TY  - JOUR
T1  - Evsizliğin Psikososyal Etkileri Üzerine Nitel Bir Araştırma: İstanbul, Beyoğlu Örneği
TT  - A Qualitative Research on the Psychosocial Effects of Homelessness: The Case of Beyoğlu, İstanbul
AU  - Demir, Halenur
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.26650/SJ.2024.44.2.0692
JF  - İstanbul University Journal of Sociology
PB  - Istanbul University
WT  - DergiPark
SN  - 2667-6931
SP  - 713
EP  - 735
VL  - 44
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Evsizlik, kişinin doğrudan ya da dolaylı sebeplerle daimî olarak kalacak bir yere sahip olmaması şeklinde tanımlanmaktadır. Evsizlik barınacak yerden, çalışacak işten ya da sosyal ilişkilerden yoksunluk gibi somut boyutların ötesinde, evsizlerin bunları ve toplamda hayatı anlamlandırma biçimlerini de hesaba katmayı gerektiren çok katmanlı bir toplumsal problemdir. Toplumdan kendini soyutlamış bu kişilerin topluma yeniden adapte olup normal düzende yaşamlarını sürdürebilmeleri için öncelikle yaşam koşullarının, kendi bakış açılarından nasıl göründüğünün anlaşılması gerekmektedir. Bu çalışma sokakta yaşayan bireylerin toplum ile ilişki kurma biçimleri, kendilerini topluma ne kadar ait hissettikleri, sosyal hayata katılım seviyeleri, sosyal refah hizmetlerine erişimleri, toplumsal hayata adapte olmada karşılaştıkları engeller ve bu engellerin kişilerdeki psikososyal etkileri üzerinden evsiz bireylerin yaşam algısını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda nitel araştırma yöntemi benimsenmiş, İstanbul’da evsizliğin yoğun olarak yaşandığı bölgelerden Beyoğlu ilçesinde farklı konumlardaki 8 evsiz bireyle derinlemesine görüşme yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, evsizliğe neden olan olguların başında aile problemleri, boşanma, sosyal dışlanma ve ekonomik sorunların geldiği; kişilerin çevrelerine olan küskünlükleri sebebiyle yalnızlığı tercih ettikleri ve yalnızlığa bağlılıklarının, toplumsal dışlanma ve gördükleri yabancı tutumu ile arttığı anlaşılmaktadır. Buna göre kişiler psikolojik olarak en dipte hissettikleri zamanlarda hep yalnız olmak istemekte, sokak ortamında, sosyal yaşam ve ilişkilerinde seçici davranmakta, ilişki kurduklarında da öncelikleri yardımlaşma olmaktadır
KW  - Evsizlik
KW  - Sokak hayat
KW  - Sosyal dışlanma
KW  - Yaşam deneyimleri
N2  - Homelessness is defined as not having a permanent place to stay for direct or indirect reasons. Homelessness is a multi-layered social problem that requires taking into account not only concrete dimensions such as lack of shelter, work, or social relations but also how homeless people make sense of life in general. For these people who have isolated themselves from society to readapt to society and continue their lives in a normal order, it is first necessary to understand how their living conditions appear from their perspective. This study aims to analyse the perception of the life of homeless individuals through how individuals living on the streets establish relationships with society, how much they feel they belong to society, their level of participation in social life, their access to social welfare services, the obstacles they encounter in adapting to social life and the psychosocial effects of these obstacles on individuals. In this direction, a qualitative research method was used and in-depth interviews were conducted with 8 homeless individuals in different locations in Beyoğlu district, one of the regions where homelessness is experienced intensively in Istanbul. In the study, face-to-face interviews were conducted using a semi-structured interview form after a literature review, aiming to capture the effects of the problem comprehensively. The answers to all questions were analysed in line with the descriptive analysis method and conclusions were reached through personal observations. As a result of the analysis of the data obtained from the interviews, it was determined that the main reasons causing homelessness were family problems, divorce, social exclusion and economic inadequacy; It has been understood that people prefer loneliness due to their resentment towards their environment and that their attachment to loneliness increases with social exclusion and the attitude of strangers they see. Therefore, people always want to be alone when they feel at the bottom psychologically, they are selective in their social life and relationships in the street environment, and when they establish relationships, their priority is to help others.
