@article{article_1641313, title={Türkçenin Urfa Ağzında Kullanılan Arapça Sözcükler}, journal={Dicle İlahiyat Dergisi}, volume={28}, pages={177–208}, year={2025}, DOI={10.58852/dicd.1641313}, author={Önel, Abdulhakim}, keywords={Arabic language, Turkish language, Urfa dialect of Turkish, Urfa Arabic dialect, Word borrowing}, abstract={Urfa ağzı, asırlardır Arap coğrafyasına mücavir olmasının tabii bir sonucu olarak Arapça ile etkileşim halinde olmuştur. Özellikle Urfa’da geniş bir kesimde konuşulan Arap lehçesinin varlığı ve Urfa yerlisi bazı ailelerin Arap asıllı olması, Urfa ağzı ile Arapça arasındaki etkileşimi doğal olarak arttırmıştır. Bunun neticesinde Urfa ağzı Arapçadan çok sayıda kelime ödünçle yoluna gitmiştir. Urfa ağzına geçen kelimelerin, büyük oranda bölgede konuşulan Arap lehçesinin fonetik ve morfolojik özelliklerine uygun bir biçimde ödünç alındığı görülmüştür. Ayrıca Urfa Arap lehçesinde görülen ibdâl, ḳalb, naḥt, haẕf, imâle, terḫīm ve hemzenin tahfifi gibi birçok dil özelliği Urfa ağzında da kendini göstermektedir. Arapçadan Urfa ağzına gecen sözcükler incelendiğinde, bu sözcüklerin büyük bir kısmının Standart Arapçadaki asli telaffuzlarını koruduğu, bazılarında ise birtakım telaffuz farklılığı olduğu görülmüştür. Bunun yanında genel itibariyle ödünçlenen sözcükler asli anlamlarını muhafaza etmekle birlikte bazı sözcüklerin anlamlarında değişimler olduğu görülmüştür. Çalışmada yer alan kelimeler Urfa ağzına dair sözlüklerden elde edilmiş ve Arapça asıllı kelimeler tespit edilmiştir. Arapça kökenli olmakla birlikte Türkçe yazı diline geçmiş olan kelimelere ise bu çalışmada yer verilmemiştir. Bu çalışma iki dil arasındaki etkileşimin boyutunu ortaya koymak ve Ağız sözlükçülüğü çalışmalarında kelimelerin kökenine dair yorumlamalara ışık tutmak amacıyla hazırlanmıştır.}, number={1}, publisher={Dicle University}