TY  - JOUR
T1  - Modern Mısır Roman ve Hikâyesi Üzerine Genel Bir Değerlendirme
TT  - A General Evaluation of Modern Egyptian Novels and Short Stories
AU  - Yıldız, Şerafettin
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2025
DO  - 10.26650/jos.1615047
JF  - Şarkiyat Mecmuası
PB  - Istanbul University
WT  - DergiPark
SN  - 1307-5020
SP  - 387
EP  - 401
IS  - 46
LA  - tr
AB  - Modern Mısır edebiyatı, Napolyon’un 1798 yılında Mısır’ı işgaliyle başlayan Batı etkisi sonucu Arap edebiyatının klasik yapısından çıkarak Batı edebiyatının etkisi altında yeni bir dönüşüm sürecine girmiştir. 19. yüzyılda Fransız edebiyatından yapılan çeviriler, roman ve hikâye gibi yeni edebi türlerin Arap edebiyatına kazandırılmasını sağlamıştır. Bu gelişmeler, eğitim reformlarıyla birleşerek modern edebiyatın temellerini atmıştır. 20. yüzyılın başlarına gelindiğinde modern hikâye, sosyal eleştiri ve ulusal kimlik arayışının ön plana çıktığı bir edebi alan haline gelmiştir. Bu dönemde romantizm etkisiyle bireysel duyguların yüceltilmesi, okuyucunun sanatsal tatminini sağlamıştır. Ancak, 1930’lardan itibaren sosyal gerçekçilik akımı romantizmin yerini almış ve toplumsal sorunlar edebiyatın merkezine oturmuştur. Sosyal gerçekçilik, toplumsal eşitsizlikleri ele alarak yoksulluk ve adaletsizlik gibi konulara odaklanmıştır. 1952 Mısır Devrimi sonrası rejimin baskıcı bir hale gelmesi, sosyal gerçekçiliğin etkisini kaybetmesine yol açmış ve yazarlar sembolizm gibi farklı edebi üsluplara yönelmiştir. Modern Mısır edebiyatı, Batı etkisiyle başlayan bu dönüşüm sürecinde, ulusal kimliği koruma ve geleneksel Arap edebiyatı ile Batı etkilerini harmanlayarak zengin bir birikim oluşturmuştur. Sosyal eleştiri ve bireysel duyguların yüceltilmesiyle şekillenen bu edebiyat, sadece Mısır’ın değil tüm Arap dünyasının modern edebiyatının temel taşlarından biri haline gelmiştir. Eserlerinde toplumun değişen yapısını yansıtan yazarlar, edebiyatın hem ulusal hem de evrensel düzeyde gelişmesine önemli katkılar sunmuştur.
KW  - Arap Edebiyatı
KW  - modern
KW  - Mısır
KW  - roman
KW  - hikâye
N2  - Modern Egyptian literature underwent a transformative process under the influence of Western culture, such as Napoleon’s invasion of Egypt at the end of the 18th century. This marked a departure from the classical framework of Arabic literature and ushered in a new phase shaped by Western literary traditions. During the 19th century, Arabic literature was enriched by the introduction of new literary genres, including novels and short stories, through translations from French literature. These developments, combined with educational reforms, laid the foundations for modern Egyptian literature. By the early 20th century, modern short stories had emerged as a literary platform for social critique and the exploration of national identity. Beginning in the 1930s, romanticism gave way to the rise of social realism, which shifted the focus to pressing societal issues. Social realism addressed the themes of poverty, inequality, and injustice, tackling the challenges faced by marginalized groups. However, the repressive regime that followed the 1952 Egyptian Revolution led to the decline of social realism, prompting authors to explore alternative literary approaches such as symbolism. Modern Egyptian literature, shaped by Western influence while preserving elements of traditional Arabic heritage, developed into a rich and nuanced body of work. Combining social critique with the celebration of individual emotions, it became a cornerstone of not only Egyptian but also modern Arabic literature. By reflecting the evolving structure of society, its authors have significantly contributed to the growth of literature on both national and universal levels.
