TY  - JOUR
T1  - Kolonyalîzm û Postkolonyalîzm di Helbestên Rênas Jiyan de
TT  - Kolonyalîzm û Postkolonyalîzm di Helbestên Rênas Jiyan de
AU  - Çiftçi, Mazhar
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2025
DO  - 10.55106/kurdiname.1610281
JF  - Kurdiname
JO  - Kurdiname
PB  - Osman ASLANOĞLU
WT  - DergiPark
SN  - 2687-5438
SP  - 44
EP  - 66
IS  - 12
LA  - en
AB  - Colonialism can be defined as the hegemony of the rulers over the subordinates. The goal of colonialism is to forcefully provide the surface and underground resources of the colony for the metropolis. The colonialists used a variety of extreme methods to secure supplies from the colony. Postcolonialism, as a critique and theory, separates and deciphers the physical practices of the colonial period such as murder, deportation, looting, etc.    In this work, we will evaluate the new Kurmanci poetry in relation to the concepts of colonialism and postcolonialism in the example of Rênas Jiyan's poems, and we will especially evaluate the expressions of postcolonialism in Rênas Jiyan's poems. Because of that, the scope of our work is only on Kurmanci poetry in the example of Rênas Jiyani's poems. Since our work will be based on the concepts of colonialism and postcolonialism, we will first focus on these two concepts. Then the situation of Kurds and Kurdistan will be evaluated on the basis of these two concepts and finally, the expressions of anti-colonialism in the poems of Rênas Jiyani will be evaluated.   In this work, we came to the conclusion that the colonial practices in Kurdistan and their interpretations as a post-colonial theory in the poems of Rênas Jiyan were sometimes openly and sometimes purposefully separated and deciphered. After deciphering the colonial practices in Kurdistan with a postcolonial theory, finally, anti-colonial expressions appear in the poems of Rênas Jiyan.
KW  - Colonialism
KW  - Post-colonialism
KW  - Rênas Jiyan
KW  - Poetry
N2  - Kolonyalîzm wekî hegemonyaya serdestan a li ser bindestan jî dikare bê pênasekirin. Armanaca kolonyalîzmê bi zordarî temînkirina keresteyên sererd û binerd ên kolonîyê ye ji bo metropolê. Kolonyalîst ji bo keresteyan ji kolonîyê temin bikin rêbazên curbicur ên tundrew bikartînin. Poskolonyalîzm jî wek rexne û teorîyekî pêkanînên fizîkî yên dewra kolonyalîzmê yên wekî kuştin, sirgûnkirin, talankirin hwd û her wiha pêkanînên hegemonîk yên wekî asîmîlasyon nebanbûn, nasname, zayend û hwd ji hev vediçirîne û deşîfre dike.    Em ê di vê xebata xwe de di peywenda têgihên kolonyalîzm û postkolonyalîzmê de helbesta nû ya Kurmancî di mînaka helbestên Rênas Jîyan de binirxînin û xusûsen rengvedanên postkolonyalîzmê di helbestên Rênas Jîyan de binirxînin. Ji ber wê çarçoveya xebata me tenê li ser helbesta Kurmancî ye di mînaka helbestên Rênas Jîyanî de ye. Ji ber ku peywenda xebata me li ser bingeha têgihên kolonyalîzm û postkolonyalîzmê dê bê kirin em ê ewilî li ser van her du têgihan rawestin. Piştre rewşa Kurd û Kurdistanê li ser bingeha van her du têgihan dê bê nirxandin û di axirîyê de jî baxusûs rengvedanên dijkolonyalîzmê di helbestên Rênas Jîyanî de dê bê nirxandin.   Di vê xebata xwe em gihîştin wê encamê ku pêkanînên kolonyalîst ên li Kurdistanê û rengvedanên wan wek teorîyeke postkolonyal di helbestên Rênas Jîyan de hin caran bi eşkereyî û hin caran bi amajeyî ji hev hatine veçirandin û deşîfrekirin. Piştî deşîfrekirina pêkanînên kolonyalîst ên li Kurdistanê bi teorîyeke postkolonyal, di axirîyê de jî rengvedanên dijkolonyal xuya dibin di helbestên Rênas Jîyan de.
