TY  - JOUR
T1  - Çevrimiçi Yabancılara Türkçe Öğretimi Etkileşiminde Gülmecenin İşlevi
TT  - The Functions of Humor in Online Teaching Turkish as a Foreign Language Classroom
AU  - Sumruk, Hatice
AU  - Durmuş, Mustafa
AU  - Balaman, Ufuk
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2025
JF  - Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi
JO  - JLERE
PB  - Hakan ÜLPER
WT  - DergiPark
SN  - 2149-5602
SP  - 31
EP  - 55
VL  - 11
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, gülmecenin çevrimiçi Yabancı dil olarak Türkçe sınıflarında pedagojik bir araç olarak kullanımını incelemektedir. Çokkipli konuşma çözümlemesi yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışma, 2021-2022 akademik yılında, B2 düzeyinde öğrenicilerin katılımını sağlama, sürdürme ve geliştirme süreçlerinde kullanılan etkileşimsel stratejilere odaklanılmaktadır. Araştırma, gülmece etkileşimlerini öğretici ve öğrenicilerin, birbirlerine yönelimde bulundukları dilsel, bedensel ve çevrimiçi kaynakların kullanımıyla, karşılıklı yapılandırdıklarını tespit etmiştir. Bulgular gülmece ile öğrenicilerden yanıtların elde edilebildiğini, bu yanıtların şekillendirilebildiğini ve bu yanıtların dersin akışını destekleyerek etkin bir şekilde yapılandırılabildiğini göstermektedir. Öğreniciler bu bağlamın tanıdığı fırsatlardan faydalanarak ileri düzeyde dil yapılarına maruz kalmış, yaratıcı dil üretimleri sergilemiş ve çevrimiçi ortamın sağladığı özellikleri değerlendirebilmişlerdir. Bu çerçevede araştırma, öğreticilerin gülmeceyi bir bağ kurma aracı olarak kullanmasının ders ortamındaki etkileşimleri artırdığını ortaya koymuştur. Bu doğrultuda araştırma, gülmecenin çevrimiçi eş zamanlı dil sınıfı bağlamında işlevselliğine ilişkin kapsamlı çözümlemeler sunarak çevrimiçi dil öğretimi ve öğretici yetiştirme üzerine yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi çalışmalarına katkı sağlamayı hedeflemektedir.
KW  - gülmece
KW  - çevrimiçi öğretim
KW  - dil öğretimi
KW  - çokkipli konuşma çözümlemesi
KW  - öğretici yetiştirme
N2  - This study examines humor as a multifunctional pedagogical tool in online Turkish as a Foreign Language (TFL) classrooms. It explores the nature of humorously marked interactions from a multimodal conversation analysis perspective, offering an in-depth understanding of how instructors use strategies to promote, maintain, and enhance student participation in online synchronous TFL courses. The data is based on B2-level learners a state university’s Turkish Teaching Center during the 2021-2022 academic year. The findings reveal that humorous exchanges are collaboratively created and recognized by both instructors and learners, who employ verbal, non-verbal, and screen-based resources. These enable humorous interactions to be established and maintained, eliciting, shaping, and enhancing student responses while learning opportunities are maximized and students are exposed to complex linguistic structures. This study has significant implications for online language teaching and teacher education, emphasizing the necessity of rigorous interaction analyses in TFL studies and providing recommendations for future research in distinctive contexts.
CR  - Aguilera-Hermida, A. P. (2020). College students’ use and acceptance of emergency online learning due to Covid-19. International Journal of Educational Research Open, 1, 100011. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2020.100011
CR  - Akkaya, A. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında fıkralar: Nasreddin Hoca fıkraları. Milli Folklor Dergisi, 12(100), 171–181.
CR  - Arminen, I., Licoppe, C., & Spagnolli, A. (2016). Respecifying mediated interaction. Research on Language and Social Interaction, 49(4), 290–309.
https://doi.org/10.1080/08351813.2016.1234614
CR  - Atar, C. (2017). Konuşma çözümlemesi ve uygulamalı dil bilim. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17–25.
