@article{article_1633045, title={Derleme Sözlüğü’ne göre Aydın ili ağızlarının söz varlığında Eski Türkçenin izleri}, journal={Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi}, volume={28}, pages={25–43}, year={2025}, DOI={10.31795/baunsobed.1633045}, author={Şen, Nazmi}, keywords={Aydın, Derleme Sözlüğü, Dialect, Old Turkish, Archaic Concept Signs}, abstract={Diller geçmişten günümüze iç ya da dış etkenler sebebiyle ses bilgisi, biçim bilgisi, söz dizimi ve söz varlığı başta olmak üzere ilgili olduğu birçok alanda sürekli bir değişim içerisindedir. Bir dilin veya lehçenin belli bir bölgeye / topluluğa özgü olarak genellikle sözlü iletişimde kullanılan özel formuna ağız denir. Ağızlar dış etkilere standart dile göre daha az maruz kaldığı için farklı disiplinlerin ışığında yapılan araştırmalara kaynaklık etmektedir. Ağızlar ile ilgili yapılan araştırmaların bir bölümünü ağızların bünyesinde bulunan Eski Türkçe Dönemi metinlerinde tanıklanan, kullanımdan düşmemiş ya da eskicil özellik gösteren kavram işaretlerinin tespiti oluşturmaktadır. Bu çalışmada Türkiye Türkçesi ağızlarına ait birçok kavram işareti içeren Derleme Sözlüğü’nde AyA kaydı bulunan madde başlarının tarandıktan sonra Eski Türkçe Dönemi’ndeki kullanımlarının örneklendirilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu madde başları Eski Türkçe Dönemi’ni kapsayan sözlüklerde yer alıp Türkçe Sözlük’te bulunmuyorsa ya da "ağızlardan" kaydıyla yer aldıysa eskicil kabul edilmiştir. Hem Eski Türkçe Dönemi’nde hem de ölçünlü dilde ve AyA’da tespit edilen kavram işaretleri belirlenerek AyA’daki Eski Türkçenin söz varlığı da dikkate sunulmuştur. Ayrıca eski Türk yazıtlarından, Eski Uygur Dönemi’nde dinî ve din dışı konularda yazılmış eserlerden toplanan örnekler bağlam içerisinde gösterilerek detaylandırılmıştır. Çalışma sonucunda eskicil isimler: arık, berenarı, bertik, bitik, çaşıt, çepiş, çiyin, darı, doğrum, dumağ, nelik, pişi, sındı, yağırlı, yemiş; eskicil fiiller: art-, bele-, yü- olarak tespit edilmiştir. Eski Türkçe Dönemi’nde bulunup hem ölçünlü dilde hem AyA’da kullanılan kavram işaretleri: ağulan-, alet-, bük, çim-, dalan-, keler, ünne-, üt- olarak belirlenmiştir.}, number={53}, publisher={Balıkesir University}