CR  - Alan, R., (2009). Bendname, li ser Ruhê Edebiyatekê. Stembol: Avesta.
CR  - Alan, R., (2015). Destpêkek ji bo Zanista Edebiyata Modern. Stenbol: Peywend.
CR  - Alan, R., & Öpengin, E., (Ed.). (2014). Tîr û Armanc, Gotarên Rexneyî li ser Edebiyata Kurdî ya Modern. Stenbol: Peywend.
CR  - Ay, Serdar., (2015). Li ser Êşê bi Rênas Jîyan re Hevpeyvîn. Wêje û Rexne Kovara Çar Mehane ya Lêkolîn, Rexne û Teoriya Wêjeyê, Cilt 5, 132-145.
CR  - Bayrak, M., (1999). Kürt Sorunu ve Demeokratik Çözümü. Postfach-Wuppertal: Öz-Ge Yayınları.
CR  - Beşikci, İ., (2015). Devletlerarası Sömürge Kurdistan. İstanbul: Roni Basın Yayın.
CR  - Bhoraskar, R., (2014). Nerîneke Postkolonyal li ser The Tempest û Axriyên Wê. Zarema Kovara Çarmehane ya Rexne û Teoriyê, (Wer: Ferzan Şêr), (j. 2), 86.
CR  - Cesaire, A., (2007). Barbar Batı, Sömürgecilik Üzerine Söylev. İstanbul: Salyangoz Yayınları.
CR  - Çîçek, C., (2013). Zimanek Çima Tê Qedexekirin, Polîtîkayên Zimanî û Rewşa Kurdî li Tirkiyeyê ji Înkarê ber bi Nasînê. Stenbol: Weşanên Peywend.
CR  - Fanon, F.,  (1985). Yeryüzünün Lanetlileri. İstanbul: Bir Yayıncılık.
CR  - Garib, Ş. I., (2018). Aqlê Protez ê Kolonîyê. Zarema Kovara Çarmehane ya Rexne û Teoriyê, Cilt 13, 30-42.
CR  - Goyî, Zozan., (2020). Mimetik Sömürge. Kürd Araştırmaları Dergisi 2020 Yayın Serisi, Cilt 1-2-3-4, 291-307.
CR  - Jiyan, R., (2012). Çirûskîzm, Li Ser Goşt û Agir û Hunerê Lêkolîneke Fenomenolojîk. Diyarbakır: Belkî.
CR  - Jiyan, R., (2020). Diêşiya. Enqere: Belkî.
CR  - Jiyan, R., (2019). Dîn û Şîn. Enqere: Belkî.
CR  - Jiyan, R., (2018). Janya. Stenbol: Weşanxaneya Belkî.
CR  - Jiyan, R., (2008). Ji Şevê Re, Çend Têgehên Dera Hanê. Stenbol: Belkî.
CR  - Jiyan, R., (2018). Kolleksiyona Çirûskan, Mexzena Xwînê. Stenbol: Belkî.
CR  - Jiyan, R., (2016). Ponijîn. Amed: Weşanxaneya Belkî.
CR  - Loomba, A., (2000). Kolonyalizm Postkolonyalizm. Stenbol: Ayrıntı.
CR  - Memmi, A., (1996). Sömürgeci ve Sömürgeleştirilen İnsan. Ankara: Öteki Yayınevi.
CR  - Onen, R., (2018). Ziman û Netewesazî, Lêhûrbûnek li ser Kovara Hawarê. Stenbol: Weşanên Peywend.
CR  - Ünlü, B., (2018). Türklük Sözleşmesi, Oluşumu İşleyişi ve Krizi. Ankara: Dipnot Yayınları.
CR  - Yarkın, G., (2020). İnkâr Edilen Hakikat: Sömürge Kuzey Kürdistan, Kürd Araştırmaları Dergisi 2020 Yayın Serisi, Cilt 1-2-3-4, 47-71.
CR  - Zeraq, D., (2022). Rengê Hebûnê. Enqere: Weşanxaneya Lîs.
UR  - https://doi.org/10.55106/kurdiname.1610281
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4480051
ER  -