Attardo, S. (Ed.). (2017). The Routledge handbook of language and humor. Taylor & Francis.
CR  - Avcı, M. (2020). Vurgulu olumlu değerlendirmenin Türkçe dersleri sınıf içi etkileşiminde kullanımının incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Badem-Korkmaz, F., & Balaman, U. (2024). Eliciting student participation in video-mediated EFL classroom interactions: Focus on teacher response-pursuit practices. Computer Assisted Language Learning, 37(7), 1881–1903. 
https://doi.org/10.1080/09588221.2022.2127772
CR  - Bakan, H. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde gülmece içeren imgesel anlamlı dil öğeleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
CR  - Balaman, U. (2021). The interactional organization of video‐mediated collaborative writing: Focus on repair practices. TESOL Quarterly, 55(3), 979–993. 
https://doi.org/10.1002/tesq.3034
CR  - Banas, J. A., Dunbar, N., Rodriguez, D., & Liu, S. J. (2011). A review of humor in educational settings: Four decades of research. Communication Education, 60(1), 115–144. https://doi.org/10.1080/03634523.2010.496867
CR  - Bell, N. (2012). Formulaic language, creativity, and language play in a second language. Annual Review of Applied Linguistics, 32, 189–205.
CR  - Bell, N., & Pomerantz, A. (2016). Humor in the classroom. Routledge.
CR  - Bolliger, D. U. (2004). Key factors for determining student satisfaction in online courses. International Journal on E-learning, 3(1), 61–67.
CR  - Boxer, D., & Cortés-Conde, F. (1997). From bonding to biting: Conversational joking and identity display. Journal of Pragmatics, 27(3), 275–294. https://doi.org/10.1016/S0378-2166(96)00031-8
CR  - Bozbıyık, M., & Can Daşkın, N. (2022). Peer involvement in dealing with teacher's insufficient response to student initiatives. Linguistics and Education, 69, 101013.
CR  - Bölükbaş, F., Yılmaz, M. Y. & Keskin, F. (2020). Yeni İstanbul uluslararası öğrenciler için Türkçe ders kitabı B2. İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
CR  - Brinton, L. J. (1996). Pragmatics markers in English: Grammaticalization and discourse functions. Berlin: Walter de Gruyter.
CR  - Brône, G., Feyaerts, K., & Veale, T. (Eds.). (2015). Cognitive linguistics and humor research. Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
CR  - Can Daşkın, N., & Hatipoğlu, Ç. (2019). Reference to a past learning event in teacher turns in an L2 instructional setting. Journal of Pragmatics, 142, 16–30.
CR  - Çapan Tekin, S., & Uzdu Yıldız, F. (2023). Konuşma çözümlemesi açısından sıralı çift kavramı ve Türkçede sıralı çift çalışmaları. Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 70, 20–28. https://doi.org/10.5152/AUJFL.2023.23080
CR  - Çimenli, B., & Sert, O. (2017). Orientations to linguistic form in meaning and fluency contexts in a Turkish as a foreign language classroom. In G. Schwab, S. Hoffmann, & A. Schön (Eds.), Interaktion im Fremdsprachenunterricht: Beiträge aus der Empirischen Forschung (pp. 17-32). Münster: LIT Verlag.
CR  - Çopur, N., Atar, C., & Walsh, S. (2021). Humour as a pedagogical tool in teacher-initiated repair sequences: The case of extreme case formulations and candidate hearing. Classroom Discourse, 12(3), 280–294. https://doi.org/10.1080/19463014.2021.1910051
CR  - Çopur, N., & Brandt, A. (2023). Flagging a turn as humorous with prospective indexicals. Linguistics and Education, 73, 101141.	
https://doi.org/10.1016/j.linged.2022.101141
CR  - Dörnyei, Z. (2001). Motivational strategies in the language classroom. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511667343
CR  - Durmuş, M. (2019). Dil öğretiminde öğretici yeterlilikleri ve pedagojik muhakeme becerisi. Ankara: Grafiker Yayınları.