CR  - Ancil, Butrus Sem‘ân. Dırâsât fi’r-Rivâyeti’l-‘Arabiyye. Kahire: el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-‘Âmme li’l-Kitâb, 1987. google scholar
CR  - Aytaç, Bedrettin. Mahmûd Teymûr’un Hikâyeleri ve Romanları. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, 1992. google scholar
CR  - Bedr, ‘Abdulmuhsin Tâhâ. Tatavvuru’r-Rivâyeti’l-‘Arabiyyeti’l-Hadîse fî Mısr 1870–1938. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1983. google scholar
CR  - Brugmann, J. An Introduction to the History of the Modern Arabic Literature in Egypt. Leiden: Brill, 1984. google scholar
CR  - Crabbs, Jr., Jack A. The Writing of History in Nineteenth-Century Egypt. Kahire: The American University in Cairo Press, 1984. google scholar
CR  - Davişa, Adid. Arap Milliyetçiliği, Zaferden Umutsuzluğa. Çev. Lütfi Yalçın. İstanbul: Literatür Yayınları, 2004. google scholar
CR  - el-Hafâcî, Muhammed ‘Abdulmun‘im. Dırâsât fî’l-Edebi’l-‘Arabiyyi’l-Hadîs ve Medârisuhu. Kahire: Mektebetu’l-Ezher, 1974. google scholar
CR  - en-Nessâc, Seyyid Hâmid. Tatavvuru Fenni’l-Kıssati’l-Kasîra fî Mısr, Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1984. google scholar
CR  - Er, Rahmi. “Modern Lübnan Romanına Genel Bakış”. DTCF Doğu Dilleri Dergisi, 1 (1992): 125–153. google scholar
CR  - Er, Rahmi. Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. Ankara: KTB Yayınları, 2004. google scholar
CR  - Er, Rahmi. Modern Mısır Romanı (1914–1944). Ankara: Star Ajans, 1997. google scholar
CR  - eş-Şârûnî, Yûsuf. Dırâsât fi’l-Kıssati’l-Kasîra. Şam: Dâru Ṭalâs, 1989. google scholar
CR  - et-Tahtâvî, Rıfâ‘a Râfi‘. Paris Gözlemleri. Çev. Cemil Çiftçi. İstanbul: Ses Yayınları, 1992. google scholar
CR  - Gibb, H.A.R. İslam Medeniyeti Üzerine Araştırmalar. Çev. Kadir Durak. İstanbul: Endülüs Yayınları, 1991. google scholar
CR  - Goldziher, Ignace. Klasik Arap Literatürü. Çev. Azmi Yüksel ve Rahmi Er. Ankara: İmaj Yayınları, 1993. google scholar
CR  - Güler, Zeynep. Süveyş’in Batısın-da Arap Milliyetçiliği, Mısır ve Nasırcılık. İstanbul: Yeni Hayat Kütüphanesi Yayıncılık, 2004. google scholar
CR  - Hâfız, Sabrî. “Modern Arap Kısa Öyküsü (I).” Çev. Azmi Yüksel. NŞAD, 9 (2003): 77-96. google scholar
CR  - Hâfız, Sabrî. “Modern Arap Kısa Öyküsü (II).” Çev. Azmi Yüksel. NŞAD, 10 (2003): 39-62. google scholar
CR  - Hakkî, Yahyâ. Fecru’l-Kıssati’l-Mısriyye. Kahire: Dâru’l-Kalem, 1987. google scholar
CR  - Heykel, Ahmed. el-Edebu’l-Kısasî ve’l-Masrahî fi Mısr. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1983. google scholar
CR  - Heykel, Muhammed Huseyn. Zeynep. Kahire: el-Siyâse Gazetesi, 1956. google scholar
CR  - Hızr, ‘Abbâs. el-Kıssatu’l-Kasîra fî Mısr munzu Neş’etihâ hattâ Sene 1930. Kahire: el-Mektebetu’l-‘Arabiyye, 1966. google scholar
CR  - Hızr, ‘Abbâs. el-Vâkı‘iyye fî’l-Edeb. Kahire: Vızâratu’s-Sekâfe ve’l-İrşâd, 1967. google scholar
CR  - Hourani, Albert. Arap Halkları Tarihi. Çev. Yavuz Alogan. İstanbul: İletişim Yayınları, 1997. google scholar
CR  - Hourani, Albert. Çağdaş Arap Düşüncesi. Çev. Latif Boyacı. İstanbul: İnsan Yayınları, 1994. google scholar
CR  - Köksoy, Mesut. “Necîb Mahfûz’un “Midak Sokağı” (Zuḳâḳu’l-Midaḳḳ) ile Halide Edip Adıvar’ın “Âkile Hanım Sokağı” Romanlarının Tematik Açıdan Karşılaştırılması.”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 (2020), 1155-1213. google scholar
CR  - Landau, Jacob M. Modern Arap Edebiyatı Tarihi (20. Yüzyıl). Çev. Bedrettin Aytaç. Ankara: Gündoğan Yayınları, 1994. google scholar
CR  - Menfalûtî, Erdem Nerede?. Çev. Emrullah İşler. İstanbul: Şûle Yayınları, 1997. google scholar
CR  - Merzûk, Hilmî. Mukaddime fî Dırâseti’l-Edebi’l-Hadîs. Beyrut: Dâru’n-Nahzati’l-‘Arabiyye, 1980. google scholar
CR  - Milson, Menachem. Modern Mısır Romanının Bazı Özellikleri. Çev. Rahmi Er. İstanbul: İlim ve Sanat Yayınları, no. 26. google scholar
CR  - Oktay, Ahmet. Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları. İstanbul: Tüm Zamanlar Yayıncılık, 2000. google scholar
CR  - Ürün, A. Kazım. Necip Mahfuz Toplumsal Gerçekçi Romanları. Konya: Çizgi Kitabevi, 2002. google scholar
CR  - Yazıcı, Hüseyin. “Hikâye.” DİA. XVII: 479-485. İstanbul: TDV, 1998. google scholar
CR  - Yazıcı, Hüseyin. “Modern Arap Edebiyatında Mehcer (Göç) ve Sürgün Edebiyatı.” Mehcer ve Sürgün Edebiyatı. Haz. Feridun Andaç, içinde 205-231. İstanbul: Bağlam Yayınları, 1996. google scholar
CR  - Yıldız, Musa. “Abdurrahmân eş-Şarkâvî’nin el-Ard Adlı Romanı”. NŞAD, 1 (2001): 36–45. google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/jos.1615047
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4500229
ER  -