen metinleri stilistik okuma yöntemiyle analiz edilip çözümlenecektir. Yeni eleştiri; metnin kendisine odaklanarak dışsal unsurları (yazarın biyografisi, tarihsel arka plan vb.) görmezden gelen bir eleştiri yaklaşımıdır. Bu yaklaşım, metnin içsel tutarlılık ve yapısal özelliklerine odaklanarak derinlemesine analiz yapmayı amaçlar. “Yakın okuma” ise metni dikkatlice inceleyerek anlamın ayrıntılarını ve inceliklerini ortaya çıkarma yöntemidir. Metnin kendisi, anlamı oluşturan temel unsurları barındırır ve bu unsurların detaylı incelenmesiyle daha kapsamlı bir yorum elde edilebilir.}, number={1}, publisher={Karamanoglu Mehmetbey University}