Ebner, C., & Gegenfurtner, A. (2019). Learning and satisfaction in webinar, online, and face-to-face instruction: A meta-analysis. Frontiers in Education, 4, 92.	
https://doi.org/10.3389/feduc.2019.00092
CR  - Ervin-Tripp, S. M., & Lampert, M. (2009). The occasioning of self-disclosure humor. In  N. Norrick, & D. Chiaro (Eds.), Humor in interaction (pp. 3–28). Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/pbns.182.01erv
CR  - Gironzetti, E. (2022). The multimodal performance of conversational humor. John Benjamins Publishing Company.
Granda, J. C., Nuño, P., Suárez, F. J., & Pérez, M. A. (2013). E-pSyLon: A synchronous e-learning platform for staff training in large corporations. Multimedia tools and applications, 66, 431–463.
CR  - Hampel, R., & Stickler, U. (2012). The use of video conferencing to support multimodal interaction in an online language classroom. ReCALL, 24(2), 116–137.	 https://doi.org/10.1017/S095834401200002X.
CR  - Haugh, M. (2016). “Just kidding”: Teasing and claims to non-serious intent. Journal of Pragmatics, 95, 120–136. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2015.12.004
CR  - Haugh, M. (2017). Teasing. In S. Attardo (Ed.), Handbook of language and humor (pp. 204–218). London: Routledge.
Heidari-Shahreza, M. A. (2021). Humor in the language classroom: Pedagogical benefits and practical considerations. TESOL Journal, 12(2), 1-5. https://doi.org/10.1002/tesj.572
CR  - Hutchby, I., & Wooffitt, R. (2008). Conversation analysis. Polity.
CR  - Jefferson, G. (1979). A technique for inviting laughter and its subsequent acceptance/declination. In G., Psatha (Ed.), Everyday language: Studies in ethnomethodology (pp.79–96). NY: Irvington.
CR  - Jefferson, G. (2004). Glossary of transcript symbols with an introduction. In. G. H. Lerner (Ed.), Conversation analysis: Studies from the first generation (pp.13–34). Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/pbns.125.02jef
CR  - Karaca Turhan, F. (2024). Uzaktan eğitim yoluyla Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sınıf içi etkileşimin konuşma çözümlemesi yöntemiyle incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Karaca Turhan, F., Baş, B., & Balaman, U. (2024). Video aracılı etkileşimde onarım mekanizmaları. Journal of History School, 17(68), 248–267.	
https://doi.org/10.29228/joh.74354
CR  - Kardaş İşler, N. (2019). İlkokul sosyal bilgiler dersinde öğrenci başlatımları ve öğrenme fırsatları: Bir konuşma çözümlemesi çalışması (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
CR  - Kardaş İşler, N., Balaman, U.,  & Şahin, A. E. (2019a). The interactional management of learner initiatives in social studies classroom discourse.  Learning Culture And Social Interaction, 23, 100341. https://doi.org/10.1016/j.lcsi.2019.100341
CR  - Kardaş İşler, N., Şahin, A. E., & Balaman, U. (2019b). Öğrenci katılımına zemin hazırlayan etkileşimsel bir kaynak: Eksik tasarlanmış sözceler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 376–396.
CR  - Kardaş İşler, N., & Can Daşkın, N. (2020). Reference to a shared past event in primary school setting. Linguistics and Education, 57, 100815.	
https://doi.org/10.1016/j.linged.2020.100815
CR  - Kırbaş, G. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde edebî metin kullanımı: Nasreddin Hoca fıkraları. Aydın Tömer Dil Dergisi, 7(2), 233–263.	
https://doi.org/10.17932/IAU.TOMER.2016.019/tomer_v07i2004
CR  - Koshik, I. (2002). Designedly incomplete utterances: A pedagogical practice for eliciting knowledge displays in error correction sequences. Research on Language and Social Interaction, 35(3), 277–309. https://doi.org/10.1207/S15327973RLSI3503_2
CR  - Kuiper, N. A., Grimshaw, M., Leite, C., & Kirsh, G. (2004). Humor is not always the best medicine: Specific components of sense of humor and psychological well-being. Humor: International Journal of Humor Research, 17(1-2), 135–168. 	
