@article{article_1614772, title={I. Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Devleti’nde Sığır Vebasına Karşı Alınan Tedbirler Kapsamında Bir Risale: Sığır Vebası ve Hakkında İttihazı Lâzım Gelen Tedâbir}, journal={Osmanli Bilimi Arastirmalari (Studies in Ottoman Science)}, volume={26}, pages={422–451}, year={2025}, DOI={10.26650/oba.1614772}, author={Yılmaz, Emrah}, keywords={World War I, Cattle Plague, Epidemic, Serum, Treatise, Instruction}, abstract={Hayvan hastalıkları birçok devlet ve toplumda olduğu gibi Osmanlı Devleti’ni de erken modern dönemlerden itibaren menfi anlamda etkilemiş ve devlet bu tür hastalıkların görülme sıklığı, yerleri ve telef olan hayvan sayısına göre çeşitli tedbirler almak zorunda kalmıştır. Sığır vebası veya diğer bir ismiyle veba-yı bakarî hastalığı özellikle 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren Anadolu coğrafyasında daha sık görülmeye başlanmış ve 1880’lerden sonra da yaygınlaşarak ciddi bir hayvan kaybına sebep olmuştur. Osmanlı Devleti, veba-yı bakarî ve diğer hastalıklar karşısında 1890’lardan itibaren birtakım yasal düzenlemelere girişmiş ve öncelikle hastalıkların yayılmasını engellenmek adına 1893 yılında Zabıta-i Sıhhiye-i Hayvaniye Talimatnamesi’ni yayımlamıştır. Devletin bu tür yasal düzenlemeler uygulamasına rağmen veba-yı bakarî hastalığı I. Dünya Savaşı’na kadar olan dönemde etkisini sürdürmeye devam etmiştir. Devlet, hastalığın öncelikle tanınması ve önlenmesi adına araştırma konumuzu teşkil eden Sığır Vebası ve Hakkında İttihazı Lazım Gelen Tedâbir isimli risaleyi R. 1331 [M. 1915/16] yılında yayımlamıştır. Umur-ı Baytariyye Müdüriyeti tarafından düzenlenen bu risalede hastalığın ne olduğu, sebepleri, hastalığa karşı alınacak önlemler ile aşı ve serum çalışmalarına değinilmiştir. İlgili dönemde üzerinde aşı uygulamaları yapılan sığırlar ve hasta hayvanların zengin bir görsel içerikle sunulduğu bu risale veba-yı bakarî hastalığına karşı devletin 20. yüzyılın başında savaş koşullarında dahi ne kadar etkin ve etkili önlemler almaya çalıştığını göstermektedir. Araştırmamız, bu önemli tarihi kaynağı kullanarak hastalığın Osmanlı’daki genel seyri ve alınan tedbirler hakkında açıklamalar yapıp bu önemli risale tanıtmayı amaçlamaktadır.}, number={2}, publisher={Istanbul University}