TY - JOUR T1 - James Webb Uzay Teleskobu’nun Gökada Devrimi TT - The James Webb Space Telescope's Galaxy Revolution AU - Kilerci, Ece PY - 2025 DA - July Y2 - 2025 DO - 10.55064/tjaa.1630356 JF - Turkish Journal of Astronomy and Astrophysics JO - TJAA PB - Türk Astronomi Derneği WT - DergiPark SN - 2757-7295 SP - 98 EP - 104 VL - 6 IS - Special Issue: UAK2024 Proc. LA - tr AB - James Webb Uzay Teleskobu (JWST) yakın ve orta kızılötesi dalga boylarındaki eşsiz hassasiyeti ve çözünürlüğü sayesinde evrenin yapı taşları olan gökadalar için yeni bir dönem başlatmıştır. Özellikle yakın kızılötesindeki fotometrik ve tayfsal gözlemler evrenimizin tarihine dair anlayışımızdaki en önemli boşluklardan biri olan kozmik şafak dönemindeki gökadaları, ve aktif süper kütleli kara delikleri ilk kez gözleme fırsatı sağlamıştır. Bu gözlemler Büyük Patlama'dan birkaç 100 milyon yıl sonra zaten var olan parlak, mavi gökadaları, yüksek kırmızıya kayma değerine sahip Aktif Galaksi Çekirdekleri'nin beklenmedik popülasyonunu ve gökadaların önemli ölçüde aşırı olan yoğunlukları ilk kez ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada JWST'nin ilk iki yılında yapılan gökadalar için bir devrimi ifade eden gözlemlerin şaşırtıcı araştırma sonuçları özetlenecektir. Ayrıca, 5-25 mikron dalga boyları arasındaki orta kızılötesi fotometrik Kozmik Evrim Erken Yayın Bilimi (CEERS) uzay taramasından kırmızıya kayma değeri beşten daha düşük olan farklı gökada sınıfları için elde edilen bulgular özetlenecektir. KW - galaxies: high-redshift KW - galaxies: active KW - galaxies: statistics N2 - The James Webb Space Telescope (JWST) has started a new era for galaxies, which are the building blocks of the Universe, thanks to its unique sensitivity and resolution in the near and mid-infrared wavelengths. Photometric and spectral observations, especially in the near-infrared, have provided the opportunity for the first time to observe galaxies and active supermassive black holes during the cosmic dawn, one of the most important gaps in our understanding of the history of our universe. These observations reveal for the first time the bright, blue galaxies that already existed a few 100 million years after the Big Bang, the unexpected population of Active Galaxy Nuclei at high redshifts, and the significantly extreme densities of galaxies. In this study, the surprising research results of the observations completed in the first two years of JWST, which represented a revolution for galaxies, will be summarized. Additionally, findings from the mid-infrared photometric Cosmic Evolution Early Release Science (CEERS) space survey between wavelengths of 5 and 25 microns for different galaxy types with redshifts less than five will be briefly summarized. CR - Adamo A., Atek H., Bagley M. B., Bañados E., Barrow K. S. S., ve diğ., 2024, preprint, (arXiv:2405.21054) CR - Adams N. J., Conselice C. J., Ferreira L., Austin D., Trussler J. A. A., ve diğ., 2023, MNRAS, 518, 4755 CR - Arrabal Haro P., Dickinson M., Finkelstein S. L., Fujimoto S., Fernández V., Kartaltepe J. S., Jung I., ve diğ., 2023, ApJ, 951, L22 CR - Böker T., Beck T. L., Birkmann S. M., Giardino G., Keyes C., Kumari N., ve diğ., 2023, PASP, 135, 038001 CR - Bouwens R. J., ve diğ., 2023, MNRAS, 523, 1036 CR - Bromm V., Yoshida N., 2011, ARA&A, 49, 373 CR - Chemerynska I., Atek H., Dayal P., Furtak L. J., Feldmann R., Greene J. E., ve diğ., 2024, ApJ, 976, L15 CR - Curti M., Maiolino R., Curtis-Lake E., Chevallard J., Carniani S., D’Eugenio F., Looser T. J., ve diğ., 2024, A&A, 684, A75 CR - D’Eugenio F., ve diğ., 2024, A&A, 689, A152 CR - Doyon R., ve diğ., 2023, PASP, 135, 098001 CR - Finkelstein S. L., Bagley M. B., 2022, ApJ, 938, 25 CR - Finkelstein S. L., ve diğ., 2022, ApJ, 940, L55 CR - Finkelstein S. L., Bagley M. B., Ferguson H. C., Wilkins S. M., Kartaltepe J. S., Papovich C., Yung L. Y. A., ve diğ., 2023, ApJ, 946, L13 CR - Finkelstein S. L., ve diğ., 2024, ApJ, 969, L2 CR - Gardner J. P., Mather J. C., Clampin M., Doyon R., Greenhouse M. A., ve diğ., 2006, Space Sci. Rev., 123, 485 CR - Gardner J. P., ve diğ., 2023, PASP, 135, 068001 CR - Harikane Y., Ouchi M., Oguri M., Ono Y., Nakajima K., Isobe Y., ve diğ., 2023a, ApJS, 265, 5 CR - Harikane Y., ve diğ., 2023b, ApJ, 959, 39 CR - Harikane Y., Nakajima K., Ouchi M., Umeda H., Isobe Y., ve diğ., 2024, ApJ, 960, 56 CR - Jakobsen P., ve diğ., 2022, A&A, 661, A80 CR - Kennicutt R. C., Evans N. J., 2012, ARA&A, 50, 531 CR - Larson R. L., Finkelstein S. L., Hutchison T. A., Papovich C., Bagley M., ve diğ., 2022, ApJ, 930, 104 CR - Leung G. C. K., Bagley M. B., Finkelstein S. L., Ferguson H. C., Koekemoer A. M., ve diğ., 2023, ApJ, 954, L46 CR - Ling C.-T., ve diğ., 2024, MNRAS, 528, 6025 CR - Maiolino R., Mannucci F., 2019, A&ARv, 27, 3 CR - Maiolino R., ve diğ., 2024, A&A, 691, A145 CR - Mason C. A., Trenti M., Treu T., 2023, MNRAS, 521, 497 CR - Menzel M., Davis M., Parrish K., Lawrence J., Stewart A., ve diğ., 2023, PASP, 135, 058002 CR - Nakajima K., Ouchi M., Isobe Y., Harikane Y., Zhang Y., Ono Y., Umeda H., Oguri M., 2023, ApJS, 269, 33 CR - Onoue M., ve diğ, 2023, ApJ, 942, L17 CR - Rieke M. J., Kelly D. M., Misselt K., Stansberry J., Boyer M., Beatty T., Egami E., ve diğ., 2023, PASP, 135, 028001 CR - Rigby J., ve diğ., 2023, PASP, 135, 048001 CR - Silk J., 1997, ApJ, 481, 703 CR - Somerville R. S., Davé R., 2015, ARA&A, 53, 51 CR - Stark D. P., Ellis R. S., Bunker A., Bundy K., Targett T., Benson A., Lacy M., 2009, ApJ, 697, 1493 CR - Trenti M., Stiavelli M., 2009, ApJ, 694, 879 CR - Volonteri M., Habouzit M., Colpi M., 2023, MNRAS, 521, 241 CR - Whitler L., Stark D. P., Endsley R., Chen Z., Mason C., Topping M. W., Charlot S., 2024, MNRAS, 529, 855 CR - Wu C. K. W., ve diğ., 2023, MNRAS, 523, 5187 UR - https://doi.org/10.55064/tjaa.1630356 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4567150 ER -