https://doi.org/10.1515/humr.2004.002
CR  - Kuipers, G. (2008). The sociology of humor. In V. Raskin (Ed.), The Primer of humor research (pp. 361–398). Berlin, New York: De Gruyter Mouton.	 https://doi.org/10.1515/9783110198492.361
CR  - Larkin-Galiñanes, C. (2017). An overview of humor theory. In S. Attardo (Ed.), The Routledge handbook of language and humor (pp. 4–16). Routledge.	  
https://doi.org/10.4324/9781315731162-2
CR  - Looney, S. D., & He, Y. (2021). Laughter and smiling: Sequential resources for managing delayed and disaligning responses. Classroom Discourse, 12(4), 319–343.
https://doi.org/10.1080/19463014.2020.1778497
CR  - Looney, S. D., & Kim, J. (2018). Humor, uncertainty, and affiliation: Cooperative and co-operative action in the university science lab. Linguistics and Education, 46, 56–69.	 
https://doi.org/10.1016/j.linged.2018.06.003
CR  - Malabarba, T., Mendes, A. C. O., & de Souza, J. (2022). Multimodal resolution of overlapping talk in video-mediated L2 instruction. Languages, 7(2), 154.
https://doi.org/10.3390/languages7020154
CR  - Martin, R. A. (2007). The psychology of humor. Academic Press.
CR  - Matsumoto, Y., Lee, J. J., & Kim, E. (2021). “Laughing moments”: The complex negotiation of laughing acts among students and teachers in an English as a second language classroom. Classroom Discourse, 13(1), 32–63. https://doi.org/10.1080/19463014.2020.1808494
CR  - McCartney, M. L. (2020). Playful pedagogy: Using humor to increase social interaction online. In A. Thornburg, D. Abernathy, & R. Ceglie (Eds.), Handbook of research on developing engaging online courses (pp. 224–244). IGI Global Scientific Publishing. https://doi.org/10.4018/978-1-7998-2132-8.ch013
CR  - Meyer, J. C. (2000). Humor as a double-edged sword: Four functions of humor in communication. Communication Theory, 10(3), 310–331.	 
https://doi.org/10.1111/j.1468-2885.2000.tb00194.x
CR  - Moalla, A., & Amor, W. B. (2021). The co-construction of humor in computer-mediated teacher-student communication. Discourse & Society, 32(1), 81–97. 
https://doi.org/10.1177/0957926520961631
CR  - Mondada, L. (2018). Multiple temporalities of language and body in interaction: Challenges for transcribing multimodality. Research on Language and Social Interaction, 51(1), 85–106. https://doi.org/10.1080/08351813.2018.1413878
CR  - Mulkay, M. J. (1988). On humour: Its nature and its place in modern society. Blackwell.
CR  - Norrick, N. R. (1993). Conversational joking: Humor in everyday talk. Indiana University Press.
CR  - Ong, S. G. T., & Quek, G. C. L. (2023). Enhancing teacher–student interactions and student online engagement in an online learning environment. Learning Environments Research, 26(3), 681–707.
CR  - Öngören, F. (1983). Türk mizahı ve hicvi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
CR  - Özcan, Ö. (2002). Türk edebiyatında hiciv ve mizah. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
CR  - Özkök, G. A., & Bulutlu, Ö. (2020). Examination of intention to use synchronous e-classroom environments of university students in distance education programs. Çukurova University Faculty of Education Journal, 49(2), 895–937.	
https://doi.org/10.14812/cuefd.755147
CR  - Park, Y., & Park, S. (2022). Eliciting student participation in synchronous online L2 lessons: The use of oral and written DIUs. Linguistics and Education, 71, 101085.	 
https://doi.org/10.1016/j.linged.2022.101085
CR  - Petitjean, C., & Gonzalez-Martinez, E. (2015). Laughing and smiling to manage trouble in French-language classroom interaction. Classroom Discourse, 6, 89-106.
