TY  - JOUR
T1  - Mapping Turkish Translations of Naval Battle Narratives in the Early Republican Period of Türkiye through Peritexts
TT  - Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde Yayımlanan Deniz Savaşı Anlatılarının Türkçe Çevirilerinin Çevre Metinler Aracılığıyla İzinin Sürülmesi
AU  - Taş İlmek, Seda
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.26650/iujts.2025.1620694
JF  - IU Journal of Translation Studies
PB  - Istanbul University
WT  - DergiPark
SN  - 2717-6959
SP  - 44
EP  - 58
IS  - 22
LA  - en
AB  - This article scrutinizes the Turkish translations of naval battle narratives concerning the First World War, published by Naval Printing (Deniz Matbaası) between 1929 and 1938, from a target-oriented approach. During the early Republican period, Naval Printing underwent restructuring and published Turkish versions of naval battle narratives written by prominent Western authors of the era. These translations were accompanied by numerous peritexts created by Turkish translators. By analyzing these peritexts, the study aims to offer a periodical overview of the translation activities conducted by Naval Printing. The study, which includes eight translated works in its corpus, identifies key findings related to translation practices in the early Republican period: the necessity of importing texts via translation to address gaps in the field, various translation decisions shaped by translators’ ideologies and the translators’ focus on highlighting the biases of Western foreign authors. In light of these findings, the study argues that Naval Printing’s translation policy was aligned with the cultural and political objectives of the young Republic’s nation-building efforts. In conclusion, the study emphasizes the critical role of peritexts in translation studies, shedding light on their function in uncovering the complex interplay of cultural, political, and ideological dimensions that inform translation practices.
KW  - Naval battle narratives
KW  - Naval Printing
KW  - peritexts
KW  - the early Republican period
KW  - translation policy
N2  - Bu makale, Deniz Matbaası tarafından 1929 ile 1938 yılları arasında yayımlanan Birinci Dünya Savaşı’na ilişkin deniz savaşı anlatılarının Türkçe çevirilerini erek odaklı bir yaklaşımla incelemektedir. Erken Cumhuriyet döneminde yeniden yapılanan Deniz Matbaası, dönemin önemli Batılı yazarları tarafından kaleme alınan deniz savaşı anlatılarının Türkçe çevirilerini yayımlamıştır. Bu çeviriler, Türk çevirmenler tarafından oluşturulan çok sayıda çevre metin ile desteklenmiştir. Çalışma, söz konusu çevre metinleri inceleyerek, Deniz Matbaası’nın yürüttüğü çeviri faaliyetlerine dair dönemsel bir bakış sunmayı amaçlamaktadır. Bütüncesinde sekiz çeviri eser yer alan bu çalışma, erken Cumhuriyet dönemi çeviri pratiklerine ilişkin şu bulguları ortaya koymaktadır: alandaki boşlukları doldurmak amacıyla çeviri yoluyla metin ithalinin gerekliliği, çevirmenlerin ideolojileriyle şekillenen çeşitli çeviri kararları ve çevirmenlerin Batılı yabancı yazarların taraflılıklarını vurgulama çabaları. Bu bulgular ışığında, çalışma, Deniz Matbaası’nın çeviri politikasının genç Cumhuriyet’in ulus inşa sürecindeki kültürel ve siyasi hedefleriyle uyumlu olduğunu savunmaktadır. Sonuç olarak, çalışma, çevre metinlerin çeviribilimdeki önemli rolünü vurgulamakta ve çeviri pratiklerini şekillendiren kültürel, siyasi ve ideolojik boyutlar arasındaki karmaşık etkileşimi ortaya çıkarma işlevlerine ışık tutmaktadır
CR  - Ashe, L., & Patterson, I. (Eds.). (2014). War and literature. Essays and studies. D.S. Brewer. google scholar
CR  - Berk, Ö. (2006). Translating the ‘West’: The position of translated Western literature within the Turkish literary polysystem. RiLUnE, 4, 1-18. google scholar
CR  - Berk Albachten, Ö. (2015). The Turkish language reform and intralingual translation. In Ş. Tahir Gürçağlar, Ş. Paker & J. Milton (Eds.), Tradition, tension and translation in Turkey (pp. 165-180). John Benjamins. google scholar
CR  - Candan, L. (2006). Atatürk döneminde harf devrimi sonrası Deniz Basımevi’nde basılmış yayınların incelenmesi (1929-1938) [An investigation on the publications printed in Istanbul Naval Press during the period of Atatürk (After the alphabet revolution) (1929-1938)]. [Unpublished master’s thesis]. Istanbul University. google scholar
