TY  - JOUR
T1  - معالم نظرية الواقعية في تطبيق الشريعة الإسلامية لدى عبد الرزاق السنهوري
TT  - Abdürrezzak es-Senhûrî’nin İslam Hukukunun Uygulanmasındaki Gerçeklik Teorisine Dair Temel İlkeleri
AU  - Helal, Islam
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.32711/tiad.1638772
JF  - Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi
JO  - TİAD
PB  - Yasemin ÖZCAN
WT  - DergiPark
SN  - 2602-3067
SP  - 818
EP  - 843
VL  - 9
IS  - 3
LA  - ar
AB  - تتناول المقالة معالم الواقعية في تطبيق الشريعة الإسلامية لدى السنهوري، الذي يُعتبر أحد أبرز المجتهدين في الفكر القانوني الإسلامي في القرن العشرين. حيث كان له توجه مميز في جهوده من أجل تطبيق الشريعة يمكن أن يطلق عليها مذهب أو نظرية خاصة، يمكن استقراء معالمها من المؤلفات التي وضعها وناقش فيها مختلف القضايا المرتبطة بالشريعة الإسلامية.تستعرض المقالة الجذور التي شكّلت التوجه الواقعي في مسألة تطبيق الشريعة لدى السنهوري من خلال النشأة والتعليم والخبرات العملية التي اكتسبها خلال مسيرته التي قضاها في البحث العلمي والتعليم والقضاء والسياسة، بالإضافة إلى الصعوبات التي واجهها في التطبيق وهي في مجموعها تعطينا لمحة عامة تفسّر توجهاته النظرية والتطبيقية في مجال التشريع.تهدف المقالة إلى تسليط الضوء على الإسهامات الفكرية للسنهوري في صياغة رؤية واقعية لتطبيق الشريعة الإسلامية، بما يوضح انعكاسات هذه الرؤية على النظم القانونية في الدول التي شارك في وضع قوانينها، ما يجعل هذا الطرح إسهامًا مهمًا في النقاش حول تحديث التشريعات الإسلامية وإعادة تكييفها لتكون صالحة للتطبيق في العالم المعاصر.
KW  - الشريعة الإسلامية
KW  - التقنين
KW  - القانون
KW  - السنهوري
KW  - مصر
N2  - Makale, 20. yüzyılın İslami hukuk düşüncesindeki en önemli yenilikçilerinden biri olarak kabul edilen Senhûrî'nin İslam hukuku uygulanmasındaki realizm unsurlarını incelemektedir. İslam hukuku uygulanmasına yönelik çabalarında kendine özgü bir yaklaşımı olup, bu yaklaşım bir öğreti veya özel bir teori olarak nitelendirilebilir. Bu yaklaşımın özellikleri, İslami hukuku ilgili çeşitli konuları ele aldığı eserlerinden çıkarılabilir.Makalede, Senhûrî'nin şeriatın uygulanmasında gerçekçi yaklaşımını şekillendiren kökler; yetişme tarzı, eğitimi ve akademik araştırma, öğretim, yargı ve siyaset alanlarında edindiği pratik deneyimleri üzerinden incelenmektedir. Ayrıca, uygulama sırasında karşılaştığı zorluklara da değinilmekte olup, tüm bu unsurlar onun yasama alanındaki teorik ve pratik yönelimlerini açıklayan genel bir çerçeve sunmaktadır.Makale, Senhûrî'nin İslam hukuku uygulanmasına yönelik gerçekçi bir vizyon oluşturmadaki entelektüel katkılarını ortaya koymayı amaçlamakta; bu vizyonun, yasalarının hazırlanmasına katkıda bulunduğu ülkelerin hukuk sistemleri üzerindeki yansımalarını analiz etmektedir. Bu bağlamda, makale İslami yasaların modernizasyonu ve çağdaş dünyada uygulanabilirliğini sağlamak için yeniden uyarlanması konusundaki tartışmalara önemli bir katkı sunmaktadır.
CR  - Abduh, Mahmûd- Senhûrî, Abdürrezzâk. Ebu’l-Kânûn ve İbnu’ş-Şerîa. Beyrut: Merkezü’l-Hadâra li-Tenmiyeti’l-Fikri’l-İslâmî, 2011.
CR  - Abdulla, Abdulbaset “Farklı Kanun Sistemlerinin İhtilatından Kaynaklanan Nazari Problemler” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42 (Haziran 2019), 233-242.
CR  - Abdullâh, Osmân Hüseyn. es-Senhûrî: Ustâzü’l-Kânûn ve’ş-Şerîa ve’l-Vataniyye. Kahire: Dârü’l-Iʿtisâm, 1995.
Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1985.
CR  - Eraydın, Seracettin. “Son Dönem Hilafet Tartışmalarının İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi (Seyyid Bey, Senhûrî ve Mevdûdî Örneği)”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 38 (Ekim 2021), 335-364.
CR  - Hill, Enid, "Al-Sanhuri and Islamic Law: The Place and Significance of Islamic Law in the Life and Work of ʿAbd al-Razzāq Ahmad al-Sanhūrī, Egyptian Jurist and Scholar, 1899-1971", Arab Law Quarterly, Vol. 3, No. 2, Leiden: Brill, (May 1988), 182-218.
CR  - İmâra, Muhammed. Abdurrezzâk es-Senhûrî - İslâmîyyetü’d-Devle ve’l-Medeniyye ve’l-Kânûn. Kahire: Dârü’s-Selâm, 2009.
CR  - İmâra, Muhammed. Taknînü’ş-Şerîati’l-İslâmiyye fî Meclisi’ş-Şaʿb. Kahire: Mecelletü’l-Ezher, 2013.
CR  - Senhûrî, Abdürrezzâk. “Vücûbu Tenkîhi’l-Kânûni’l-Medenî el-Mısrî ve alâ Eyyi Esâsin Yekûnu Hâze’t-Tenkîh”. Not Provided, 118.
CR  - Senhûrî, Abdürrezzâk. el-Vasît fî Şerhi’l-Kânûni’l-Medenî. Kahire: Dârü’n-Nehdati’l-Arabiyye, 1998.
CR  - Senhûrî, Abdürrezzâk. Fıkhü’l-Hilâfe ve Tetavvuruhâ li-Tusbiha Usbete Ümemi’ş-Şarkiyye. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
CR  - Senhûrî, Abdürrezzâk. Masâdiru’l-Hak fi’l-Fıkhi’l-İslâmî. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâs, 1996.
CR  - Senhûrî, Nâdiye - Şâvî, Tevfîk. Abdürrezzâk es-Senhûrî fî Evrâkihi’ş-Şahsiyye. Dârü’ş-Şürûk, 2008.
CR  - Sentrîsî, Ahmed Abdülhasîb. et-Tanzîmüd-Düstûrî ve’l-Kânûnî li’l-Ezheri’ş-Şerîf ve’l-Alâkaü’t-Tekâmüliyye Beynehu ve beyne Müessesâti’d-Devle. Kahire: Mecmau’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, 2024.
CR  - Yıldırım, Mustafa. Mecelle’nin külli kaideleri. İstanbul: Tibyan Yayıncılık, 2019.
CR  - Zeynelâbidîn, Muhammed Vefîk. eş-Şerîatü ve’t-Tahdîs: Mebâhis Târîhiyye ve İctimâiyye fî Taknîni’ş-Şerîati’l-İslâmiyye. Kahire: Merkezü Erkân li’d-Dirâsât ve’l-Ebhâs ve’n-Neşr, 2021.
UR  - https://doi.org/10.32711/tiad.1638772
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/4604584
ER  -