@article{article_1633970, title={İstanbul Karacaahmet Mezarlığı’nda Yer Alan Lale Tasvirli Mezar Taşlarından Örnekler}, journal={İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi}, volume={14}, pages={1473–1504}, year={2025}, DOI={10.15869/itobiad.1633970}, author={Bozer Bayraktar, Saliha}, keywords={History of Islamic Arts, Ottoman Tombstones, Istanbul Karacaahmet Cemetery, Stone Decoration}, abstract={Makale, İstanbul Karacaahmet Mezarlığı’nda yer alan lale tasvirli mezar taşlarının estetik ve kültürel özelliklerini incelemektedir. Çalışma, Osmanlı dönemine ait mezar taşlarında lale motifinin kullanımını sanatsal, tarihsel ve ikonografik açıdan ele almaktadır. Araştırmada İstanbul Karacaahmet Mezarlığı’ndaki tarihi mezar taşlarının sayısının fazla olması nedeniyle 22 numaralı adada yer alan, envanter numarası 12207-12508 olan 303 tane mezar taşı içerisindeki tespit ettiğimiz lale motifli mezar taşları değerlendirilmiştir. Özellikle 18. ve 19. yüzyıllara tarihlenen mezar taşlarında yoğunlaşan çalışma, farklı kompozisyon ve bezeme tekniklerini incelemiştir. İncelenen eserlerde lale motifi, genellikle baş taşlarında ve mezar taşı yüzeylerinin üst köşeliklerinde belirginleşmiştir. Motif, bitkisel tepelikler, bordürler ve madalyon kompozisyonları içerisinde yer alarak estetik bir bütünlük oluşturmuştur. Makale, mezar taşlarındaki lale tasvirlerinin ikonografik anlamlarına da ışık tutmaktadır. Lalenin İslam kültüründe "Allah" lafzını simgelemesi, bu motifin kullanımını dini bir simge olarak öne çıkarmaktadır. 16. yüzyıldan itibaren lale motifinin klasik Osmanlı süsleme sanatındaki yaygın kullanımı, 18. yüzyılda natüralist üslupla farklı bir boyut kazanmıştır. Bu dönüşüm, mezar taşlarındaki kompozisyonların estetik değerini artırmıştır. Araştırmanın metodolojisi saha çalışması, ölçüm, fotoğraf çekimi ve çizimlere dayanmaktadır. Mezar taşlarının yüzey süslemeleri, yazıtlar ve kitabe düzenleri, sanat tarihi perspektifiyle değerlendirilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında mezar taşlarının envanter kayıtları oluşturulmuş, taşların ölçümleri ve detaylı fotoğrafları alınmıştır. Ayrıca, taşların üzerindeki yazılar deşifre edilerek tarihi ve kültürel bağlamları analiz edilmiştir. Lale motifinin mezar taşlarında simetrik düzenlemelerle ve farklı sanatsal yorumlarla karşımıza çıkması, Osmanlı sanatındaki estetik kaygının bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. Söz konusu motif, dönemin sanat anlayışını ve estetik değerlerini yansıtan çok yönlü bir unsur olarak sanatsal ve kültürel tarih açısından büyük önem taşımaktadır.}, number={3}, publisher={Mustafa Süleyman ÖZCAN}