CR  - Cemal, B. (1932). İlk söz (First word). In A. Meurer (Au.), Muhtasar deniz harbi tarihi (Cemal, B. Trans.). (pp. iii-iv). Deniz Matbaası. (Original work Seekriegsgeschichte in Umrissen. Seemacht und Seekriege vornehmlich vom 16 published 1925). google scholar
CR  - Davulcu, F., & Kıpçak, H. (2016). Başlangıcından harf devrimi’ne kadar Türkiye’de basım ve yayının kısa bir tarihçesi. Türk Kütüphaneciliği, 30(2), 251-260. google scholar
CR  - Even-Zohar, I. (1978). The position of translated literature within the literary polysystem. In L. Venuti (Ed.), The translation studies reader (pp.199-204). Routledge. google scholar
CR  - Even-Zohar, I. (1990). Polysystem studies. Poetics Today, 11(1), 45-51. google scholar
CR  - Even-Zohar, I. (2002). The making of culture repertoire and the role of transfer. In S. Paker (Ed.), Translations: (Re)shaping of literature and culture (pp. 166-174). Boğaziçi University Press. google scholar
CR  - Garrido, X. M. (2011). The paratranslation of the works of Primo Levi. In F. M. Federici (Ed.), Translating dialects and languages of minorities (pp. 65-88). Peter Lang. google scholar
CR  - Genette, G. (1997). Paratexts. Thresholds of interpretation. (J. E. Lewin, Trans.). Cambridge University Press. google scholar
CR  - H. Sami from Tekirdağ (Tekirdağlı H. Sami). (1932). Eser hakkındaki noktai nazarım (My opinion on the work). In W. Wegener (Au.), Büyük harbin deniz sevkulceyşi (H. Sami from Tekirdağ, Trans.) (pp. v-vi). Deniz Matbaası. (Original work Die Seestrategie des Weltkrieges published 1929). google scholar
CR  - H. Sami from Tekirdağ (Tekirdağlı H. Sami). (1936). Eser hakkındaki düşüncelerim (My thoughts on the work). In H. Lorey (Au.), Türk sularında deniz harekâtları. (H. Sami from Tekirdağ, Trans.). (pp. xvii- xx). Deniz Matbaası. (Original work Der Krieg in den Türkischen Gewässern, Bd. I: Die Mittelmeer-Division; Bd. II: Der Kampf um die Meerengen, Marine-Archiv und Kriegsgeschichfliche Forschungs anstalt des Heers published 1928). google scholar
CR  - Hikmet. (1936). Başlangıç (Prologue). In E. Raeder (Au.), Yabancı denizlerde kruvazör harbi (Hikmet, Trans.) (pp. xi-xii). Deniz Matbaası. (Original work Der Kreuzerkrieg in den ausländischen Gewässern published 1922). google scholar
CR  - Hikmet. (1931). Deniz levazım tabiyesine ait notlar. Deniz Matbaası. google scholar
CR  - Hosseini Banghanam, R. (2019). At the crossroads of translation and history-writing: Büyük İran tarihi as a case of writing history through translation. TransLogos Translation Studies Journal, 2(1), 19-46. https://doi.org/10.29228/transLogos.2/1.2 google scholar
CR  - Kansu-Yetkiner, N. (2014). Words apart, worlds apart: Peritexts from Islamized translations of world classics in children’s literature. Children’s Literature in Education, (45), 340-353. 10.1007/s10583-014-9218-y. google scholar
CR  - Koskinen, K. (2011). Institutional translation. In Y. Gambier & L. van Doorslaer (Eds.), Handbook of translation studies 2 (Vol. 2, pp. 54-60). John Benjamins. google scholar
CR  - Köroğlu, E. (2007). Ottoman propaganda and Turkish identity literature in Turkey during World War I. Tauris Academic Studies. google scholar
CR  - Kurtoğlu, F. (1937). Türk deniz tarihinden bir safha [A Phase from Turkish naval history]. (T. Tunay. Trans). Deniz Matbaası. google scholar
CR  - Lefevere, A. (1992). Translation, rewriting, and the manipulation of literary fame. Routledge. google scholar
CR  - Liang, Z. (2024). The strategy, function, and efficacy of the peritexts in Giles’ and Minford’s English translations of Liaozhai Zhiyi. Frontiers in Communication, 1-9. https://doi.org/10.3389/fcomm.2024.1419455 google scholar
CR  - Lorey, H. (1928). Der Krieg zur See, 1914-1918: Der Krieg in den Türkischen Gewässern, Bd. I: Die Mittelmeer-Division; Bd. II: Der Kampf um die Meerengen, Marine-Archiv und Kriegsgeschichfliche Forschungs anstalt des Heers. E. S. Mittler. google scholar
CR  - Mantey, E. V. (1927). Unsere Marine im Weltkrieg 1914-1918. Vaterlandische Verlag. google scholar
CR  - Meurer, A. (1925). Seekriegsgeschichte in Umrissen. Seemacht und Seekriege vornehmlich vom 16. Jahrhundert ab. K. F. Köhler. google scholar