CR  - Piirainen-Marsh, A. (2011). Irony and the moral order of secondary school classrooms. Linguistics and Education, 22(4), 364–382. https://doi.org/10.1016/j.linged.2010.09.003
CR  - Pomerantz, A., & Bell, N. (2011). Humor as safe house in the foreign language classroom. The Modern Language Journal, 95(1), 148-161.	
https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.2011.01274.x
CR  - Provine, R. R. (1996). Laughter. American Scientist, 84(1), 38–45. 	
http://www.jstor.org/stable/29775596
CR  - Provine, R. R. (2000). Laughter. Penguin.
CR  - Raskin, V. (Ed.). (2008). The primer of humor research. Walter de Gruyter.
CR  - Reddington, E. (2015). Humor and play in language classroom Interaction: A review of the literature. Working Papers in Applied Linguistics and TESOL, 15(2), 22–38.
https://doi.org/10.7916/salt.v15i2.1271
CR  - Reddington, E., & Waring, H. Z. (2015). Understanding the sequential resources for doing humor in the language classroom. Humor, 28(1), 1–23.	
https://doi.org/10.1515/humor-2014-0144
CR  - Sallabaş, M., & Göktentürk, T. (2018). Nasreddin Hoca fıkralarının yabancılara Türkçe öğretimi bakımından değeri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 206–275.
https://doi.org/10.14686/buefad.356300
CR  - Satar, H. M. (2015). Sustaining multimodal language learner interactions online. CALICO Journal, 32(3), 480–507. https://doi.org/10.1558/cj.v32i3.26508
CR  - Satar, H. M. (2016). Meaning-making in online language learner interactions via desktop videoconferencing. ReCALL, 28(3), 305–325. https://doi.org/10.1017/S0958344016000100
CR  - Satar, H. M., & Wigham, C. R. (2017). Multimodal instruction-giving practices in webconferencing-supported language teaching. System, 70, 63–80.	
https://doi.org/10.1016/j.system.2017.09.002
CR  - Satar, H. M. & Wigham, C. R. (2020). Delivering task instructions in multimodal synchronous online language teaching. Alsic, 23(1). https://doi.org/10.4000/alsic.4571
CR  - Schegloff, E. A. (1987). Analyzing single episodes of interaction: An exercise in conversation analysis. Social Psychology Quarterly, 50(2), 101–104. https://doi.org/10.2307/2786745
CR  - Sert, O. (2017). Creating opportunities for L2 learning in a prediction activity. System, 70, 14–25. https://doi.org/10.1016/j.system.2017.08.008
CR  - Sert, O., & Balaman, U. (2015). Çevrim içi görev-temelli etkileşimde ortaklaşa bilgi yapılandırmasının konuşma çözümlemesiyle incelenmesi. Dil ve Edebiyat Dergisi, 12(2), 1.
CR  - Sert, O., Balaman, U., Daşkın, N. C., Büyükgüzel, S., & Ergül, H. (2015). Konuşma çözümlemesi yöntemi. Dil ve Edebiyat Dergisi, 12(2), 1–43.
CR  - Sevindik, A. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde halkbilimsel unsurların kullanımı. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (Sonbahar Özel Sayı I/I), 12–21.
CR  - Sidnell, J., & Stivers, T. (Eds.). (2013). The handbook of conversation analysis. Wiley-Blackwell.
CR  - Sumruk, H. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde etkileşim ve konuşma çözümlemesi yöntemiyle kelime öğretimi: A2 düzeyi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü, Ankara.
CR  - Turhan, O., & Yorgancı, O. K. (2024). Ana dili eğitimi araştırmalarında veri güdümlü yönelim: Konuşma çözümlemesi yöntemi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(3), 593–605.
https://doi.org/10.16916/aded.1455777
CR  - Usta, Ç. (2005). Mizah dillinin gizemi. Ankara: Akçağ Yayınları
CR  - Vandergriff, I. & Fuchs, C. (2012). Humor support in synchronous computer-mediated classroom discussions. Humor, 25(4), 437−458. https://doi.org/10.1515/humor-2012-0022
CR  - Yücebaş, H. (2004). Türk mizahçıları. İstanbul: L & M Yayınları.
UR  - https://dergipark.org.tr/en/pub/jlere/issue//1609263
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4475811
ER  -