CR  - Aynacı, C. (2020). Hak Temelli Sosyal Hizmet Ekseninde Evsizlerin Psiko-Sosyal Problemleri ve Çözüm Stratejileri (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. google scholar
CR  - Akyıldız, Y. (2017). Dünyada ve Türkiye’de Evsizlik ve Uygulamaları. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 67-91. google scholar
CR  - Akyıldız, Y. (2022). Evsiz Bireylerin Sosyal Hayatı Üzerine Nitel Bir Araştırma: “Türkiye Örneği”. Kent Akademisi, 15(4), 1502-1521. https://doi.org/10.35674/kent.1049630 google scholar
CR  - Acar, B., Bozkafa, H., Vural, B., Önal, S., Genç, M. & Yaman, Ö. M. (2022), Evsizliğin Nedenleri ve Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma: Beyoğlu Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33 (2), 339-358. https://doi.org/10.33417/tsh.986870 google scholar
CR  - Bekaroğlu, D. (2018). Evsizlik Kuramları ve Nedensellik: Eleştirel Bir Yaklaşım. Sosyoloji Divanı, Sosyoloji Dergisi, 7 (13). google scholar
CR  - Bekaroğlu, D. (2017). Küreselleşen İstanbul’da Evsizliğin Sosyal Hizmet Perspektifinden Analizi: Beyoğlu Örneği. (Doktora Tezi). Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova. google scholar
CR  - Bektaş, A. (2014). Evsizlik Olgusu ve Evsizlere Yönelik Sosyal Politikalar: Hükümlü Evsizlere İlişkin Bir Araştirma (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
CR  - Bıçkı, D. (2005). Kentsel Yoksulluğun Yapısal Faktörlerle Analizi: Ekonomik ve Politik Yapının Yeniden Örgütlenmesi; Karşılaştırmalı Bir Analiz, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynaklari Dergisi,7 (1), s. 105-138. google scholar
CR  - Braun, V. ve Clarke V. (2019). Psikolojide Tematik Analizin Kullanımı. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 873-898. google scholar
CR  - Casey L. and Stazen L. (2021). Seeing Homelessness Through the Sustainable Development Goals. European Journal ofHomelessness (15)3, 63-71. google scholar
CR  - Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Sage Publications. google scholar
CR  - Çakmak, H. H. ve Gökgöz, G. (2023). Almanya ve Türkiye’de Yaşayan Evsizlerin Kültürel Deneyimleri. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 19-38. google scholar
CR  - Çalışkan, M. (2018). İstanbul’da Tinerci Çocuk Vakalarının Medyaya Yansıması ve Sosyal Devlet Anlayışının Konuya Yaklaşımı, Sosyoloji Dergisi, (38), 109-1. google scholar
CR  - Çolakoğlu, E. (2023). Söylem analizi yoluyla Türkiye’deki evsizlere dair temsil ve algilarin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
CR  - Denli, Ö. (2016). Bir İnsan Hakları Meselesi Olarak Küresel Yoksulluk. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararasi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 113-130. google scholar
CR  - Genç, Y. (2023, Ocak). Kronik Küresel Problem: Evsizlik. Perspektif, Sayı: 317, https://perspektif. eu/2023/01/04/kronik-kuresel-problem-evsizlik. google scholar
CR  - Gürel, M. (2024), Evsizliğe Giden Süreç: Yaşam Koşulları, Aile ve Sosyal Destek Ağları Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme. İdealkent, 15(42), 790-815. https://doi.org/10.31198/ idealkent.1390130 google scholar
CR  - İlhan, N. ve Ergün, A. (2010). Evsizler ve Toplum Sağlığı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(20), 79-90. https://doi.org/10.21560/spcd.08722 google scholar
CR  - Karaman, M. F. (2019). Sosyal Dışlanma Bağlamında Evsizlik: İstanbul Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
CR  - Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1). google scholar
CR  - Kanbir, F. (2012). Zygmunt Bauman Sosyolojisinde Yabancı Kavramı (Yüksek Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum google scholar
CR  - Kaya-Kılıç, A. ve Aslantürk, H. (2019). Evsizlerin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Sokak Yaşam Deneyimleri: Antalya Örneği, Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 417-437. google scholar
CR  - Küçük, Meryem (2018). Kent Yoksulluğu ve Evsizlik (İstanbul-Zeytinburnu Spor Kompleksi Barınma Evi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü google scholar
CR  - Mabhala, M., Esealuka, W. A., Nwufo, A. N., Enyinna, C., Mabhala, C. N., Udechukwu, T., Reid, J. ve Yohannes, A. (2021). Homelessness Is Socially Created: Cluster Analysis of Social Determinants of Homelessness (SODH) in North West England in 2020. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(8), Article 4061. DOI: 10.3390/ijerph18084061 google scholar
CR  - Omerov, P., Craftman, A. G., Mattsson, E. ve Klarare, A. (2020). Homeless persons’ experiences of health- and social care: A systematic integrative review. Health & Social Care in the Community, 28(1), 1-11. doi:10.1111/hsc.12857 google scholar
CR  - Ravenhill, M. (2008). The Culture of Homelessness. Hampshire, Ashgate Publishing. google scholar
CR  - Rose, P., Beeby, J. ve Parker, D. (1995). Academic rigor in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing. 21(6), 1123-1129. google scholar
CR  - Sipahi, E. B. ve Arslan, T. (2021). Evsizlik Sorununun Pandemi ile İlişkisi ve Türkiye’deki İzdüşümü. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12 (31), 972-987. google scholar
CR  - Şan, M. K. ve Küçük, M. (2018). Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekânsal Yoğunlaşması-Ayrışması. Göç Dergisi, 5(2), 185-204. https://doi.org/10.33182/gd.v5i2.603 google scholar
CR  - Taşçı, M. (2023). Evsizler İçin Sürdürülebilir Barınak Tasarımı: İstanbul Örneği, (Yüksek Lisans Tezi) Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya. google scholar
CR  - Yeter, A. (2018). Sivil Toplum Kuruluşlarının Evsizlere Yönelik Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(17), 34-60. https://doi.org/10.17828/ yalovasosbil.449246 google scholar
CR  - Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/SJ.2024.44.2.0692
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4600318
ER  -