@article{article_1611201, title={Gasp Edilen Mallardaki Değer Değişiminin İslâm Hukukuna Göre Tazmini}, journal={Kocatepe İslami İlimler Dergisi}, volume={8}, pages={67–83}, year={2025}, DOI={10.52637/kiid.1611201}, author={Kundak, Oğuzhan}, keywords={Islamic Law, Islamic Economy, Extortion, Money, Interest, Inflation, Default}, abstract={Gasp, başkasının hakkına hukuka aykırı bir şekilde alenen el koymaktır. Gasp fiilinin hükmü; gasp edilen malın aynısı gibi duruyorsa iade edilmesi, herhangi bir zarara uğradı ise zararın giderilmesi olarak iade ve tazmindir. İadeye yönelik hüküm literatürde belirlilik arz ederken tazmine ilişkin yükümlülükler ve sorumluluklar tartışmalıdır. Bu makalede gasp edilen malın herhangi bir şekilde değer değişimine uğraması halinde tazminin keyfiyeti İslâm hukukuna göre incelenmiştir. Hanefî, Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî literatürüne ait ilk, orta ve son dönemi temsil eden belirli kaynaklarda gasp edilen malın tazminine dair yaklaşımlar araştırılmış ve başta ribevî mallardan sayılan paralar olmak üzere değer değişiminde ortaya çıkan zararın izâlesi çerçevesinde tazminin keyfiyetine yönelik değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu kapsamda altın ve gümüş gibi hilkaten/mal paralardaki değer değişimine şaz olan bazı görüşler hariç genellikle itibar olunmazken; felsler gibi ıstılahî paralarda genel olmasa bile müftâbih görüş olarak değer değişimine itibar edildiği görülmüştür. Gâsıbın fiili sebebiyle mağsûbun aynında ortaya çıkan bütün noksanlıkların tüm mezheplerde tazmin edildiği, ziyadelerin ise Hanefî ve Mâlikîlerde gâsıbın teaddîsi hariç tazmin kapsamına alınmadığı, Şâfiî ve Hanbelîlerde ise her şekilde tazmin edildiği gözlemlenmiştir. Bununla birlikte Hanefîlerde Ebû Yûsuf’un ve başta İmam Şâfiî olmak üzere Şafiîlerin gasp edilen ribevî mallardaki aynın noksana uğramasında tazmine mahsus faizin tahakkuk etmeyeceği yaklaşımında oldukları tespit edilmiştir. İlgili görüşün günümüz enflasyonist ekonomilerinde itibarî para varlıklarının gasp edilmesi ve gasp diye nitelendirilebileceği tespit edilen temerrüt hallerinde enflasyonun sebep olduğu değer kaybının nominal değere değil de reel değere/enflasyon farkına/kıymete itibar edilerek tazmin edilmesinde önemli bir delil niteliği taşıdığı sonucuna varılmıştır.}, number={1}, publisher={Afyon Kocatepe University}