CR  - Müfit, T. R. (1931). Başlangıç (Prologue). In V. E. Mantey (Au.), Deniz harpleri atlası (Tahir Rifat Müfit, Trans.) (pp. iii-iv). Deniz Matbaası. (Original work Unsere Marine im Weltkrieg 1914-1918 published 1927). google scholar
CR  - Pellatt, V. (Ed.). (2013). Text, extratext, metatext and paratext in translation. Cambridge Scholars Publishing. google scholar
CR  - Podlevskikh Carlström, M. (2022). The (in)visibility of translation and translators in the Swedish publication of post-Soviet Russian literature: An analysis of peritexts. STRIDON: Studies in Translation and Interpreting, 2(2), 45-74. google scholar
CR  - Raeder, E. (1922). Der Kreuzerkrieg in den ausländischen Gewässern. E. S. Mittler. google scholar
CR  - Sami, H. (1929). Gaz duman ve islim tehlikelerine karşı müdafaa ve vesaiti. Deniz Matbaası. google scholar
CR  - Sorvari, M. (2024). The reception of post-Soviet Russian fiction through the peritexts of Finnish translations. Perspectives, 1-14. https:// doi.org/10.1080/0907676X.2024.2355189 google scholar
CR  - Tahir Gürçağlar, Ş. (2002). What texts don’t tell: The uses of paratexts in translation research. In T. Hermans (Ed.), Crosscultural transgressions. Research models in translation studies II: Historical and ideological issues (pp. 44-60). St. Jerome. google scholar
CR  - Tahir Gürçağlar, Ş. (2008). The politics and poetics of translation in Turkey. 1923-1960. Rodopi. google scholar
CR  - Tahir Gürçağlar, Ş. (2011). Paratexts. In Y. Gambier & L. V. Doorslaer (Eds), Handbook of translation studies (pp. 113-116). John Benjamins. google scholar
CR  - Tahir Gürçağlar, Ş. (2015). The ‘official’ view on translation in Turkey: The case of national publishing congresses (1939-2009). In Ş. Tahir Gürçağlar, S. Paker & J. Milton (Eds.), Tradition, tension and translation in Turkey (pp. 125-144). John Benjamins. google scholar
CR  - Tahir Gürçağlar, Ş. (2018). Translated texts/paratexts. In L. D’hulst & Y. Gambier (Eds), A History of modern translation knowledge (pp. 297-292). John Benjamins. google scholar
CR  - Talat, S. (1932). Çevirenin düşündükleri (The thoughts of the translator). In A. V. Tirpitz (Au.), Tirpiç’in hatıratı (Talat, S. Trans.) (p. v). Deniz Matbaası. (Original work My memoirs published 1919). google scholar
CR  - Talat, S. (1932). En eski Amerikan haritası. Deniz Matbaası. google scholar
CR  - Talat, S. (1934). Orta zaman denizciliği. Deniz Matbaası. google scholar
CR  - Tarakcıoğlu, A. Ö., & Altuntaş Kıran, H. (2021). Reshaping literature through peritexts: The case of Esmahan Aykol’s novels in English translation. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (31), 45-69. https://doi.org/10.37599/ceviri.1008895 google scholar
CR  - Taş, S. (2015). Yan-metinsellik ve metinlerarasılık odağında yeniden çeviriler: İki distopik roman. [Retranslations in the light of paratex-tuality and intertextuality: Two dystopian novels]. [Unpublished PhD thesis]. Yıldız Technical University. google scholar
CR  - Taş İlmek, S. (2020). Translation decisions and methods in paratranslation of textless back translations. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, (29), 188-209. https://doi.org/10.37599/ceviri.803747 google scholar
CR  - Telat, L. (1931). Mukaddeme (Preface). In H. W. Wilson (Au.), Büyük harpte deniz muharebeleri (Telat, L. Trans.) (pp. ii-iii). Deniz Matbaası. (Original work Battleships in action published 1926). google scholar
CR  - Tirpitz, A. v. (1919). My memoirs. Dodd, Mead, and Company. google scholar
CR  - Toury, G. (1995). Descriptive translation studies and beyond. John Benjamins. google scholar
CR  - Venuti, L. (2005). Translation, history, narrative. Meta, 50(3), 800-816. google scholar
CR  - Wegener, W. (1929). Die Seestrategie des Weltkrieges. E.S. Mittler & Sohn. google scholar
CR  - Wei, C., & Li, B. J. (2024). How are translators embedded? Textual and peritextual analysis of Li Yü’s Twelve Towers in the nineteenth century. Translation Studies, 18(1), 105-119. https://doi.org/10.1080/14781700.2024.2305458 google scholar
CR  - Wilson, H. W. (1926). Battleships in action. Sampson and Low. google scholar
CR  - https://openlibrary.org/works/OL4426636W/Türk_deniz_tarihinden_bir_safha_Yazanlar. google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/iujts.2025.1620694
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4524351
ER  -