@article{article_1612679, title={Acâibü’l-Mahlûkât ve Ğarâibü’l-Mevcûdât Nüshalarındaki Basra Körfezi ile Hazar Denizi’nde Yaşayan Tuhaf Hayvan ve Yaratıkların Tasvirleri}, journal={İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi}, volume={10}, pages={28–62}, year={2025}, DOI={10.20486/imad.1612679}, author={Turan, Hayrunnisa}, keywords={Islamic History and Arts, Qazwīnī, Ajā’ib Al-Makhlūqāt, The Persian Gulf, The Caspian Sea, Animals, Creatures}, abstract={Bu çalışmada Kazvinî (ö. 1283)’nin kozmografya ve coğrafya konularında kaleme aldığı Acâibü’l-Mahlûkât ve Ğarâibü’l-Mevcûdât isimli eserinin Süfliyyât başlıklı ikinci makalesinde yer alan ve yerküre üzerinde sıralanmış denizlerden Basra Körfezi ile Hazar Denizi’ndeki sıra dışı hayvan ve yaratıklara dair rivayetler ve tasvirler ele alınmaktadır. Telif edildiği tarihten itibaren yoğun ilgiye mazhar olduğu anlaşılan eserin 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar çok sayıda tasvirli ve tasvirsiz Arapça, Farsça ve Türkçe nüshasına rastlanmaktadır. Eserin astrolojiden tıbba kadar muhtelif alanlardaki zengin konu dağarcığı farklı türdeki çalışmalarda araştırmaya tabi tutulmasına vesile olmuştur. Ancak eseri tasvir sanatı açısından inceleyen az sayıda çalışma bulunmaktadır. Mevcut çalışmalarda da genellikle belirli bir nüshanın tanıtımına odaklanıldığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmada eserin denizler bahsindeki bazı hayvan ve yaratıklara dair içerik ve tasvirlerin çeşitli nüshalar üzerinden mukayeseli olarak tanıtılması amaçlanmaktadır. Çalışma hacmi göz önünde bulundurularak birbirine yakın konumdaki bahsi geçen iki denize dair rivayetler ayrıntılı olarak incelenmektedir. Bu kapsamda, eserde Hint Denizi’nin bir kolu olarak zikredilen Basra Körfezi ile başka herhangi bir denizle bağlantısı bulunmadığı bildirilen Hazar Denizi’nde konumlanmış çeşitli adalar ve canlı türleri hakkındaki malumat ve tasvirler bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Yurtiçi ve yurtdışındaki müze ve kütüphanelerde bulunan eserin farklı dönemlere ait nüshalarından bazıları bu çalışma kapsamında incelenip değerlendirilerek tasvirler arası benzerlik ve farklılıkların tespitinde bulunulmuştur.}, number={1}, publisher={Kütahya Dumlupinar University}